Kapitlu Ħamsa

Il-​Fidwa​—L-​Aqwa Rigal Mingħand Alla

X’inhi l-​fidwa?

Kif ġiet provduta?

X’tistaʼ tfisser għalik?

Kif tistaʼ turi li tapprezzaha?

1, 2. (a) Rigal meta jistaʼ jkollu valur kbir għalik personalment? (b) Għala jistaʼ jingħad li l-​fidwa hija l-​iktar rigal prezzjuż li qatt tistaʼ tirċievi?

LIEMA hu l-​aqwa rigal li qatt irċivejt? Rigal m’hemmx għalfejn ikun jiswa ħafna flus biex ikun importanti. Wara kollox, il-​valur veru taʼ rigal mhux bilfors jitqies minn kemm jiswa flus. Pjuttost, meta rigal iġiblek il-​ferħ jew ikun xi ħaġa li jkollok bżonnha ħafna f’ħajtek, dan ikollu valur kbir għalik personalment.

² Mill-​ħafna rigali li qatt tistaʼ toħlom li tirċievi, hemm wieħed li jispikka fuqhom ilkoll. Dan hu rigal mingħand Alla għall-​bnedmin. Ġeħova tana ħafna affarijiet, imma l-​aqwa rigal li tana hu s-​sagrifiċċju taʼ fidwa taʼ Ibnu, Ġesù Kristu. (Mattew 20:28) Bħalma se naraw f’dan il-​kapitlu, il-​fidwa hija l-​iktar rigal prezzjuż li qatt tistaʼ tirċievi, għax tistaʼ ġġiblek ferħ li ma bħalu u tissodisfa l-​iktar bżonnijiet importanti li jkollok. Il-​fidwa hija tassew l-​aqwa mod li bih Ġeħova esprima mħabbtu lejk.

X’INHI L-​FIDWA?

3. X’inhi l-​fidwa, u l-​ewwel x’għandna bżonn nifhmu sabiex napprezzaw kemm hu prezzjuż dan ir-​rigal?

³ Fi kliem sempliċi, il-​fidwa hija l-​mezz li Ġeħova juża  sabiex jeħles, jew isalva, lill-​umanità mid-​dnub u l-​mewt. (Efesin 1:7) Biex nifhmu t-​tifsira taʼ dan it-​tagħlim Bibliku, jeħtieġ li nirriflettu x’ġara fil-​ġnien taʼ l-​Għeden. Huwa biss jekk nifhmu x’tilef Adam meta dineb li nistgħu napprezzaw għala l-​fidwa hija rigal daqshekk prezzjuż għalina.

4. Ħajja umana perfetta x’kienet tfisser għal Adam?

⁴ Meta Ġeħova ħalaq lil Adam, hu tah xi ħaġa verament prezzjuża​—ħajja umana perfetta. Aħseb ftit dan x’kien ifisser għal Adam. Peress li kien magħmul b’ġisem u moħħ perfett, qatt ma kien se jimrad, jixjieħ, jew imut. Bħala bniedem perfett, kellu relazzjoni speċjali maʼ Ġeħova. Il-​Bibbja tgħid li Adam kien “bin Alla.” (Luqa 3:​38) Għalhekk, Adam gawda relazzjoni mill-​qrib m’Alla Ġeħova, bħal dik taʼ iben maʼ missieru li jħobbu. Ġeħova kien jikkomunika maʼ l-​iben uman tiegħu Adam, u tah xogħol sodisfaċenti x’jagħmel u qallu x’kien mistenni minnu.​—Ġenesi 1:​28-30; 2:​16, 17.

