Ziangɔ ya, zo li ye me bɛ lo ye—Se mɛ Ngbangɔ lengbi ti zangɔ e
“Ti nɛngɔ ya, siriri du ge lɛ sese ko, ayɔ ya, zo na zo ndo li ye mɛ bɛ lo ye.”—Tɛnɛ mɛndó azi ti UNESCO atɛnɛ na 1995 la.
Na mbage mɛndɛ̃, se ta azia ya, zo na zo ndo pɔna ye mɛ lo ye lingɔ ma ko, ni na lingɔ ya, azi azanga tɔndɔngɔ na mbage tɛ afɔ̃ la bere ala kɛ̃ngbi. Se azi ati na seliye ti ngaso ko, ala na bandangɔ tɛnɛngɔ siɔni na lo tɛ azi mɛndɛ̃, tingɔ na dangɔ bɛ ti siɔni na ndo afɔ̃ la nga na lingɔ akpale ti mɔbulu.
Kanda azi gba na dangɔ bɛ mɛ aɔngbi na ndo kpale mɛ aba ziangɔ ya, zo na zo ndo li ye mɛ bɛ lo ye. Azi mɛndɛ̃ ndo da bɛ la ya, ziangɔ ya, azi mɛndɛ̃ ali aye mɛ bɛ la ye alengbi na yengɔ seliye ná dɔngɔ nɔ tɛ ala zu. Ambanga azi ndo ye da ya, ziangɔ ya, zo li ye mɛ bɛ lo ye, afa tɔndɔngɔ likoki mɛ zo na ni ti pɔnangɔ aye mɛ lo ye nga se du mɛ lo lengbi ti dungɔ na ni abɛse ta ala ndo li ye niko ma. Ngbangɔ ndo tɛnɛ nga ngaso.
Ngbangɔ lengbi ti zangɔ azi ti ngoi tɛ e ya, ala ndo zia azi mɛndɛ̃ ali ye mɛ ala ye?
Tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ na omɛ aba lingɔ ye mɛ bɛ zo ye
Ngbangɔ ndo sa ngunu bɛ e ya, e zia azi apɔna lingɔ ye mɛ ala nvɛ̃ni ye. Ngbangɔ pa ya: “Zia ya, azi zu ahĩnga ya, ta ĩ na seliye ti kakulu lo ma.” (Filipɛ 4:5, NWT) Ngbangɔ sa ngunu bɛ e ya, e ndo li kpale tɛrɛ azi mɛndɛ̃ na tɔndɔngɔ, na ndima nga na ndenge ti nzɔ̃ni nvɛ̃ni. Azi mɛ ndo landa wangɔ mɛ ko, ta ala ndo landa bere ala ndo ye dɔngɔ nɔ tɛ zo ma, kanda ala ndo zia ya, zo nvɛ̃ni pɔna lingɔ ye mɛ bɛ lo ye.
Kanda Ngbangɔ pa ya, Nzapa kpã andia na lo tɛ azi zu. Ni pa nga ya: “Ee zo ti lɛ sese [Nzapa] fa na mɔ aye mɛ nzɔ̃ni.” (Mika 6:8) Ni fa awangɔ mɛ Nzapa hɛ̃ azi ti nɛngɔ ya, ala du na bɛta du.—Yisaya 48:17, 18.
Ta Nzapa hɛ̃ e kumba ti fangɔ ngbanga tɛ azi mɛndɛ̃ ma. Na bangɔ Ngbangɔ, “Bo Nzapa kɔi la wa lungɔ ndia . . . Mɔ zo ko la mɔ ndofa ngbanga tɛ afɔ̃ mɔ ko, mɔ ndomu tɛrɛ mɔ ya, mɔ na?” (Zaki 4:12) Nzapa zi lége hɛ̃ zo kɔi kɔi ya, lo pɔna aye mɛ lo ye, wa lo nvɛ̃ni nga la na diringɔ na nyɔ lo na lo ti ekateli tɛ lo.—Kolimbola Mibeko. 30:19.
Tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ na omɛ aba tɔndɔngɔ azi mɛndɛ̃
Ngbangɔ yɔ ge ti e ya, “Ale ĩ tɔndɔ azi zu.” (1 Petro 2:17) Na lo ni la, azi ko la ndo pɔna landangɔ awangɔ ti ya Ngbangɔ ko, ala ndo li kpale tɛrɛ azi zu, na tɔndɔngɔ abɛse ala na dungɔ lɛ ngɛ̃́ ti ngasia bere ye mɛ ala ndo ye lo ni adu nɛ. (Luka 6:31) Ta ni fa ya, ala ndo ye lo ti seliye, dangɔ bɛ nga na aye zu mɛ azi mɛndɛ̃ ndo li ma. Kanda ta ala ndo zanga tɔndɔngɔ bere hɛ̃ngɔ ndima hɛ̃ azi ma, ala ndo li kpengbani ti landangɔ se mɛndó Yezo ndo li na kpale tɛrɛ azi mɛndɛ̃.
Na ndakisa, bi kɔi ndó ko, Yezo tengbindó na wali kɔi mɛ ndo vɔrɔ Nzapa kaya sambela mɛ ta Yezo ndo ye ma, wali niko ndo du ngandó ndoni kɔi na kɔli kɔi mɛ ta lo kɔ lo ma, adu se ti dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ ta Yezo ndo ye ma, abɛse ngaso ko, Yezo tɛnɛndó tɛnɛ tɛ Nzapa hɛ̃ wali niko na tɔndɔngɔ zu.—Yoanɛ. 4:9, 17-24.
Nga ma Yezo, awakristo ndo lɛkɛ tɛrɛ la ti nɛngɔ ya, ala kambisa nda tɛnɛ mɛ ala ndo ye hɛ̃ azi mɛ ndo ye mangɔ ni, kanda ala “ndo li ni na tɔndɔngɔ zu.” (1 Petro 3:15) Ngbangɔ ndo ha na awakristo ya, ta ala gbɔ̃ azi na ngu ti nɛngɔ ya, ala ye dangɔ bɛ tɛ ala ma. Ngbangɔ tɛ nɛ ya “ale ta wa kwa tɛ Gbia apa pa ma, ale lo ndoli tɛ lo nzɔ̃ ye hɛ̃ azi zu,” nga na azi mɛ ta lo ná ala ndo vɔrɔ Nzapa kaya sambela kɔi ma.—2 Timɔte 2:24.
Tɛnɛ mɛ Ngbangɔ tɛnɛ na lo ti kɛ̃ngɔ azi mɛndɛ̃ nɛ?
Ngbangɔ tɛnɛ ya, “ale ĩ li kpengbani, ĩ na azi zu ĩ du na mangbingɔ.” (Aebreo 12:14) Zo mɛ ndo kpã siriri ko, ta lo ndo kɛ̃ tɛrɛ azi mɛndɛ̃ ma. Lo ndo kɛ̃ lingɔ ye mɛ ta amangbi na ndia ti Ngbangɔ mɛ lo ndo ye ma, lo ndo li zu mɛ lo lengbi ti lingɔ ti nɛngɔ ya, lo du na siriri na azi mɛndɛ̃. (Matie 5:9) Kanda Ngbangɔ sa nga ngunu bɛ awakristo ya, ala du na mangbi na awa kula tɛ la, ko ala li ye hɛ̃ la na zungɔ na tɛrɛ.—Matie 5:44.
Ta kitɛ da ma, Ngbangɔ tɛnɛ ya, bɛ Nzapa “kɛ̃” kpale mɛ ndo hɛ̃ azi kamɛnɛ bere ni ndo hɛ̃ azi mɛndɛ̃ “pɛnɔ,”. (Masese 6:16-19) Kanda so ya tɛnɛ mɛ ko, Ngbangɔ kambisa tɛnɛ mɛ “kɛ̃ngɔ” so fangɔ ya, elengbi ti kɛ̃ngɔ nvɛ̃ni sepalangɔ na kpale ti siɔni. Ngbangɔ tɛnɛ ya, Nzapa ndo ye kangɔ lɛ lo na ndo siɔ kpale nga na zangɔ azi mɛ aye gbinyangbingɔ seliye tɛ la wa ala ye nga kpãngɔ ndia tɛ lo na kwa na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ la.—Yisaya 55:7.
