BƐLI TƐNƐ TI KOKO MBƐTI MƐ
Ndenge mɛ mɔ lengbi ti salelangɔ ngoi tɛ mɔ na kɔdɛ
“Mɔ ka mɔ hũndandó tɛrɛ mɔ na ndo mɛ wɛ?” Se du ya mbi du na ngoi gba ko! Ngoi la ndo li ya azi zu du kwɛ kɔi. Abɛse du azi mɛ na lo gbia, awa ye nga na awa yɛlɛ ala zu ndo du bo na ngoi kwɛ kɔi. Hãngɔ oko zingɔ, ta zo kɔi lengbi ti kpãngɔ ngoi ndo ngoi mɛ azi zu ndo du na ni ma. Ta ngoi ndo diri gesi ma. Dungɔ na ndara ndo li ya e salela ngoi tɛ e na ndenge ti nzɔ̃ni. Ngasia? E ba aye siɔ mɛ ndo za azi gba ti nɛngɔ ya ala salela ngoi tɛ la na ndenge ti nzɔ̃ni.
Wangɔ ti 1: Du zo mɛ ndo li ye na mɔlɔngɔ
Gi hĩngangɔ lo mɛ ɔ ngbondoni. “Ngbangɔ hɛ̃ e wangɔ ya: ”E gi hĩngangɔ lo mɛ ɔ ngbondoni. (Filipɛ 1:10) Su aye mɛ ɔ ngbondoni bere omɛ yɔ ya mɔ li ni iɔ iɔ ka lɛ mbɛti, wa ta bɛ mɔ li na ni ma ya ye nga mabere vɔ̃ngɔ tɛ ti tɛngɔ ta ayɔ bo ya mɔ li ni iɔ iɔ ma. Aye mɛndɛ̃ ndo si mabere ni la adu ngbondoni kanda ta ni du ngbondoni ma, na ndakisa dungɔ da uzu ti nɛngɔ ya emisiɔ̃ kɔi ti TV mɛ mɔ ndo ye ni gba abanda. a
Binga li mɔ uzu. Mbɛti ti Mosakoli 10:10 tɛnɛ ya: “Se lɛ nwa mɛ mɔ ndo li na kwa kpi, wa ta mɔ yo lɛ ni ma ko, na yɔngɔ ya mɔ si na ngunu ti tɛrɛ mɔ zu ti nɛngɔ ya mɔ li ni na kwa,” “Ndara na zangɔ mɔ ya kpale tɛ mɔ dɔ̃ nɔ nzɔ̃ni.” Wangɔ mɛ e lua nɛ? Yo lɛ nwa afa: lɛkɛ kpale uzu ti nɛngɔ ya mɔ salela ngoi tɛ mɔ na ndenge ti nzɔ̃ni. Kpã aye mɛ ndo tɛ ngoi tɛ mɔ, bere omɛ ndo onzi ngunu tɛ mɔ na ndo ti sɛ, bere hã ni mɔ zi. Se du ya mɔ onzi lingɔ kwa kɔi na ngoi, nda mɛ ta mɔ lengbi ti mungɔ kwa mɛndɛ̃ mɛ mɔ kpã kaya prɔgramɛ tɛ mɔ, lingɔ ni ma nɛ? Bingangɔ li uzu na zangɔ mɔ ya se mɛ mɔ ndo salela na ngoi tɛ mɔ adũ nzɔ̃ lé nga ma zo ti kɔdɛ mɛ ndo ta lɛ nwa tɛ lo.
Li ya mɔ ti na dungɔ lɛ ngɛ̃́ mɛ yapuni. Kɛ̃ alo mɛ zanga tina bere omɛ ndo tɛ ngoi tɛ mɔ gɛgɛrɛ. Se mɔ du na aye gba ti lingɔ na ya ndunu ngoi ko, ni lengbi ti hɛ̃ngɔ mɔ sɔngɔ bɛ, wa ni lengbi nga ti onzingɔ dengɔ bɛ tɛ mɔ.
Wangɔ ti 2: Kɛ̃ aye mɛ ndo tɛ ngoi
Diringɔ na alo gesi nga na bingangɔ bɛ na mungɔ ekateli. “Zo ko la ndo ba yá ko, ta lo na lungɔ lé tɛ ma, wa zo ko la ndo ba da baba ko, ta lo na kɔngɔ lé tɛ ma.” (Mosakoli 11:4) Wangɔ mɛ e lua nɛ? Diringɔ na kpale gesi ndo tɛ ngoi tɛ zo, wa ta ndo du nzɔ̃ lé ma. Wa lungɔ yaka mɛ ndo kũ ya kpale zu dɔ̃ nɔ nzɔ̃ni wa di la ko, ta lo lengbi ti lungɔ lé tɛ bere kɔngɔ ni ma. Kũngɔ ya e hĩnga aye mɛ na lingɔ tɛrɛ lo uzu wa e mu ekateli ko, e na tingɔ na bɛ sɛ sɛ. Adu biani ya, uzu ya zo mu ekateli ti ngbondoni ko, ayɔ ya lo gi hĩngangɔ ndani nzɔ̃ni, wa lo binga nga li lo nzɔ̃ni. Masese 14:15 tɛnɛ ya: “Zo ti kpengba lɛ ndo gbɔ̃ li lo uzu ti nɛngɔ ya lo hĩnga ndo mɛ lo kpã na gɛrɛ lo.” Adu biani ya ambanga ekateli mɛ e ndo mu na ya ngoi mɛndɛ̃ ta e ndo hĩnga ya ni na dungɔ nzɔ̃ni bere siɔni ma.—Mosakoli 11:6.