5. Il-​Bibbja xi trid tfisser meta tgħid li Adam sar “fuq xbihat Alla”?

⁵ Adam kien magħmul “fuq xbihat Alla.” (Ġenesi 1:​27) Dan ma kienx ifisser li Adam kien jixbah lil Alla fid-​dehra tiegħu. Bħalma tgħallimna f’Kapitlu 1 taʼ dan il-​ktieb, Ġeħova hu spirtu li ma jidhirx. (Ġwanni 4:​24) Għalhekk, Ġeħova m’għandux ġisem tad-​demm u l-​laħam. Il-​fatt li Adam ġie magħmul fuq ix-​xbieha t’Alla jfisser li hu ġie maħluq bi kwalitajiet bħal dawk t’Alla, inkluż l-​imħabba, l-​għerf, il-​ġustizzja, u l-​qawwa. Adam kien bħal Missieru b’mod importanti ieħor, u dan kien li kellu l-​libertà li jagħżel. Għalhekk, Adam ma kienx qisu xi magna li tistaʼ tagħmel biss dak li ġiet programmata jew disinjata biex tagħmel. Minflok, hu setaʼ jieħu deċiżjonijiet persunali, u setaʼ jagħżel bejn it-​tajjeb u l-​ħażin. Kieku għażel li jobdi lil Alla, kieku kien jgħix għal dejjem f’Ġenna taʼ l-​art.

6. Meta Adam m’obdiex lil Alla, x’tilef, u n-​nisel tiegħu kif kien effettwat?

 ⁶ Mela, jidher ċar li meta Adam m’obdiex lil Alla u ġie kundannat għall-​mewt, hu ħallas prezz għoli ħafna. Id-​dnub tiegħu swielu l-​ħajja umana perfetta tiegħu bil-​barkiet kollha li jiġu magħha. (Ġenesi 3:​17-19) Diżgrazzjatament, Adam ma tilifx din il-​ħajja prezzjuża hu biss, imma tellifha wkoll lin-​nisel futur tiegħu. Il-​Kelma t’Alla tgħid: “Permezz taʼ bniedem wieħed [Adam] id-​dnub daħal fid-​dinja, u permezz tad-​dnub il-​mewt, u b’hekk il-​mewt infirxet fuq il-​bnedmin kollha għax kollha dinbu.” (Rumani 5:​12) Iva, ilkoll kemm aħna writna d-​dnub mingħand Adam. Għaldaqstant, il-​Bibbja tgħid li hu ‘bigħ’ lilu nnifsu u lil nislu fil-​jasar tad-​dnub u l-​mewt. (Rumani 7:​14) Ma kien hemm ebda tama għal Adam jew għal Eva għaliex huma minn jeddhom għażlu li ma jobdux lil Alla. Imma xi ngħidu dwar in-​nisel tagħhom, inkluż aħna?

7, 8. Fidwa bażikament tfisser liema żewġ affarijiet?

⁷ Ġeħova ndaħal biex jeħles lill-​bnedmin permezz tal-​fidwa. X’inhi fidwa? Fidwa bażikament tistaʼ tfisser żewġ affarijiet. L-​ewwel, fidwa hi l-​prezz li jitħallas biex tinħeles jew tinxtara xi ħaġa lura. Din tistaʼ titqabbel mal-​prezz li jitħallas għall-​ħelsien taʼ priġunier tal-​gwerra. It-​tieni, fidwa hi l-​prezz li jkopri, jew iħallas, l-​ammont taʼ kemm tkun tiswa xi ħaġa. Tixbah il-​prezz li jitħallas biex ikopri l-​ispejjeż għal xi ħsara li tkun saret. Per eżempju, jekk xi ħadd jikkaġuna aċċident, ikollu jħallas l-​ammont taʼ kemm ikun jiswa dak li jkun ġarrab il-​ħsara.

⁸ Kif jistaʼ jkun possibbli li xi ħadd ipatti għat-​telf enormi li Adam ikkaġuna lilna lkoll u jeħlisna mill-​jasar tad-​dnub u l-​mewt? Ejja nikkunsidraw il-​fidwa li pprovda Ġeħova u din x’tistaʼ tfisser għalik.

