1-3. (a) Uit welke bronnen zijn verwoestende invloeden die een bedreiging voor het gezin vormen, afkomstig? (b) Voor welk evenwicht moeten ouders ter bescherming van hun gezin zorgen?

U STAAT op het punt uw kleine jongen naar school te sturen, en het regent dat het giet. Wat doet u? Laat u hem zonder enige regenkleding de deur uitgaan? Of pakt u hem zo dik in dat hij zich nauwelijks kan bewegen? Natuurlijk doet u geen van beide. U geeft hem gewoon wat nodig is om droog te blijven.

² Zo moeten ouders ook een evenwichtige manier vinden om hun gezin te beschermen tegen de verwoestende invloeden waaraan zij blootstaan en die afkomstig zijn uit vele bronnen, zoals de amusementsindustrie, de media, leeftijdgenoten en soms zelfs de school. Sommige ouders doen weinig of niets om hun gezin te beschermen. Andere ouders, die bijna alle invloeden van buitenaf als schadelijk beschouwen, leggen hun kinderen zo aan banden dat die het idee hebben nauwelijks adem te kunnen halen. Is evenwicht mogelijk?

³ Ja, evenwicht is mogelijk. Extreem zijn haalt niet veel uit en kan gemakkelijk tot rampspoed leiden (Prediker 7:16, 17). Maar hoe vinden christelijke ouders het juiste evenwicht als het om het beschermen van hun gezin gaat? Beschouw eens drie terreinen: onderwijs, omgang en ontspanning.

4. Hoe moeten christelijke ouders onderwijs bezien?

⁴ Christelijke ouders hechten veel waarde aan onderwijs. Zij weten dat schoolopleiding kinderen helpt zich de  kunst van het lezen, schrijven en communiceren eigen te maken, alsmede problemen op te lossen. De school dient hun ook bij te brengen hoe zij moeten leren. De vaardigheden die kinderen op school verwerven, kunnen hen helpen met succes het hoofd te bieden aan de uitdagingen waarmee zij in de hedendaagse wereld worden geconfronteerd. Bovendien kan een goede opleiding hen helpen beter werk te leveren. — Spreuken 22:29.

5, 6. Hoe kunnen kinderen op school blootgesteld worden aan verwrongen inlichtingen over seks?

⁵ De school brengt kinderen echter ook samen met andere kinderen — van wie er velen verwrongen opvattingen op na houden. Neem bijvoorbeeld hun kijk op seks en moraal. Op een middelbare school in Nigeria placht een losbandig meisje haar medeleerlingen raad te geven over seks. Zij luisterden graag naar haar, ook al kwam zij met smerige ideeën die zij uit pornografische lectuur had opgedaan. Sommige van de meisjes experimenteerden met haar raad. Tengevolge hiervan raakte één meisje ongehuwd zwanger en stierf aan een zelfopgewekte abortus.

⁶ Helaas zijn sommige van  de op school gegeven onjuiste inlichtingen over seksuele aangelegenheden niet van kinderen afkomstig maar van leraren. Veel ouders zijn ontzet wanneer scholen kinderen seksuele voorlichting geven zonder die vergezeld te doen gaan van inlichtingen over morele maatstaven en verantwoordelijkheid. De moeder van een twaalfjarig meisje zei: „Wij wonen in een zeer religieuze, conservatieve omgeving, en toch delen ze zelfs op de plaatselijke middelbare school condooms uit aan de kinderen!” Zij en haar man werden bezorgd toen zij vernamen dat hun dochter met oneerbare voorstellen werd benaderd door jongens van haar eigen leeftijd. Hoe kunnen ouders hun gezin tegen zulke verkeerde invloeden beschermen?

7. Hoe kan het beste tegenwicht gevormd worden tegen onjuiste seksuele voorlichting?

⁷ Is het het beste om nooit met kinderen over seksuele aangelegenheden te praten? Nee. Het is beter dat uzelf seksuele voorlichting aan uw kinderen geeft (Spreuken 5:1). Het is waar dat veel ouders in delen van Europa en Noord-Amerika dit onderwerp vermijden. Ook in sommige Afrikaanse landen spreken ouders zelden met hun kinderen over seks. „Het behoort niet tot de Afrikaanse cultuur om dit te doen”, zegt een vader in Sierra Leone. Sommige ouders denken dat wanneer kinderen voorlichting over seks krijgen, dit hun ideeën zal geven die ertoe zullen leiden dat zij immoraliteit bedrijven! Maar wat is Gods zienswijze?

