“AUTOBÚS ya uelis yas, ¡san ni chino amo!”. Alexandra kikajki ni kema itstoya ipan nopa autobús katli panoskia ipan seyok altepetl tlen Sudamérica. Kema temok pampa kinejki kimatis tlake panoyaya, kiitak se chino katli amo kuali kamanaltiyaya español. Kichiuayaya kampeka kiiljuis se policía tlake kuesoli kipixtoya. Alexandra mosentiliyaya ipan se tlanechikoli tlen Jehová itlajtoltemakauaj ipan tlajtoli chino, yeka kiijtok kitlajtolkuepaskia tlen nopa tlakatl kinekiyaya kiijtos.

Nopa chino kiijtok maske kipixtoya nochi amatl kampa nesi mochantijtok ipan nopa altepetl, nochi kiichtekilijtoyaj uan nojkia itomij. Nopa policía amo kineltokayaya uan moiljuiyaya Alexandra kinnamakayaya maseualmej uan yeka kinekiyaya kipanoltis nopa chino. Maske teipa kineltokak, monejki tlaxtlauas pampa amo kipixtoya nopa amatl tlen monekiyaya. Yeka Alexandra kitlanejtik 20 dólares. Nopa chino tlauel kitlaskamatilik uan kiiljuik amo san ya nopa kikuepiliskia. Alexandra kiiljuik amo monekiyaya kikuepilis itomij uan kiiljuik tlauel yolpakiyaya pampa tlen kichijki ya nopa kinamikiyaya kichiuas. Nojkia kimakak se keski amatlajkuiloli uan kiiljuik ma momachti Biblia ininuaya Jehová itlajtoltemakauaj.

Tlauel techpaktia tijkakisej kenijkatsa sekij maseualmej kinpaleuiaj sekinok katli amo kinixmatij. Maske mosentiliaj ipan se religión o amo, miakej nojkia kichiuaj kej Alexandra. Ta, ¿nojkia tijchijtoskia kampeka tijpaleuis nopa tlakatl? Ni tlajtlanili tlauel ipati, pampa Jesús kiijtok: “Más pakilistli kiselia tlen temaka se tlenijki, uan axkeja tlen kiselia” (Hechos 20:35). Científicos nojkia tlauel kinekij kimatisej kenijkatsa techpaleuia kema titemakaj se tlenijki o tikinpaleuiaj sekinok. Ma tikitakaj kenijkatsa techpaleuia.

Tojuantij tijmatij kema titemakaj se tlenijki o tikinpaleuiaj sekinok nojkia tlauel tiyolpakij. Apóstol Pablo kiijtok: “ToTeko kiiknelia [katli] temaka ika pakilistli”. Ya kinilnamikiyaya Cristo itokilijkauaj katli temakakej inintomij ika nochi ininyolo uan kinpaleuijkej sekinok Cristo itokilijkauaj katli tlaijiyouiyayaj (2 Corintios 8:4; 9:7). Pablo amo kiijtok inijuantij temakakej tlen kipixtoyaj pampa yolpaktoyaj, kiijtok inijuantij yolpaktoyaj pampa tepaleuijtoyaj.

Ixtlamatinij kiijtouaj kema titemakaj se tlenijki o titepaleuiaj, “ipan totsontekuich peua tekiti se keski tlamantli tlen kichiua kuali ma tijyolmatikaj, kuali ma timouikakaj ininuaya sekinok uan ma timotemachikaj ipan sekinok, uan nopa kichiua tlauel ma tiyolpakikaj”. Uan sekinok kiitakej “maseualmej tlauel yolpakij kema temakaj tomij uan amo kej kema san inijuantij motlakojkouiaj”.

¿Ipa timoiljuijtok amo tiyajati titepaleuia o titemaka se tlenijki kej tijnekiskia tijchiuas? Nochi uelis tijyolmatisej kej katli “temaka ika pakilistli”.  Kema titemakaj ika nochi toyolo, amo moneki elis se tlenijki tlen tlauel patiyo o tlauel ueyi. Se tlen Jehová itlajtoltemakauaj kintitlanilik katli kichiuaj ni pilamochtsi se amatlajkuiloli uan se kentsi tomij. Ya kiijkuilok: “Ipan nochi ni xiuitl tlen panotok san se kentsi tomij nitemakatok kampa timosentiliaj. Jehová tlauel miak nechkuepilijtok maske kentsi nitemakatok. [...] Tlaskamati pampa inkiseliaj tlen nitemaka, nopa kichiua kuali ma nijyolmati”.

Titemakasej se tlenijki amo kiijtosneki san titemakasej tomij. Ma tikitakaj tlake nojkia uelis titemakasej.

Biblia kiijtoua se katli kuali iyolo “mochiuilia tlen kuali”, uan se katli amo kuali iselti “motlanauia” (Proverbios 11:17). Maseualmej katli kuali ininyolo temakaj tlen kipiaj, kej tonali, ininchikaualis uan sekinok tlamantli. Kema kiampa kichiuaj tlauel kinpaleuia ipan miak tlamantli, kej kema amo tlauel mokokouaj.

Ixtlamatinij kiitstokej maseualmej katli tepaleuiaj amo tlauel mokokouaj, amo tlauel kinkokoua inintlakayo uan amo tlauel mokuesouaj. Uan nojkia tlauel kinpaleuia kuali ma itstokaj katli kipiaj esclerosis múltiple o SIDA. Nojkia kiitstokej kema maseualmej katli moiuintiyayaj kinpaleuiaj sekinok, kichiua amo tlauel ma mokuesokaj uan ayokmo ma tlaikaj.