 KIF ĠEĦOVA PPROVDA L-​FIDWA

9. Liema xorta taʼ fidwa kienet meħtieġa?

⁹ Peress li l-​ħajja umana li ntilfet kienet perfetta, ebda ħajja umana imperfetta ma setgħet tixtriha lura. (Salm 49:​8, 9 [49:​7, 8, NW]) Kienet meħtieġa fidwa li kellha l-​istess valur taʼ dak li kien intilef. Dan hu fi qbil mal-​prinċipju tal-​ġustizzja perfetta li jinsab fil-​Kelma t’Alla: “Ħajja b’ħajja.” (Dewteronomju 19:21) Għalhekk, x’kien se jkopri l-​valur tal-​ħajja umana perfetta li tilef Adam? Kien hemm bżonn taʼ ħajja umana perfetta oħra bħala “fidwa ekwivalenti.”​—1 Timotju 2:6.

10. Ġeħova kif ipprovda l-​fidwa?

¹⁰ Ġeħova kif ipprovda din il-​fidwa? Hu bagħat wieħed mill-​ulied spirti perfetti tiegħu fuq l-​art. Imma Ġeħova ma bagħatx wieħed kwalunkwe minn dawn il-​ħlejjaq spirti. Hu bagħat lill-​iktar wieħed prezzjuż għalih, lill-​Iben uniġenitu tiegħu. (1 Ġwanni 4:​9, 10) Minn jeddu, dan l-​Iben ħalla s-​sema fejn kien jgħammar. (Filippin 2:7) Kif tgħallimna fil-​kapitlu taʼ qabel taʼ dan il-​ktieb, Ġeħova għamel miraklu meta ttrasferixxa l-​ħajja taʼ dan l-​Iben għal ġol-​ġuf taʼ Marija. Permezz taʼ l-​ispirtu qaddis t’Alla, Ġesù twieled bħala bniedem perfett u kien ħieles mill-​piena tad-​dnub.​—Luqa 1:​35.

11. Kif setaʼ bniedem wieħed jagħti ruħu bħala fidwa għal miljuni taʼ nies?

¹¹ Kif setaʼ bniedem wieħed jagħti ruħu b’fidwa għal ħafna, fil-​fatt, għal miljuni taʼ bnedmin? Oriġinalment, dawn il-​miljuni taʼ nies kif saru midinbin? Ftakar li peress li Adam dineb, hu tilef ir-​rigal prezzjuż taʼ ħajja umana perfetta. Għalhekk, ma setax jgħaddiha lid-​dixxendenti tiegħu. Minflok, hu setaʼ biss jgħaddilhom id-​dnub u l-​mewt. Ġesù, li fil-​Bibbja jissejjaħ “l-​aħħar Adam,” kellu  ħajja umana perfetta, u qatt ma dineb. (1 Korintin 15:45) F’ċertu sens, Ġesù ħa post Adam sabiex isalvana. Billi Ġesù ssagrifika, jew ċeda, il-​ħajja perfetta tiegħu u baqaʼ ubbidjenti b’mod perfett lejn Alla, hu ħallas il-​prezz għad-​dnub taʼ Adam. B’hekk, Ġesù ġab tama għan-​nisel taʼ Adam.​—Rumani 5:​19; 1 Korintin 15:​21, 22.