8, 9. Welke voortreffelijke inlichtingen over seksuele aangelegenheden worden in de bijbel aangetroffen?

⁸ De bijbel maakt duidelijk dat er niets beschamends aan is om in een juiste context over seks te spreken. In Israël werd Gods volk gezegd bijeen te komen, met inbegrip van hun „kleinen”, om naar het voorlezen van de Mozaïsche wet te luisteren (Deuteronomium 31:10-12; Jozua 8:35). De Wet maakte openhartig gewag van een aantal seksuele aangelegenheden, zoals menstruatie, zaadlozingen, hoererij,  overspel, homoseksualiteit, incest en bestialiteit (Leviticus 15:16, 19; 18:6, 22, 23; Deuteronomium 22:22). Na het lezen van zulke dingen hadden ouders ongetwijfeld veel te verklaren aan hun nieuwsgierige kinderen.

⁹ In het vijfde, zesde en zevende hoofdstuk van Spreuken staan passages waarin liefdevolle ouderlijke raad wordt gegeven over de gevaren van seksuele immoraliteit. Uit deze verzen blijkt dat immoraliteit soms verleidelijk kan zijn (Spreuken 5:3; 6:24, 25; 7:14-21). Maar ze leren dat immoraliteit verkeerd is en rampzalige gevolgen heeft, en ze verschaffen leiding om jonge mensen te helpen immorele wegen te vermijden (Spreuken 5:1-14, 21-23; 6:27-35; 7:22-27). Bovendien wordt immoraliteit tegenover de bevrediging gesteld die voortvloeit uit seksueel genot in de juiste setting ervoor, binnen het huwelijk (Spreuken 5:15-20). Wat een voortreffelijk voorbeeld van onderwijs dat ouders kunnen volgen!

10. Waarom zal godvruchtige voorlichting over seks kinderen er niet toe brengen immoraliteit te bedrijven?

¹⁰ Brengt zulk onderwijs kinderen ertoe immoraliteit te bedrijven? Integendeel, de bijbel leert: „Door kennis worden de rechtvaardigen verlost” (Spreuken 11:9). Wilt u uw kinderen niet verlossen van de invloeden van deze wereld? Eén vader zei: „Vanaf de tijd dat de kinderen nog erg jong waren, hebben wij geprobeerd heel open met hen te zijn over seks. Daardoor wordt hun nieuwsgierigheid niet geprikkeld wanneer zij andere kinderen over seks horen spreken. Het geheimzinnige is eraf.”

11. Hoe kunnen kinderen progressief onderwezen worden over de intieme zaken van het leven?

¹¹ Zoals in vorige hoofdstukken is opgemerkt, dient seksuele voorlichting vroeg te beginnen. Wanneer kleine kinderen de namen van lichaamsdelen wordt geleerd, sla dan hun geslachtsdelen niet over, alsof zij zich daar op de een of andere wijze voor moeten schamen. Leer hun de juiste namen ervoor. Later zijn lessen over privacy en grenzen belangrijk. Het liefst dienen beide ouders de kinderen te  leren dat deze delen van het lichaam speciaal zijn en over het algemeen niet door anderen aangeraakt of aan anderen getoond mogen worden, en dat er nooit op een verkeerde manier over gesproken mag worden. Als kinderen ouder worden, moet hun verteld worden hoe een man en een vrouw bij elkaar komen om een kind te verwekken. Tegen de tijd dat zij pubers worden, dienen zij zich reeds goed bewust te zijn van de lichamelijke veranderingen die zij kunnen verwachten. Zoals in hoofdstuk 5 besproken is, kan zulk onderwijs er ook toe bijdragen kinderen te beschermen tegen aanranding. — Spreuken 2:10-14.

