Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Wẽnnaam tõod piigã yaa bõe?

Wẽnnaam tõod piigã yaa bõe?

Biiblã sẽn yete

Tõod Piigã yaa noy Wẽnnaam sẽn kõ pĩnd wẽndẽ Israyɛllã. B boonda noy-kãens me tɩ Goam Piigã. Yaa ebre gom-biis nins sẽn yaa asereth haddevarim la b sẽn lebg woto wã. Biiblã pipi sɛb a nu wã b sẽn boond tɩ Pẽntatekã bɩ Torah wã pʋgẽ, gom-kãensã bee be naoor a tãabo. (Yikri 34:28; Tõodo 4:13; 10:4) Ne gɛrkã, yaa gom-biis a yiibu. Deka sẽn dat n yeel tɩ piiga, la logous sẽn dat n yeel tɩ goamã. Sã n naag taaba, yaa “Décalogue.”

Wẽnnaam gʋlsa Tõod Piigã kug-wals a yiib zugu, n kõ a no-rɛɛs a Moyiiz Sinayi tãngã zugu. (Yikri 24:12-18) Tõod Piigã bee Yikr 20:1-17 ne Tõod 5:6-21 wã pʋgẽ.

 Tõod Piigã

  1. Tũ Wẽnnaam a Zeova bala.—Yikri 20:3.

  2. Ra pʋʋs bõn-naands ye.—Yikri 20:4-6.

  3. Ra paoog Wẽnnaam yʋʋrã.—Yikri 20:7.

  4. Tũ vʋʋsg daarã.—Yikri 20:8-11.

  5. Waoog y ba la y ma.—Yikri 20:12.

  6. Ra kʋ ned ye.—Yikri 20:13.

  7. Ra yo ye.—Yikri 20:14.

  8. Ra zu ye.—Yikri 20:15.

  9. Da kɩs kaset sẽn yaa zirẽ ye.—Yikri 20:16.

  10. Ra maan sũ-kiir ye.—Yikri 20:17.

 Bõe yĩng tɩ nebã sẽn sõdgd Tõod Piigã to-to wã pa yembre?

Biiblã pa wilg vẽeneg Tõod Piigã sẽn segd n pʋg taab to-to wã ye. Rẽ wɛɛngẽ, nebã tagsg yaa toor-toore. Naoor wʋsgo, Tõod Piigã pʋgda taab wa b sẽn sõdg yĩngrã. La kẽer sẽn sõdg-b to-to wã yaa toore. Yaa pipi tõogã, yiib-n-soabã la yaoolem soabã sõdgr n yaa toore. a

 Bõe yĩng tɩ Wẽnnaam kõ Israyɛll nebã Tõod Piigã?

Tõod Piigã ra naaga a Moyiiz Tõogã. A Moyiiz tõ-kãng ra tara noy sẽn yɩɩd bãmb kobs-yoobe. Noy-kãens maasem yĩnga, Wẽnnaam maana kaool ne pĩnd wẽndẽ Israyɛllã nebã. (Yikri 34:27) A pʋlma Israyɛllã nebã tɩ b sã n da tũ a Moyiiz tõogã, a ra na n ning-b-la barka. (Tõodo 28:1-14) La bʋʋm ning meng sẽn kɩt tɩ Wẽnnaam kõ Israyɛllã nebã tõogã, yaa sẽn na n sõng-b tɩ b wa tõog n bãng Mesi wã, bɩ Kiristã n bake.​—Galat rãmbã 3:24.

 Kiris-nebã tog n tũu Tõod Piigã bɩ?

Ayo. Sẽn yɩɩd fãa, yaa pĩnd wẽndẽ Israyɛll nebã la Wẽnnaam kõ a Tõogã, Tõod Piigã sẽn naage. (Tõodo 5:2, 3; Yɩɩn-sõamyã 147:19, 20) A Moyiiz tõogã tũub pa tɩlɛ ne kiris-nebã ye. Sẽn paase, baa kiris-neb nins sẽn yaa Zʋɩf-rãmbã ‘paama b mens ne Tõogã.’ (Rom dãmbã 7:6, MN) b Yaa “Kiris tõogã,” n ledg a Moyiiz tõogã. Tõ-kãng yaa bũmb nins fãa a Zeezi sẽn zãms a karen-biisã tɩ b maanã.​—Galat rãmbã 6:2; Matye 28:19, 20.

