Skip to content

Skip to table of contents

FIFITAKI E TUA HA LAUTOLU | NOA

Ne “Laveaki a Noa kua Tokovalu Aki”

Ne “Laveaki a Noa kua Tokovalu Aki”

KO NOA mo e magafaoa haana ne nonofo auloa he to lahi mahaki e uha. Manamanatu la ki a lautolu, ne kitia e ata ha lautolu he lamepa ne puho tote, ne hafagi fakalalahi e tau mata ha lautolu he fanogonogo ke he vai ne tafe hifo i luga mo e papihi ke he tau kaukau he vaka. Kua gō lahi mahaki mo e ofomate.

He ono a Noa ke he tau foliga he haana magafaoa fakahelehele​—haana hoana mo e tokotolu e tama taane malolō mo e tau hoana ha lautolu​—​kua loto fakaaue lahi a ia. He magaaho matakutaku ia, ne liga mafanatia a Noa he kitia e tau tagata ne ofania e ia kua haia ni mo ia. Kua haohao mitaki a lautolu oti. Ne taute e ia mo e magafaoa haana e liogi fakaaue, mo e leo lahi a ia ke logona e lautolu ha kua lahi e gō.

Ko Noa ko e tagata ne lahi e tua. Ko e tua ha Noa, ati omoomoi e haana Atua ko Iehova ke puipui a ia mo e magafaoa haana. (Heperu 11:7) Ka e lata kia ke oti e tua ha lautolu he kamata e uha ke tō? Nakai pihia, kua lata lahi a lautolu ke moua e aga ia ma e tau aho uka i mua. Maeke foki ke talahau pihia hagaao ki a tautolu he tau vahā kelea nei. Kia o mai la ke kitia ko e heigoa ha tautolu ka fakaako mai he tua ha Noa.

“FAGOFULU E AHO TI FAGOFULU E PO”

I fafo ne to lahi e uha ke he “fagofulu e aho ti fagofulu e po.” (Kenese 7:4, 11, 12) Ne puke hake fakahaga e vai. Ati kitia ai e Noa ko e haana Atua ko Iehova kua puipui a lautolu ne tututonu mo e he mogo taha ia fakahala a lautolu ne mahani kelea.

Ne fakaotioti he Fakapuke e totokoaga he tau agelu. Ha kua fakaohooho he tau mahani lotokai ha Satani, tokologa e agelu ne toka e “mena ne nonofo ai” a lautolu he lagi ke fakalataha mo e tau fifine, ti fanau mai e tau tagata makimaki ne fakahigoa ko e tau Nefalimi. (Iuta 6; Kenese 6:4) Fiafia mooli a Satani he tupu e totokoaga ia, ha kua fakakelea ai foki e tau tagata, ko lautolu ia ne mahomo hake he tau mena oti ne tufugatia e Iehova he lalolagi.

Pete ia, he puke fakahaga, ne fakaohooho e tau agelu totoko ke toka e tau tino tagata ha lautolu ne fakafaliu ki ai mo e liliu atu ke he lagi, ti nakai liliu foki ke he tau tino ha lautolu he lalolagi. Ne toka e lautolu e tau hoana mo e tau fanau ha lautolu ke mamate fakalataha mo e tau tagata he fakapuke.

Tali mai he vahā ha Enoka, teitei fitu e senetenari fakamua atu, ne hataki e Iehova e tau tagata to fakaotioti e Ia e tau tagata mahani kelea mo e matahavala. (Kenese 5:24; Iuta 14, 15) Tali mai he magaaho ia, ne holo ni ki mua e kelea he tau tagata he moumou e lalolagi mo e puke ke he mahani favale. Kua hoko mai e moumouaga ha lautolu. Fiafia nakai a Noa mo e magafaoa haana ha kua mamate a lautolu?

Nakai! Ti nakai fiafia foki ha lautolu a Atua fakaalofa hofihofi noa. (Esekielu 33:11) Kua eketaha a Iehova ke tokologa e tagata ka fakahao. Ne age e ia ki a Enoka e hatakiaga, ti poaki a ia ki a Noa ke ta e vaka. Ne gahua lahi a Noa mo e magafaoa haana ke he matagahua lahi mahaki ia ke he loga e tau tau, ki mua he tau tagata. Lafi ki ai, ne fekau e Iehova a Noa ke fekafekau ko e “ogo he tututonu.” (2 Peteru 2:5) Ke tuga a Enoka ne fakamua atu ia ia, ne hataki e ia e tau tagata hagaao ke he fakafiliaga ka hoko ke he lalolagi. Fēfē e tali ha lautolu? Ko Iesu, ko ia ne kitia mai he lagi e tau mena tutupu, ne liu talahau hagaao ke he tau tagata he vahā ha Noa: “Ti nakai iloa e lautolu ato hoko mai e fakapuke, mo e uta kehe a lautolu oti.”​—Mataio 24:39.