12. It-​tbatija taʼ Ġesù kienet prova taʼ liema ħaġa?

¹² Il-​Bibbja tiddeskrivi bid-​dettall it-​tbatija li Ġesù ssaporta qabel ma miet. Hu ġie msawwat bl-​aħrax, imsammar b’mod krudil maʼ zokk, u miet mewta taʼ wġigħ fuq zokk tat-​tortura. (Ġwanni 19:​1, 16-18, 30; Appendiċi, paġni 204-6) Għala kien hemm bżonn li Ġesù jbati dik it-​tbatija kollha? F’wieħed mill-​kapitli li ġejjin taʼ dan il-​ktieb, se naraw li Satana qajjem dubju dwar jekk hemmx bnedmin li jaqdu lil Ġeħova u li jibqgħu leali waqt li jkunu għaddejjin mill-​provi. Billi ssaporta fedelment minkejja t-​tbatija kbira li għadda minnha, Ġesù ta l-​aqwa tweġiba li qatt setgħet tingħata għall-​isfida taʼ Satana. Ġesù ta prova li bniedem perfett li għandu l-​libertà li jagħżel setaʼ jżomm integrità perfetta lejn Alla minkejja dak kollu li jagħmillu x-​Xitan. Min jaf kemm feraħ Ġeħova meta ra l-​fedeltà li wera Ibnu l-​għażiż!​—Proverbji 27:11.

13. Il-​fidwa kif tħallset?

¹³ Il-​fidwa kif tħallset? Fl-​14-il jum tax-​xahar Lhudi taʼ Nisan fis-​sena 33 E.K., Alla ppermetta li jinqatel Ibnu li kien perfett u bla dnub. B’hekk, Ġesù ssagrifika l-​ħajja umana u perfetta tiegħu “darba għal dejjem.” (Ebrej 10:10) Fit-​tielet jum wara li miet Ġesù, Ġeħova reġaʼ qajmu għall-​ħajja bħala spirtu. Fis-​sema, Ġesù ppreżenta lil Alla l-​valur tal-​ħajja umana u perfetta tiegħu li kien issagrifika bħala fidwa għal nisel Adam. (Ebrej 9:​24) Ġeħova aċċetta l-​valur tas-​sagrifiċċju taʼ Ġesù bħala l-​fidwa li kienet meħtieġa  biex teħles lill-​umanità mill-​jasar tad-​dnub u l-​mewt.​—Rumani 3:​23, 24.

IL-​FIDWA​—DAK LI TISTAʼ TFISSER GĦALIK

14, 15. Xi rridu nagħmlu sabiex naqilgħu “l-​maħfra taʼ dnubietna”?

¹⁴ Minkejja l-​kundizzjoni midinba tagħna, nistgħu ngawdu barkiet prezzjużi permezz tal-​fidwa. Ejja nikkunsidraw xi ftit mill-​benefiċċji preżenti u futuri li jiġu permezz taʼ dan l-​aqwa rigal mingħand Alla.

¹⁵ Il-​maħfra tad-​dnubiet. Minħabba li writna l-​imperfezzjoni, irridu nissieltu biex nagħmlu dak li hu sewwa. Ilkoll kemm aħna nidinbu bil-​kliem jew bl-​għemil. Imma permezz tas-​sagrifiċċju taʼ Ġesù bħala fidwa, nistgħu naqilgħu “l-​maħfra taʼ dnubietna.” (Kolossin 1:​13, 14) Iżda, biex naqilgħu din il-​maħfra rridu nkunu ndimna verament. Irridu wkoll nitolbu bl-​umiltà lil Ġeħova għall-​maħfra fuq il-​bażi tal-​fidi tagħna fis-​sagrifiċċju taʼ Ibnu bħala fidwa.​—1 Ġwanni 1:​8, 9.

16. X’jgħinna nqimu lil Alla b’kuxjenza nadifa, u din x’valur għandha?

¹⁶ Kuxjenza nadifa quddiem Alla. Kuxjenza ħatja tistaʼ faċilment twassalna biex inħossuna bla tama u ma niswew għal xejn. Madankollu, permezz tal-​maħfra li saret possibbli minħabba l-​fidwa, Ġeħova b’qalb tajba jippermettilna nqimuh b’kuxjenza nadifa minkejja l-​imperfezzjoni tagħna. (Ebrej 9:​13, 14) Dan jagħmilha possibbli li jkollna l-​libertà tal-​kelma maʼ Ġeħova. Għalhekk, nistgħu nitolbuh x’ħin irridu. (Ebrej 4:​14-16) Meta l-​kuxjenza tagħna tkun nadifa jkollna l-​paċi tal-​moħħ, ir-​rispett lejna nfusna, u nkunu iktar ferħanin.

