Wẽnnaam tõod piigã yaa bõe?
Biiblã sẽn yete
Tõod Piigã yaa noy Wẽnnaam sẽn kõ pĩnd wẽndẽ Israyɛllã. B boonda noy-kãens me tɩ Goam Piigã. Yaa ebre gom-biis nins sẽn yaa asereth haddevarim la b sẽn lebg woto wã. Biiblã pipi sɛb a nu wã b sẽn boond tɩ Pẽntatekã bɩ Torah wã pʋgẽ, gom-kãensã bee be naoor a tãabo. (Yikri 34:28; Tõodo 4:13; 10:4) Ne gɛrkã, yaa gom-biis a yiibu. Deka sẽn dat n yeel tɩ piiga, la logous sẽn dat n yeel tɩ goamã. Sã n naag taaba, yaa “Décalogue.”
Wẽnnaam gʋlsa Tõod Piigã kug-wals a yiib zugu, n kõ a no-rɛɛs a Moyiiz Sinayi tãngã zugu. (Yikri 24:12-18) Tõod Piigã bee Yikr 20:1-17 ne Tõod 5:6-21 wã pʋgẽ.
Tõod Piigã
Tũ Wẽnnaam a Zeova bala.—Yikri 20:3.
Ra pʋʋs bõn-naands ye.—Yikri 20:4-6.
Ra paoog Wẽnnaam yʋʋrã.—Yikri 20:7.
Tũ vʋʋsg daarã.—Yikri 20:8-11.
Waoog y ba la y ma.—Yikri 20:12.
Ra kʋ ned ye.—Yikri 20:13.
Ra yo ye.—Yikri 20:14.
Ra zu ye.—Yikri 20:15.
Da kɩs kaset sẽn yaa zirẽ ye.—Yikri 20:16.
Ra maan sũ-kiir ye.—Yikri 20:17.
Bõe yĩng tɩ nebã sẽn sõdgd Tõod Piigã to-to wã pa yembre?
Biiblã pa wilg vẽeneg Tõod Piigã sẽn segd n pʋg taab to-to wã ye. Rẽ wɛɛngẽ, nebã tagsg yaa toor-toore. Naoor wʋsgo, Tõod Piigã pʋgda taab wa b sẽn sõdg yĩngrã. La kẽer sẽn sõdg-b to-to wã yaa toore. Yaa pipi tõogã, yiib-n-soabã la yaoolem soabã sõdgr n yaa toore. a
Bõe yĩng tɩ Wẽnnaam kõ Israyɛll nebã Tõod Piigã?
Tõod Piigã ra naaga a Moyiiz Tõogã. A Moyiiz tõ-kãng ra tara noy sẽn yɩɩd bãmb kobs-yoobe. Noy-kãens maasem yĩnga, Wẽnnaam maana kaool ne pĩnd wẽndẽ Israyɛllã nebã. (Yikri 34:27) A pʋlma Israyɛllã nebã tɩ b sã n da tũ a Moyiiz tõogã, a ra na n ning-b-la barka. (Tõodo 28:1-14) La bʋʋm ning meng sẽn kɩt tɩ Wẽnnaam kõ Israyɛllã nebã tõogã, yaa sẽn na n sõng-b tɩ b wa tõog n bãng Mesi wã, bɩ Kiristã n bake.—Galat rãmbã 3:24.
Kiris-nebã tog n tũu Tõod Piigã bɩ?
Ayo. Sẽn yɩɩd fãa, yaa pĩnd wẽndẽ Israyɛll nebã la Wẽnnaam kõ a Tõogã, Tõod Piigã sẽn naage. (Tõodo 5:2, 3; Yɩɩn-sõamyã 147:19, 20) A Moyiiz tõogã tũub pa tɩlɛ ne kiris-nebã ye. Sẽn paase, baa kiris-neb nins sẽn yaa Zʋɩf-rãmbã ‘paama b mens ne Tõogã.’ (Rom dãmbã 7:6, MN) b Yaa “Kiris tõogã,” n ledg a Moyiiz tõogã. Tõ-kãng yaa bũmb nins fãa a Zeezi sẽn zãms a karen-biisã tɩ b maanã.—Galat rãmbã 6:2; Matye 28:19, 20.
Tõod Piigã ket n tara yõod rũndã-rũndã bɩ?
N-ye. Bala, Tõod Piigã wilgda Wẽnnaam sẽn dat t’a nin-buiidã maanã, tɩ d tõe n dɩk yam b pʋgẽ. (2 Tɩmote 3:16, 17) Tõod Piigã saglsã tara yõod wakat fãa. (Yɩɩn-sõamyã 111:7, 8) Sɩd me, Biiblã babg ning b sẽn boond tɩ kãab-paalgã zãmsgã pʋgẽ, sagl-kãens wʋsg bee be.—Ges-y “Kãab-paalgã tara sagls sẽn tik Tõod Piigã zugu.”
A Zeezi wilgame t’a Moyiiz tõogã, Tõod Piigã sẽn naage, tika no-kãsems a yiib zugu. A yeelame yaa. “‘Fo tog n nonga a Zeova sẽn yaa fo Wẽnnaamã ne f sũurã fãa, ne f sɩɩgã fãa, la ne f yamã fãa.’ Yãoã la noor ning sẽn yaa kãseng n yɩɩdã, n yaa pipi noore. Yiib-n-soabã wõnda yẽnda. A yetame: ‘Fo tog n nonga f to wa f menga.’ Tõogã fãa ne no-rɛɛsdbã goamã tika no-kãensã b yiibã zutu.” (Matye 22:34-40, MN) Dẽnd baa ne a Moyiiz Tõogã tũub sẽn pa tɩlɛ ne kiris-nebã, b kõ-b-la noor tɩ b nong Wẽnnaam la b taabã.—Zã 13:34; 1 Zã 4:20, 21.
Kãab-paalgã tara sagls sẽn tik Tõod Piigã zugu
Saglgã |
Kãab-paalgã vɛrse-rãmba |
---|---|
Tũ Wẽnnaam a Zeova bala |
|
Ra pʋʋs bõn-naands ye |
|
Ra paoog Wẽnnaam yʋʋrã ye |
|
Tũ Wẽnnaam wakat fãa |
|
Waoog f roagdbã |
|
Ra kʋ ned ye |
|
Ra yo ye |
|
Ra zu ye |
|
Da kɩs kaset sẽn yaa zirẽ ye |
|
Ra maan sũ-kiir ye |
Luke 12:15 |
a Zʋɩf-rãmbã sẽn da sõdg Tõog Piigã to-to wã, yaa “Yikr sak 20 vɛrse a 2 wã n yaa pipi tõogã, tɩ vɛrse a 3-6 yaa yiib-n-soab tõogã.” (The Jewish Encyclopedia) Katolik rãmbã yaool n getame tɩ vɛrse a 1-6 yaa tõog a ye. Rẽ kɩtame tɩ Wẽnnaam sẽn yeel tɩ b ra paoog a yʋʋrã lebg tõog a yiib-n-soaba. La sẽn na yɩl tɩ fãa sõorã ta piigã, b welga yaoolem goamã sẽn yet tɩ ra maan sũ-kiir ne f to paga, la a paoongã tɩ lebg tõod a yiibu.
b Rom dãmbã 7:7 wã pʋgẽ, b gomda “Tõogã” yelle, n sõdg tõog piig soabã. Woto wilgdame tɩ Tõod Piigã ra naaga a Moyiiz tõogã pʋgẽ.