Manamanatu la kua fēfē a Noa mo e magafaoa haana he 40 e aho fakamua he pa e Iehova e gutuhala he vaka. He matutaki e uha lahi ke to ki luga he vaka he taha aho mo e taha aho, ne liga matutaki a lautolu tokovalu ke he puhala moui ha lautolu i loto he vaka​—he felevekiaki a lautolu ni, leveki e nonofoaga ha lautolu, mo e leveki e tau manu he tau mena ne nonofo ai. Ka e taha e mogo, ne malutulutu mo e maluelue e vaka lahi mahaki. Kua holo tuai e vaka! I luga he vai hane puke lahi ai, ne holo e vaka, ti hake fakahaga ai, ato “malagaaki foki ki luga he lalolagi.” (Kenese 7:17) Ko e fakatātāaga ofoofogia he malolō ha Iehova ko e Atua Malolō Ue Atu!

Liga kua loto fakaaue lahi mooli a Noa​—nakai ni he fakahao a ia mo e magafaoa haana ka e he fakaalofa hofihofi foki a Iehova he fakaaoga a lautolu ke hataki e tau tagata ne mamate i fafo he vaka. He tau tau ia ne gahua malolō ai ne tuga kua nakai fai fua mitaki ne moua. Nakai fakateliga e tau tagata! Manamanatu la ki ai​—na liga fai lafu a Noa, tau nefiu mo e tau nisi ne momoui ato hoko e Fakapuke; ka ko e magafaoa tata ni haana ne fanogonogo ki a ia. (Kenese 5:30) He nonofo a lautolu tokovalu ia he haohao mitaki i loto he vaka, ne mafanatia mooli a lautolu he liu manamanatu ke he tau magaaho ne fakaaoga e lautolu ke foaki ke he tau tagata e taha magaaho ke moua e fakahaoaga.

Kua nakai hiki a Iehova tali mai he vahā ha Noa. (Malaki 3:6) Ne fakamaama e Iesu Keriso kua tatai tonu e vahā ha tautolu mo e “vaha kia Noa.” (Mataio 24:37) Kua fakamailoga e vahā ha tautolu, ko e vahā ia kua lahi e matematekelea mo e to fakaoti aki e moumouaga he fakatokaaga kelea he lalolagi. He vahā nei, hane taute pihia foki he tau tagata he Atua he talahau e fekau ke hataki a lautolu oti ka fanogonogo. To talia nakai e koe e fekau ia? Ka fitā a koe he talia e kupu mooli he fekau ke moua e moui, to fakalataha atu nakai a koe ke tala age ai ke he falu? Ne fakatoka e Noa mo e magafaoa haana e fakafifitakiaga ma tautolu oti.

“NE HAO AI KE HE VAI”

He hili e vaka i luga he tahi ne pāpihi, ne logona e lautolu i loto he vaka e ta kalī mo e kikiī he tau lapa lalahi. Tupetupe nakai a Noa ke he lalahi he tau peau po ke malolō nakai e talagaaga he vaka? Nakai. Liga manamanatu pihia e tau tagata fakauaua he vahā nei, ka e nakai ko e tagata fakauaua a Noa. Pehē e Tohi Tapu: “Ko e tua ne taute ai e Noa e vaka.” (Heperu 11:7) Tua ke he heigoa? Ne taute e Iehova e maveheaga pauaki ke fakahao a Noa mo lautolu ne fakalataha mo ia he Fakapuke. (Kenese 6:18, 19) Nakai kia maeke a Ia ne tufugatia e lagi mo e lalolagi mo e tau mena momoui oti i ai, ke fakamau maopoopo e vaka? Ē maeke! Ne falanaki katoatoa a Noa ki a Iehova to fakamooli e Ia e maveheaga Haana. Ti mooli ni, ko ia mo e magafaoa haana “ne hao ai ke he vai.”​—1 Peteru 3:20.