17. X’barkiet saru possibbli minħabba li Ġesù miet għalina?

¹⁷ It-​tama taʼ ħajja taʼ dejjem fuq art magħmula ġenna. “Il-​ħlas li jagħti d-​dnub hu l-​mewt,” jgħid Rumani 6:23.  L-​istess vers iżid: “Imma l-​għotja li jagħti Alla hi l-​ħajja taʼ dejjem bi Kristu Ġesù, il-​Mulej tagħna.” F’kapitlu 3 taʼ dan il-​ktieb, iddiskutejna l-​barkiet li se jkun hemm fil-​Ġenna taʼ l-​art. (Rivelazzjoni 21:​3, 4) Dawn il-​barkiet futuri kollha, inkluż il-​ħajja taʼ dejjem b’saħħa perfetta, isiru possibbli minħabba li Ġesù miet għalina. Biex nirċievu dawn il-​barkiet, irridu nuru li aħna napprezzaw l-​għotja tal-​fidwa.

KIF TISTAʼ TURI L-​APPREZZAMENT TIEGĦEK?

18. Għala għandna nkunu grati lejn Ġeħova talli pprovdielna l-​fidwa?

¹⁸ Għala għandna nkunu verament grati lejn Ġeħova li pprovdielna l-​fidwa? Ngħiduha kif inhi, rigal iktar ikun prezzjuż meta min ikun tahulna jkun issagrifika l-​ħin, u għamel sforz jew spejjeż biex jagħtihulna. Kemm iferrħilna qalbna meta r-​rigal li nirċievu jkun qed juri l-​imħabba ġenwina taʼ min tahulna! Il-​fidwa hija l-​iktar rigal prezzjuż minn kull rigal ieħor, għax Alla għamel l-​akbar sagrifiċċju li qatt sar biex jipprovdih. “Alla tant ħabb lid-​dinja li ta l-​Iben uniġenitu tiegħu,”  jgħid Ġwanni 3:16. Il-​fidwa hija l-​iktar evidenza eċċezzjonali taʼ l-​imħabba li Ġeħova għandu għalina. Hi wkoll prova taʼ l-​imħabba taʼ Ġesù għalina, għax hu minn jeddu ta ħajtu għalina. (Ġwanni 15:13) L-​għotja tal-​fidwa għandha għalhekk tikkonvinċina li Ġeħova u Ibnu jħobbuna bħala individwi.​—Galatin 2:​20.

19, 20. B’liema modi tistaʼ turi li int grat lejn Alla għall-​għotja tal-​fidwa?

¹⁹ Mela, kif tistaʼ turi li int grat lejn Alla għall-​għotja tal-​fidwa? Qabel xejn, sir af iktar dwar id-​Donatur il-​Kbir, Ġeħova. (Ġwanni 17:3) Dan tistaʼ tagħmlu billi tistudja l-​Bibbja bl-​għajnuna taʼ dan il-​ktieb. Iktar ma tikseb għarfien dwar Ġeħova iktar issir tħobbu. Imbagħad, dik l-​imħabba se tqanqlek biex togħġob lilu.​—1 Ġwanni 5:3.

²⁰ Eżerċita l-​fidi fis-​sagrifiċċju taʼ Ġesù bħala fidwa. Ġesù nnifsu qal: “Min jeżerċita l-​fidi fl-​Iben għandu l-​ħajja taʼ dejjem.” (Ġwanni 3:​36) Aħna kif nistgħu nuru li għandna fidi f’Ġesù? Fidi bħal din ma tintweriex bil-​kliem biss. “Il-​fidi mingħajr l-​għemejjel hi mejta,” jgħid Ġakbu 2:​26. Iva, nagħtu prova li aħna għandna l-​fidi vera bl-​“għemejjel,” jiġifieri, bl-​azzjonijiet tagħna. Mod wieħed kif nuru li għandna fidi f’Ġesù hu billi nagħmlu l-​aħjar tagħna biex nimitawh mhux biss f’dak li ngħidu imma wkoll f’dak li nagħmlu.​—Ġwanni 13:15.