Lingɔ ye na se ti lengbingɔ. Mbɛti ti Zaki 3:17 tɛnɛ ya: “Ndara mɛ ndo lo ka tɛ Nzapa ko . . . [ta ndo du na kakulu lo ma]”. Ta du siɔni lingɔ ye na seni ma! Ngoi mɛ e ndo gi lingɔ kpale na se ti lengbingɔ ko, ta e ndo longa ma, wa ni ndo hɛ̃ e nzɛ̃ngɔ. Na ndakisa ngoi mɛ zo ndo manda yanga mɛndɛ̃ ko, ta bɛ lo li na ni ma ya lo lengbi ti yungɔ ni, wa lo lengbi nga ti luangɔ wangɔ na ndo yungɔ ndo tɛ lo. Kanda zo mɛ ndo gi lingɔ ye na se ti lengbingɔ ko, mbanga ngoi mɛndɛ̃ lo lengbi ti kpɛngɔ mbɛtɔ ya ta ni na tɛnɛngɔ tɛnɛ na seni ma, seliye mɛ alengbi ti gbanzingɔ lo ya ta lo gwe uzu ma . Adu nzɔ̃ni hĩngangɔ ndo mɛ makoki tɛ e suka na ni! Masese 11:2 tɛnɛ ya: “Ndara ndo du ndoni kɔi na zo ko la ndo hĩnga ndo mɛ makoki tɛ lo suka na ni,”. Ta azi ko la ndo hĩnga ndo mɛ makoki tɛ la suka na ni na azi ti zungɔ na tɛrɛ ndo hũ ya ani ɔ azi mɛndɛ̃ ma, wa ala ndo ye nga yungɔ ndo tɛ la.
“Aye siɔ mɛ ta elengbi ti vɔ̃ngɔ ni na falanga ma. elengbi ti vɔ̃ngɔ ni na ngoi.”—What to do Between Birth and Death
Wangɔ ti 3: Ba kpale na ndenge mɛ alengbi, wa hĩnga ya ta mɔ na lingɔ aye zu na ndenge ti lengbingɔ ma
Kpã kwa na mungɔ mbó na ndo tɛ lo. “Wɔngɔ tɛrɛ yakere aɔ lingɔ kwa ɔngɔ nyɔ kpɔ̃ni, ni du nga ma landangɔ yá.” (Mosakoli 4:6) Na ya ngoi gba azi ko la ndo ti ambɛ ti kwa ko, ta ala ndo lua nzɔ̃ lo ti “akpengba kwa zu” mɛ ala ndo li ma. Ta ala ndo du na ngoi na ngunu ma. Watulangɔ ndo ye wɔngɔ tɛrɛ lo gba, wa lo ndo gbɛ̃ ngoi tɛ lo gɛgɛrɛ. Ngbangɔ yɔ ge ti e ya e kpã ye kɔi kɔi na ndo tɛ lo: Li kwa kpengbani wa sepala na nzɔ̃ lé mɛ ni lengbi ti dũngɔ. Dengɔ bɛ ti ngaso adu “tisa mɛ alo ka tɛ Nzapa.”—Mosakoli 5:19.
Ndo la langɔ nzɔ̃ni. Wa sungɔ kɔi ti ambɛti mɛ kaya Ngbangɔ tɛnɛ ya “Mbi na sengɔ tise wa mbi na langɔ langɔ na siriri.” (Nzembo 4:8) Tinɛngɔ ya zo mɛ kangba adu na nzɔ̃ tɛrɛ wa lo ndo binga nga li lo nzɔ̃ni ko, ayɔ ya lo ndo la langɔ pɛ ngoi mwambe. Langɔ langɔ nzɔ̃ni na lingɔ ya zo salela ngoi tɛ lo na ndenge ti nzɔ̃ni ti nɛngɔ ya lo kpã li lo ndoni kɔi, ta bɛ lo ndo linga na aye ma, wa lo gbɔ̃ nga nda tɛnɛ mɛ lo ndo manda nzɔ̃ni. Se du ya ta zo ndo la langɔ nzɔ̃ni ma ni na gbɛ̃ngɔ likoki tɛ lo ti mandangɔ ye, lo na lingɔ aksidã, yungɔ ndo, wa lo na bandangɔ nyɛingɔ wawa wawa.
