Miakej mokuayejyekouaj tla okachi kipiaj tomin noso okachi momachtiaj kuali yetoskej satepan. Kijtouaj tla momachtitiuij universidad okachi kuali tekipanoskej, kuali yetoskej iuan infamilia uan kuali mouikaskej iuan oksekimej. Noijki kineltokaj tla momachtiaj universidad kajsiskej tekitl kanin okachi kintlaxtlauiskej uan ijkon okachi yolpakiskej.

Se tlakatl tlen itoka Zhang Chen uan ialtepe China okijto: “Onimokuayejyekouaya tla amo niaskia universidad amitlaj nikpiaskia uan tla nikpiaskia se tekitl kanin kuali nechtlaxtlauiskiaj okachi niyolpakiskia”.

Miakej mokuayejyekouaj kuali yetoskej satepan tla momachtitiuij itech universidades tlen miakej kixmatij uan katej itech okseki altepemej. Miakej ijkon okichiuayaj hasta ijkuak opejki kokolistli COVID-19. Itech 2012 Organización para la Cooperación y el Desarrollo Económicos okijto: “Akinmej momachtitiuij itech okseki altepemej 52% inmialtepe Asia”.

Miakej tetajmej kititlanij inkoneuan ma momachtitij itech okseki altepemej. Se tlakatl tlen motokayotia Qixiang uan ialtepe Taiwán okijto: “Maski notatajuan amo okipiayaj miak tomin okintitlankej naui nokniuan ma momachtitij Estados Unidos”. Para kitlaxtlauaskej universidad okitlanejkej tomin ijkon ken kichiuaj miakej familias uan okiteuikilijkej miak tomin.

Tla okachi timomachtiskej, xamo techpaleuis ma tikpiakan seki tlamantli pero miakej akinmej momachtiaj kitaj innemilis amo ijkon ken omokuayejyekouayaj. Maski miakej momachtiaj miak xiuitl uan kitlaneuij miak tomin amo kajsij se kuali tekitl. Se reportera tlen itoka Rachel Mui okijto itech Business Times de Singapur: “Akinmej oyajkej universidad ayakmo kipiaj tekitl”. Jianjie tlen chanti Taiwan uan kipia se doctorado, ye okijto: “Miakej kiseliaj san tlen tekitl maski amo non omomachtijkej”.

Sekimej kajsij se kuali tekitl pero amo yolpakij. Se tlakatl tlen motokayotia Niran uan ialtepe Tailandia, omomachtito universidad ompa Reino Unido. Ijkuak omokopki ialtepe okajsik se kuali tekitl, ye okijto: “Ijkon ken onimokuayejyekouaya onikajsik se tekitl kanin kuali onechtlaxtlauiayaj. Pero omonekiaya okachi nimochijchikauas uan miak horas nitekipanos para niktlanis okachi miak tomin. Satepan miakej okinkixtijkej uan ne noijki. Onikajsikamatki amo nochipa uelis nitekipanos kanin ne niknekiskia”.

Akinmej kipiaj miak tomin uan akinmej kijtouaj kuali katej noijki amo kuali mouikaj iuan infamilia uan noijki mokokouaj noso kintekipachoua kipoloskej intomin. Se tlakatl tlen motokayotia Katsutoshi uan ialtepe Japón, okijto: “Maski onikpiaya miak tomin amo oniyolpakiaya porque miakej onechnexikolitayaj uan onechtlajyouiltiayaj”. Se siuatl tlen motokayotia Lam uan ialtepe Vietnam, okijto: “Miakej mochijchikauaj para kajsiskej se kuali tekitl uan ijkon kipiaskej tlen ika mopanoltiskej. Pero tlajyouiaj, mosotlauaj uan sapanoua motekipachouaj, mokokouaj uan momojtiaj”.

Miakej kijtouaj ijkon ken Franklin: tla timomachtiskej universidad uan tikpiaj miak tomin amo san non techpaleuis ma tiyolpakikan. Oksekimej amo kinekij kipiaskej miak tlamantli uan mochijchikauaj yetoskej yolkualmej uan kinpaleuiskej oksekimej. ¿Non techpaleuis kuali ma tiyetokan satepan? Non tikitaskej itech okse tlamachtil.