Il-malarja hi marda li tiġi minn parassita (f’dan il-każ annimal li jgħix minn fuq annimal ieħor). Is-sintomi tagħha jinkludu deni, uġigħ fil-ġisem kollu, dardir, rimettar, u tkexkix taʼ bard u għaraq taʼ spiss. Is-sintomi kultant jerġgħu jidhru kull 48 sa 72 siegħa, jiddependi fuq it-tip taʼ parassita li wieħed ikollu u għal kemm żmien ikollu l-marda.

1. Il-parassiti tal-malarja—organiżmi żgħar imsejħin Plasmodia li jgħixu f’annimali ikbar—jidħlu fid-demm tal-bnedmin permezz taʼ gidma min-nemus Anopheles nisa.

2. Il-parassiti jaslu fiċ-ċelluli tal-fwied tal-persuna infettata, fejn il-parassiti jimmultiplikaw.

3. Meta tinfaqaʼ ċellula tal-fwied, joħorġu l-parassiti minnha, li mbagħad jinvadu ċ-ċelluli ħomor tad-demm tal-persuna. Hemmhekk, il-parassiti jkomplu jimmultiplikaw.

4. Meta tinfaqaʼ ċellula ħamra tad-demm, il-parassiti joħorġu u jinvadu jerġaʼ iżjed ċelluli ħomor tad-demm.

5. Iċ-ċiklu taʼ li jiġu invaduti u jinfaqgħu ċ-ċelluli ħomor tad-demm jibqaʼ sejjer. Il-persuna infettata tipikament turi s-sintomi tal-malarja kull darba li ċ-ċelluli ħomor jinfaqgħu.

Jekk tgħix f’pajjiż fejn il-malarja hi komuni . . .

• Uża xibka tan-nemus fuq is-sodda. Għandha tkun

  • sprejjata b’insettiċida.

  • ħielsa minn toqob jew tiċrit.

  • tkun imdaħħla kompletament taħt is-saqqu.

• Sprejja insettiċida fid-dar li toqtol in-nemus li jxerred il-malarja.

• Jekk ikun possibbli, agħmel xbieki tan-nemus fuq il-bibien u t-twieqi, u uża l-arja kundizzjonata u l-fannijiet, li jistgħu jżommu n-nemus milli jinżel fuqek.

• Ilbes ħwejjeġ ċari li jgħattu l-ġilda kollha.

• Kull meta jkun possibbli, evita nħawi bis-siġar, fejn ikun hemm ħafna nemus, u nħawi b’ilma qiegħed, fejn ibejjet in-nemus.

• Jekk tiġi infettat, sib trattament fil-pront.

Jekk qed tippjana li żżur pajjiż fejn il-malarja hi komuni . . .

• Ikseb informazzjoni kurrenti qabel ma tivvjaġġa. It-tip taʼ parassita tal-malarja li jkun komuni f’ċerti nħawi jistaʼ jkun differenti minn dak fi nħawi oħra u dan jeffettwa liema tip taʼ mediċina jkun l-iktar effettiv. Ukoll, ikun għaqli li titkellem mat-tabib tiegħek dwar affarijiet li għandek tkun konxju tagħhom rigward l-istorja tas-saħħa personali tiegħek.

• Waqt iż-żjara tiegħek, segwi l-linji gwida li huma preżentati f’dan l-artiklu għal dawk li jgħixu f’pajjiż fejn il-malarja hi komuni.

• Jekk tkun infettat, fittex trattament fil-pront. Kun af li s-sintomi jistgħu jidhru sa bejn ġimgħa u erbaʼ ġimgħat wara li tiġi infettat.