Ndo kpã amɔkano mɛ mɔ lengbi ti kokisangɔ ni. “Kpãngɔ bɛ na ndo ye mɛ lɛ e ndo hũ adu nzɔ̃ni ɔngɔ kpãngɔ bɛ e na ndo ye mɛ ta lɛ e ndo hũ ni ma.” (Mosakoli 6:9) Wangɔ mɛ elua nɛ? Na ndunu ni ta zo ti ndara ndo zia ya gwɛ̃ kɔi ngaso mɛ adɔ̃ lo na nɔ ma, gwɛ̃ ti siɔni bere omɛ ta lo lengbi ti kokisangɔ ni ma. Hãngɔ ni zingɔ ta lo ndo zia ya piblisite handa lo bere lo ndo lɔ ayongo gba ma. Kanda lo ndo sepala na omɛ lo na ni—“omɛ lɛ lo ndo hũ.”
Wangɔ ti 4: Du na seliye ti nzɔ̃ni
Ndo ba seliye tɛ mɔ. Seliye ndo za zo ya lo hĩnga ye mɛ nzɔ̃ni, mɛ na tina nga omɛ alengbi. Se dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ adu nga mabere lɛ tó seliye tɛ mɔ na landangɔ ndo mɛ lɛ tó ni da. Dungɔ na seliye ti nzɔ̃ni na lingɔ ya zo kpã lo ti ngbondoni na ndo ti uzu na ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ lo, wa lo salela nga ngoi tɛ lo ti bí kɔi kɔi na ndenge ti nzɔ̃ni. Mɔ lengbi ti luangɔ aseliye ti ngaso kawa? Azi gba ndo kpã lɛ la ndo Ngbangɔ, wa ala ndo hũ ya ni na ndara gba—Masese 2:6, 7.
Kpã songo na ndo ti uzu. Kɔlɔsɛ 3:14 tɛnɛ ya: songo “la ndo bombi ĩ ndoni kɔi nvɛ̃ni.” Ta e lengbi ti dungɔ na bɛta dɛngɔ bɛ nga na bɛ pii ma se du ya ta e ndo du na songo ma, gba ni ka ndasewa. Azi mɛ ta ala ndo kpã wangɔ niko na kwa ma ko, ala ndo kpã gingɔ ye ti gigi na kwa na ndo ti uzu wa ta ni ndo hɛ̃ la bɛta dengɔ bɛ ma. Ni la, seliye mɛ Ngbangɔ tɛnɛ tɛnɛ ni gba adu songo.—1 Kɔrinto 13:1-3; 1 Yoanɛ 4:8.
Mu ngoi ti mandangɔ tɛnɛ tɛ Nzapa. Kɔli kɔi mɛ ili lo la Geoff, lo ndó na wali ti nzɔ̃ni, ayangambi sɛ, akwa ti nzɔ̃ni, wa lo ndo li ngandó kwa ti monganga mɛ ndo futa ndó lo nzɔ̃ni. Abɛse ngaso ko lo ndo tɛngbi ndó na azi mɛ ndo hũ pɛnɔ wa na pɛni ala ndo kpili. Lo hũndandó ndo ya: “Se mɛ yɔndó ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ du na ni lo mɛ?”. Bí kɔi ndó ko, lo dindó mbɛti tɛ Atɛmwɛ tɛ Yehova mɛ ndo kambisa tɛnɛ ti ya Ngbangɔ, ni hɛ̃ndó lo gbinya ti nzɔ̃ni nvɛ̃ni.
Geoff kambisandó hɛ̃ ya lo na ayati lo aye mɛ lo manda, wa ala sepala ngandó na ni. Azi ti ndasewa tɛ lo bandandó mandangɔ Ngbangɔ, ni lindó ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ la du ngbondoni, wa ni za ngandó ala ya ala salela ngoi tɛ la na ndara. Mandangɔ Ngbangɔ hɛ̃ndó la nzɔ̃ dangɔ bɛ ti dungɔ na dungɔ lɛ ngɛ̃́ bwai ka gigi mɛ ta pɛnɔ na dungɔ da ma.—Suma 21:3, 4.
Kpale mɛndó Geoff tengbi na ni ato e ya e da bɛ e na tɛnɛ mɛndó Yezo tɛnɛ ya: “Dengɔ bɛ ati na azi ko la ahĩnga ka ya bɛ la ya, ani awa yɛlɛ [na ya nyingɔ NWT].” (Matie 5:3) Mɔ lengbi ti mungɔ ngoi ti nɛngɔ ya mɔ manda tɛnɛ tɛ Nzapa? Hĩnga ya bo mungɔ ngoi ti mandangɔ Ngbangɔ la lengbi ti zangɔ mɔ ti nɛngɔ ya mɔ salela ngoi tɛ mɔ nzɔ̃ni ta bo ti bí kɔi kɔi ma, kanda ti ya dungɔ lɛ ngɛ̃́ tɛ mɔ zu.
a Ba tɛnɛ mɛ “20 façons de libérer du temps,” kaya Lamuká! ti 04/2010