Avɛrse ti ya Ngbangɔ mɛ ndo tɛnɛ ya, azi li ye mɛ bɛ la ye, wa ala du nga na tɔndɔngɔ
Tito 3:2: “Ta ala tɛnɛ tɛnɛ ti siɔni na ili zo ma.” Ĩ du na zungɔ na tɛrɛ na mbage tɛ azi zu
Ta ĩ du azi ti kpengba kpale ma abɛse ka tɛ azi mɛ ta e ná la na bingangɔ li kɔi ma, na lingɔ ya, tɔndɔgɔ du da.
Matie 7:12: “Ye kwɛ mɛ ĩ ndo ye ya azi li tɛrɛ ĩ ko, ĩ li nga bo gi tɛrɛ ye ni ko na tɛrɛ la.”
E zu e ndo sepala na ngoi mɛ azi mɛndɛ̃ ndo tɔndɔ e, ala ndo ye bingangɔ li tɛ e, ala ndo kpã nga lɛ la na ndo se mɛ e ndo ma na tɛrɛ e. Ti nɛngɔ ya, mɔ hĩnga kpãngɔ wangɔ mɛndó Yezo hɛ̃ na kwa na ngoi mɛndó lo ndo ha tɛnɛ ko, ba bɛli tɛnɛ mɛ “Qu’est-ce que la règle d’or?”
Yosua 24:15: “Ĩ nvɛ̃ni ĩ pɔna ndɛ zo mɛ ĩ na vɔrɔngɔ lo.”
Se du ya, e ndo tɔndɔ likoki mɛ azi mɛndɛ̃ na ni ti pɔnangɔ ye mɛ ala ye lingɔ ko, e na lingɔ ya, siriri du da.
Awa Pangɔ Kwa 10:34: “Azi zu ka lɛ Nzapa kwɛ kɔi.”
Ta Nzapa ndo kɛ̃ zo na lo ti mɔmɛsɛnɔ ti kɔdɔrɔ tɛ lo, na lo mɛ ya, lo du kɔli bere wali, bere na lo ti kɔdɔrɔ tɛ lo pɔrɔ tɛrɛ lo, bere na ndenge mɛ akã na lo ma. Azi zu ko la aye landangɔ seliye tɛ Nzapa ko, ala ndo du na tɔndɔngɔ na mbage tɛ azi zu.
Habakuku 1:12, 13: “Ta Nzapa ndo vĩ lɛlo na ndo siɔ kpale ma.”
Ta Nzapa na vĩngɔ lɛlo bwai na ndo siɔ kpale ma. Ta lo nga na ziangɔ ya, azi ngbã bo lá kwɛ lingɔ siɔ kpale ma. Ti nɛngɔ ya, mɔ hĩnga akpale mɛndɛ̃ ko, ba video Mpo na nini Nzambe atiki nzela na bampasi?
Roma 12:19: “Ĩ zi lége hɛ̃ Nzapa ya, lo li ngɔnzɔ tɛ lo hɛ̃ asiɔ azi, ta sanga ma, asu ka ya buku tɛ Nzapa ya: ‘Mbi Gbia Nzapa gbanda la mbi gɛ̃ kula, mbi nga gbanda la mbi hɛ̃ tumbu hɛ̃ azi.’” a
Ta Yehova Nzapa zi lége hɛ̃ zo kɔi ya, lo diri na siɔ kpale hɛ̃ azi ma. Lo na ligɔ ya, afa ngbanga na mbilimbili zu na ngoi mɛ lo nvɛ̃ni lo kpã. Ti nɛngɔ ya, mɔ hĩnga akpale mɛndɛ̃ ko, di tɛnɛ mɛ “Bosembo ekozala mokolo mosusu awa na mabele?”
a Yehova adu ili Nzapa. (Nzembo 83:18) Ba tɛnɛ mɛ “Yehova azili nani?””