21, 22. (a) Għala għandna nattendu għaċ-​ċelebrazzjoni taʼ l-​Ikla taʼ fil-​Għaxija tal-​Mulej li ssir kull sena? (b) X’se jiġi spjegat fil-​Kapitli 6 u 7?

²¹ Attendi ċ-​ċelebrazzjoni taʼ l-​Ikla taʼ fil-​Għaxija tal-​Mulej li ssir kull sena. Fil-​lejla taʼ l-​14 taʼ Nisan tas-​sena 33 E.K., Ġesù introduċa ċelebrazzjoni speċjali li l-​Bibbja ssejħilha “l-​ikla taʼ fil-​għaxija tal-​Mulej.” (1 Korintin 11:20; Mattew 26:​26-28) Din iċ-​ċelebrazzjoni tissejjaħ ukoll it-​Tifkira tal-​mewt taʼ Kristu. Ġesù stabbilixxa din iċ-​ċelebrazzjoni biex jgħin lill-​appostli tiegħu u lill-​Kristjani veri  kollha li ġew warajhom jibqgħu jżommu f’moħħhom li permezz taʼ mewtu bħala bniedem perfett, hu ta ruħu, jew ħajtu, bħala fidwa. Dwar din iċ-​ċelebrazzjoni, Ġesù kkmanda: “Ibqgħu agħmlu dan b’tifkira tiegħi.” (Luqa 22:19) Meta niċċelebraw it-​Tifkira nkunu qed niftakru fl-​imħabba tant kbira li kemm Ġeħova u kemm Ġesù wrew permezz tal-​fidwa. Aħna nistgħu nuru l-​apprezzament tagħna għall-​fidwa billi nkunu preżenti għaċ-​ċelebrazzjoni tat-​Tifkira tal-​mewt taʼ Ġesù li ssir kull sena. *

²² Il-​fidwa li pprovdielna Ġeħova hija tabilħaqq għotja prezzjuża. (2 Korintin 9:​14, 15) Minn din l-​għotja prezzjuża jistgħu jibbenefikaw saħansitra dawk li mietu. Kapitli 6 u 7 se jispjegaw kif.

[Nota taʼ taħt]

DAK LI TGĦALLEM IL-​BIBBJA

▪ Il-​fidwa hija l-​mezz li bih Ġeħova se jeħles lill-​umanità mid-​dnub u l-​mewt.​—Efesin 1:7.

▪ Ġeħova pprovda l-​fidwa billi bagħat lill-​Iben uniġenitu tiegħu fid-​dinja biex imut għalina.​—1 Ġwanni 4:​9, 10.

▪ Permezz tal-​fidwa, aħna niksbu l-​maħfra tad-​dnubiet, kuxjenza nadifa, u t-​tama taʼ ħajja taʼ dejjem.​—1 Ġwanni 1:​8, 9.

▪ Nuru li aħna grati għall-​fidwa billi nsiru nafu iktar dwar Ġeħova, billi neżerċitaw fidi fis-​sagrifiċċju taʼ Ġesù bħala fidwa, u billi nattendu l-​Ikla taʼ fil-​Għaxija tal-​Mulej.​—Ġwanni 3:​16.

[Mistoqsijiet taʼ Studju]

 [Stampa f’paġna 52]

Ġeħova ta lill-​Iben uniġenitu tiegħu bħala fidwa għalina

[Stampa f’paġna 54]

Mod wieħed biex turi li int grat għall-​għotja tal-​fidwa hu billi ssir taf iktar dwar Ġeħova