 Tõod Piigã ket n tara yõod rũndã-rũndã bɩ?

N-ye. Bala, Tõod Piigã wilgda Wẽnnaam sẽn dat t’a nin-buiidã maanã, tɩ d tõe n dɩk yam b pʋgẽ. (2 Tɩmote 3:16, 17) Tõod Piigã saglsã tara yõod wakat fãa. (Yɩɩn-sõamyã 111:7, 8) Sɩd me, Biiblã babg ning b sẽn boond tɩ kãab-paalgã zãmsgã pʋgẽ, sagl-kãens wʋsg bee be.​—Ges-y “Kãab-paalgã tara sagls sẽn tik Tõod Piigã zugu.”

A Zeezi wilgame t’a Moyiiz tõogã, Tõod Piigã sẽn naage, tika no-kãsems a yiib zugu. A yeelame yaa. “‘Fo tog n nonga a Zeova sẽn yaa fo Wẽnnaamã ne f sũurã fãa, ne f sɩɩgã fãa, la ne f yamã fãa.’ Yãoã la noor ning sẽn yaa kãseng n yɩɩdã, n yaa pipi noore. Yiib-n-soabã wõnda yẽnda. A yetame: ‘Fo tog n nonga f to wa f menga.’ Tõogã fãa ne no-rɛɛsdbã goamã tika no-kãensã b yiibã zutu.” (Matye 22:34-40, MN) Dẽnd baa ne a Moyiiz Tõogã tũub sẽn pa tɩlɛ ne kiris-nebã, b kõ-b-la noor tɩ b nong Wẽnnaam la b taabã.​—Zã 13:34; 1 Zã 4:20, 21.

 Kãab-paalgã tara sagls sẽn tik Tõod Piigã zugu

Saglgã

Kãab-paalgã vɛrse-rãmba

Tũ Wẽnnaam a Zeova bala

Vẽnegre 22:8, 9

Ra pʋʋs bõn-naands ye

1 Korẽnt rãmbã 10:14

Ra paoog Wẽnnaam yʋʋrã ye

Matye 6:9

Tũ Wẽnnaam wakat fãa

Ebre-rãmbã 10:24, 25

Waoog f roagdbã

Efɛɛz rãmbã 6:1, 2

Ra kʋ ned ye

1 Zã 3:15

Ra yo ye

Ebre-rãmbã 13:4

Ra zu ye

Efɛɛz rãmbã 4:28

Da kɩs kaset sẽn yaa zirẽ ye

Efɛɛz rãmbã 4:25

Ra maan sũ-kiir ye

Luke 12:15

a Zʋɩf-rãmbã sẽn da sõdg Tõog Piigã to-to wã, yaa “Yikr sak 20 vɛrse a 2 wã n yaa pipi tõogã, tɩ vɛrse a 3-6 yaa yiib-n-soab tõogã.” (The Jewish Encyclopedia) Katolik rãmbã yaool n getame tɩ vɛrse a 1-6 yaa tõog a ye. Rẽ kɩtame tɩ Wẽnnaam sẽn yeel tɩ b ra paoog a yʋʋrã lebg tõog a yiib-n-soaba. La sẽn na yɩl tɩ fãa sõorã ta piigã, b welga yaoolem goamã sẽn yet tɩ ra maan sũ-kiir ne f to paga, la a paoongã tɩ lebg tõod a yiibu.

b Rom dãmbã 7:7 wã pʋgẽ, b gomda “Tõogã” yelle, n sõdg tõog piig soabã. Woto wilgdame tɩ Tõod Piigã ra naaga a Moyiiz tõogã pʋgẽ.