He mole e 40 e aho ti 40 e pō, ne mao e uha. Hagaao ke he kalena ha tautolu, liga ko e mahina ha Tesemo 2370 F.V.N. Ka ko e fenoga he magafaoa nei ne nakaila oti ia i loto he vaka. Ko e vaka ni ne loga e manu i loto hane holo he tahi, i luga matua atu he tau tapunu mouga. (Kenese 7:19, 20) Liga manamanatu a tautolu ki a Noa ne fakatokatoka e tau gahua mamafa ke maeke a ia mo e tau tama taane haana​—ko Semu, Hamo, mo Iafeta​—ke fagai, fakameā, mo e leveki oti e tau manu ke malolō. Ka e mooli, ko e Atua ia ne fakatotonu e tau manu vale ke maeke ke o atu ke he vaka ne maeke agaia ke leveki pihia foki he mogo he Fakapuke. a

Maaliali ai ne fakamau hifo fakamatafeiga e Noa e tau mena ne tutupu. Ne talahau he fakamauaga ia e magaaho ne kamata e uha ke to mo e magaaho ne mao ai. Fakakite mai foki ne lofia e lalolagi he vai ke he 150 e aho. Fakahiku ai, ne kamata e vai ke mamiti. He aho uho lahi, ne tu ai e vaka he “tau mouga a Ararata,” haia i Turkey he vahā nei. Liga ko e mahina ha Aperila 2369 F.V.N. a ia. Ne 73 e aho he mole, ia Iuni, ne kamata e tau tapunu mouga ke kitia. Tolu e mahina he mole, ia Sepetema, ne fifili a Noa ke utakehe falu pupuni, po ke falu lapa i luga he vaka. Nakai noa kua palepale mitaki lahi e gahua mamafa ia he mogo ne hoko e maama mo e matagi foou ki loto he vaka. He mogo fakamua, ne kamata a Noa ke fakakia kua haohao mitaki nakai e fonua mo e maeke nakai ke nonofo ai. Ne fakafano atu e ia e oreva, ti lele tafeliuaki ai, ne liga tu foki he vaka he fa e lele tafeliuaki; ti fakatoka atu e Noa e lupe, ka e liu mai tumau ni ki a ia ato moua he lupe e mena ke nofo ai.​—Kenese 7:24–8:13.

Mooli ai, ne takitaki e Noa e magafaoa he tapuakiaga, pihia foki he tau magaaho vihi lahi

Ne fakatumau ni a Noa ke hagaaki fakalahi ke he tau mena fakaagaaga. Liga maeke ia tautolu ke manamanatu ke he magafaoa ne fakapotopoto tumau ke liogi auloa mo e tutala hagaao ke he puipuiaga he ha lautolu a Matua he lagi. Ne falanaki a Noa ki a Iehova ma e tau fifiliaga uho oti. Pete foki he kitia e Noa kua “pakupaku” e lalolagi​—he molea e taha e tau he nonofo i loto he vaka—​ne nakai hafagi e ia e gutuhala mo e ō ki fafo he vaka. (Kenese 8:14) Nakai, ne fakatali a ia ki a Iehova!

Ko e tau ulu magafaoa he vahā nei kua maeke ke lahi e fakaakoaga mai he tagata tua fakamooli ia. Ne mitaki e puhala fakatokatoka haana, malolō he gahua, fakauka, mo e leveki e magafaoa haana. Ka e mua atu, ne manamanatu fakamua a ia ke he finagalo ha Iehova ko e Atua he tau mena oti. Ka fifitaki e tautolu e tua ha Noa he tau tuaga nei, to fakamonuina e tautolu a lautolu oti kua ofania e tautolu.

“KIA HUHŪ ATU A HE VAKA”

Fakahiku ai, ne poaki mai a Iehova. “Kia huhū atu a he vaka,” he tala age e ia ki a Noa, “ko koe, mo e hoana hau, mo e tau tama tane hau, mo e tau hoana he hau a tau tama tane, fakalataha mo koe.” He omaoma, ne kamata e magafaoa ke o atu ki fafo ti mumui oti e tau manu. Ke he puhala fe? Mo e miha lahi mahaki kia? Nakai! Pehē e fakamauaga he tala kua “huhū atu ai he vaka, . . . takitaha mo e hana vahega.” (Kenese 8:15-19) He hohoko ki fafo, fafagu e matagi foou ne hifo mai he mouga mo e onoono ke he tau atu mouga ha Ararata, ne kitia e Noa mo e magafaoa haana e lalolagi kua fakameā. Kua galo e tau Nefalimi, mahani favale, tau agelu totoko, mo e tau tagata mahani kelea oti kana! b Kua moua he tagata e magaaho ke kamata foou.

Iloa e Noa e mena ke taute. Ne kamata e ia aki e tapuakiaga. Talaga e ia e fatapoa mo e fakaaoga falu manu ne meā ki mua he Atua​—ne “takifitu” ne ta atu e lautolu ki loto he vaka​—​ti eke ai e poa huhunu ki a Iehova. (Kenese 7:2; 8:20) Fiafia nakai a Iehova ke he tapuakiaga ia?