¿Kenke kinpaleuia? Pampa “kema tetlasojtlaj, teikneliaj uan temakakaj tlen kipiaj kinpaleuia amo ma moiljuijtokaj ipan tlamantli tlen amo kinamiki”. Kema se akajya kichiua tlen kinpaleuia sekinok, kipaleuia amo tlauel ma motekipachojto uan kuali ma tekiti ieso. Nojkia tlauel kinpaleuia amo uejkaua ma mokuesojtokaj katli miki ininueue o ininsiua tlaj kinpaleuiaj sekinok.

Uajka, kema titemakaj tlen tijpiaj tlauel techpaleuia.

Jesús kiniljuik itokilijkauaj: “Xitemakakaj uan inkiselisej. Kena, toTeko inmechmakas miak intla intemakaj miak. [...] Moneki inmojuantij no xikinmakakaj sekinok tlen kuali tlayejyekoli, pampa sekinok inmechchiuilisej keja inkinchiuiliaj” (Lucas 6:38). Kema titemakaj tlen tijpiaj, sekinok tlauel techtlaskamatilisej uan uelis nojkia techmakasej se tlamantli. Kema tijchiuaj ni, techpaleuia kuali ma timouikakaj uan ma timopaleuikaj.

Ixtlamatinij kiijtouaj “katli tepaleuiaj kinyololiniaj sekinok nojkia ma tepaleuikaj”. Uan maske san “kipouaj ipan se amatlajkuiloli kenijkatsa se maseuali tepaleuik, kinyololinia nojkia kiampa ma kichiuakaj”. Yeka, kej kiitstokej ixtlamatinij “se maseuali uelis kinpaleuis miakej maseualmej maske amo kinixmati” nojkia ma kinekikaj tepaleuisej. Uajka, tlaj se maseuali kichiua se tlamantli pampa kineki tepaleuis, sekinok nojkia kinekisej kiampa kichiuasej. ¿Mitspaktiskia tiitstos kampa nochi mopaleuiaj? Uajka tlaj  miakej maseualmej tepaleuiskiaj nochi kuali tiitstoskiaj.

Ma tikitakaj tlen panok ipan Florida (Estados Unidos). Kema panok se chikauak ajakatl ipan nopa altepetl, se keskij Jehová itlajtoltemakauaj tepaleuitoj. Kema kichixtoyaj ma asi tlen ika kikualchijchiuaskiaj se kali, kiitakej tlen ika tlatsaktoya se tlakatl ipan ichaj sosolijtoya uan kiiljuijkej kikualchijchiuiliskiaj. Teipa, nopa tlakatl kititlanki se amatlajkuiloli ipan Kali Betel tlen eltok Estados Unidos, kiijkuilok: “Nochipa niinmechtlaskamatilis pampa tlauel kuali inmoyolo. Amo nikinixmati sekinok kej inmojuantij”. Nopa tlakatl kititlanki miak tomij pampa kiijtok “Jehová itlajtoltemakauaj kichijtoyaj se kuali tekitl”.

Ixtlamatinij kiijtouaj “maseualmej kinekij tepaleuisej pampa kiampa tlakatij”. Nojkia kiijtouaj pilkonetsitsij “tepaleuiaj maske ayamo kamanaltij”. Biblia kiijtoua tijchiuaj ni pampa techchijchijkej kej “itlachialis” toTeotsij, ni kiijtosneki ueli tijnextiaj kuajkuali tlamantli kej ya (Génesis 1:27).

ToTeotsij Jehová tlauel kipaktia temakas miak tlamantli. Ya techmakatok tonemilis uan nochi tlen moneki pampa kineki ma tiitstokaj ika pakilistli (Hechos 14:17; 17:26-28). Biblia techpaleuia kuali ma tikixmatikaj toTata katli itstok iluikak uan ma tijmatikaj tlen mosentlalijtok kichiuas ipan Tlaltipaktli. Biblia nojkia kiijtoua toTeotsij kichijtok tlen moneki pampa kineki teipa ma tiitstokaj ika pakilistli * (1 Juan 4:9, 10). Tojuantij titemakaj tlen tijpiaj pampa Jehová kiampa techchijchijki, yeka tlauel techpaleuia kuali ma timouikakaj iuaya uan kuali ma tiitstokaj (Hebreos 13:16).

¿Tikilnamiki Alexandra, katli tikijtojkej kampa pejki ni tlamachtili? ¿Tlake panok teipa? Maske se maseuali kiiljuik amo kema kikuepiliskiaj itomij, nopa chino kinnojnotski iuampoyouaj katli itstoyaj kampa nopa autobús asiskia uan kiampa kikuepilik Alexandra itomij. Nojkia kichijki tlen Alexandra kiiljuik uan pejki momachtia ika Biblia. Kema panok eyi metstli, Alexandra tlauel yolpajki kema kiitak ipan se ueyi tlanechikolistli tlen Jehová itlajtoltemakauaj, tlen mochijki ipan Perú ipan tlajtoli chino. Nopa tlakatl kinekiyaya kitlaskamatilis, yeka kintlanejki Alexandra uan katli yajtoyaj iuaya ma tlakuatij ipan se restaurante katli eliyaya iaxka.

Uajka, tlauel tiyolpakij kema titemakaj tlen tijpiaj uan titepaleuiaj. Uan kema tijchiuaj nopa, nojua tlauel kuali tlaj nojkia tikinpaleuiaj ma kiixmatikaj toTeotsij Jehová, katli tlauel kipaktia temakas miak tlamantli (Santiago 1:17). Uan ta, ¿tiyolpaki pampa titepaleuia o tikinmaka sekinok se tlenijki?