Tali he Tohi Tapu ke he tau kupu mafanatia nei: “Ti logona e Iehova e namu manogi.” Ko e hukia he loto he Atua he mogo ne puke e lalolagi he favale kua hukui aki e manogi mo e fulufuluola he kitia e magafaoa he tau tagata tapuaki fakamooli he lalolagi ne kua eketaha ke taute e finagalo haana. Nakai amanaki a Iehova ke mitaki katoatoa a lautolu. Matutaki atu e kupu ia: “Kua kelea e tau fatuakiloto he tau loto he tau tagata kua kamata mai he vaha tote.” (Kenese 8:21) Manamanatu la ke he puhala ne fakakite foki e Iehova e fakauka mo e fakaalofa haana ke he tau tagata.

Ne utakehe he Atua e malaia he kelekele. He mogo ne totoko a Atamu mo Eva, ne fakamalaia he Atua e kelekele, ati uka lahi mahaki ke gahua i ai. Ko e matua taane ha Noa ko Lameko, ne fakahigoa e tama taane haana ko Noa​—liga kakano “Okioki,” po ke “Fakamafanatia”​—ti talahau tuai ko e tama taane haana ka takitaki e tau tagata ke moua e okiokiaga mai he malaia ia. Ne fiafia mooli a Noa he iloa kua kitia e ia e fakamooliaga he perofetaaga ia he mogonei mo e to fua loga mai e kelekele ka gahua ki ai. Nakai ofo ai kua gahua a Noa ke he fonua!​—Kenese 3:17, 18; 5:28, 29; 9:20.

Huhū mai a Noa mo e magafaoa haana he vaka ke he lalolagi kua fakameā

He magaaho taha, ne foaki age e Iehova ke he tau fanau oti ha Noa e falu fakatufono ne maama mo e mukamuka ke takitaki aki e tau momoui ha lautolu​—putoia e nakai kelipopo tagata mo e fakaaoga hehē e toto. Ne taute foki he Atua e maveheaga mo e tau tagata, he mavehe to nakai liu foki a ia ke fakahoko e fakapuke ke moumou aki e tau mena momoui oti he lalolagi. Ke fakamooli aki e mauokafua he kupu haana, ne fakakite e Iehova ke he tau tagata e fakamailoga fakamua kua ofoofogia lahi​—ko e tagaloa. Ke hoko mai ke he vahā nei, ko e tau tagaloa oti ne kitia e tautolu kua eke mo fakamanatuaga mafanatia ke he maveheaga fakaalofa ha Iehova.​—Kenese 9:1-17.

Ane mai ko e tala fakataitai e tala ki a Noa, to liga fakaoti ni he tagaloa ia. Ne moui mooli a Noa, ti nakai mukamuka e moui haana. He magahala ia ne momoui loloa e tau tagata, ko e tagata tua fakamooli ia ne fakauka ke he 350 foki e tau, ti fakamamahi lahi e tau senetenari ia ki a ia. Ne hepe lahi e mena ne taute e ia he konahia he taha mogo, ka ko e hepe ia ne lahi fakahaga ai he mogo ne taute he mokopuna haana ko Kanana e agahala kua mua atu e kelea​—ko e agahala ne tamai e matematekelea ke he magafaoa ha Kanana. Ne moui loa a Noa ke kitia e tau fanau haana ne kaumahala ke he tau agahala pihia tuga e tapuaki tupua mo e favale he vahā ha Nimarota. Ka e mitaki ai, ne maeke a Noa ke kitia e tama taane haana ko Semu ne fakatoka e fakafifitakiaga mitaki lahi he tua ma e magafaoa haana.​—Kenese 9:21-28; 10:8-11; 11:1-11.

Ke tuga a Noa, kua lata ia tautolu ke fakatumau ke he tua. Ka fakaheu e lautolu ne viko takai ia tautolu e Atua mooli po ke tiaki e fekafekau ki a ia, kua lata ia tautolu ke eketaha ke tumau ke he puhala mitaki ia tuga ne taute e Noa. Ne uho ki a Iehova a lautolu ia ne tua fakamooli. Tuga ne talahau e Iesu Keriso, “ka ko ia ke tumau ato hoko ke he fakaotiaga, to fakamoui na ia.”​—Mataio 24:13.

a Falu kua talahau e manatu ne liga tautaofi he Atua e tau manu, tuga e momohe loloa, ati fakatote hifo e manako ke kai. He taute pihia e ia po ke nakai, ne fakamooli e ia e maveheaga haana, to haohao mitaki mo e to momoui oti a lautolu i loto he vaka.

b Kua utakehe katoatoa foki mai he lalolagi e kaina fakamua ko Etena, liga kua moumou ai he fakapuke. Ka pihia, ko e tau kerupi ne leoleo e hala ke he kaina kua atāina mogonei ke liliu ke he lagi, kua fakakatoatoa e kotofaaga ha laua ne 1600 e tau.​—Kenese 3:22-24.