12. Welke verwrongen opvattingen worden vaak op scholen onderwezen?

¹² Ouders moeten gereed zijn een tegenwicht te vormen tegen andere onjuiste zienswijzen die misschien op school onderwezen worden — wereldse filosofieën zoals evolutie, nationalisme, of de gedachte dat er geen absolute waarheden bestaan (1 Korinthiërs 3:19; vergelijk Genesis 1:27; Leviticus 26:1; Johannes 4:24; 17:17). Veel oprechte schoolautoriteiten hechten buitensporige waarde aan voortgezet onderwijs. Hoewel de kwestie van aanvullend onderwijs een persoonlijke keus is, menen sommige leraren dat het de enige weg is tot persoonlijk succes. * — Psalm 146:3-6.

13. Hoe kunnen schoolgaande kinderen tegen onjuiste zienswijzen beschermd worden?

¹³ Als ouders een tegenwicht moeten vormen tegen onjuiste of verwrongen leringen, moeten zij precies weten welk onderricht hun kinderen ontvangen. Dus, ouders, houd in gedachte dat u ook huiswerk hebt! Toon werkelijke belangstelling voor de schoolopleiding die uw kinderen ontvangen. Praat na schooltijd met hen. Vraag wat zij leren, wat zij het fijnst vinden, wat zij het moeilijkst vinden.  Bekijk hun huiswerktoewijzingen, hun aantekeningen en de uitslag van hun proefwerken. Tracht hun onderwijzers te leren kennen. Laat de onderwijzers weten dat u hun werk waardeert en dat u op elke mogelijke manier hulp wilt bieden.

14. Waarom is het uitermate belangrijk dat godvruchtige kinderen goede vrienden kiezen?

¹⁴ „Waar heb je dat in ’s hemelsnaam geleerd?” Hoeveel ouders hebben die vraag niet gesteld, geschokt over iets wat hun kind heeft gezegd of gedaan en wat schijnbaar helemaal niet bij hem past? En hoe vaak heeft het antwoord niet te maken met de een of andere nieuwe vriend op school of in de buurt? Ja, metgezellen hebben een krachtige invloed op ons, of wij nu jong zijn of oud. De apostel Paulus waarschuwde: „Wordt niet misleid. Slechte omgang bederft nuttige gewoonten” (1 Korinthiërs 15:33; Spreuken 13:20). Vooral jongeren zijn gevoelig voor druk van leeftijdgenoten. Zij hebben de neiging zich onzeker te voelen en kunnen af en toe overweldigd worden door de wens hun kameraden te behagen en indruk op hen te maken. Hoe uitermate belangrijk is het daarom dat zij goede vrienden kiezen!

15. Hoe kunnen ouders hun kinderen leiding geven bij het kiezen van vrienden?

¹⁵ Zoals iedere ouder weet, zullen kinderen niet altijd de juiste keus maken; zij hebben wat leiding nodig. Het is geen kwestie van hun vrienden voor hen te kiezen. Leer hun veeleer, naarmate zij opgroeien, onderscheidingsvermogen te ontwikkelen en help hen in te zien welke eigenschappen zij in vrienden naar waarde dienen te schatten. De voornaamste eigenschap is liefde voor Jehovah en voor het doen van datgene wat juist is in zijn ogen (Markus 12:28-30). Leer hun liefde en respect te hebben voor degenen die eerlijk, vriendelijk, edelmoedig en ijverig zijn. Help kinderen tijdens de gezinsstudie zulke eigenschappen in bijbelse figuren te herkennen en vervolgens naar dezelfde  hoedanigheden in andere leden van de gemeente te zoeken. Geef het voorbeeld door dezelfde criteria aan te leggen in de keuze van uw eigen vrienden.

16. Hoe kunnen ouders toezicht uitoefenen op de keuze van vrienden die hun kinderen maken?

¹⁶ Weet u wie de vrienden van uw kinderen zijn? Waarom zou u uw kinderen niet vragen hen bij u thuis uit te nodigen, zodat u hen beter kunt leren kennen? U zou uw kinderen ook kunnen vragen wat andere kinderen over deze vrienden denken. Staan zij bekend om het leiden van een rechtschapen leven of een dubbel leven? Als het laatste het geval is, help uw kinderen dan te beredeneren waarom zo’n omgang schadelijk voor hen zou kunnen zijn (Psalm 26:4, 5, 9-12). Als u onwenselijke veranderingen opmerkt in het gedrag, de kleding, de houding of de spraak van uw kind, moet u misschien over zijn vrienden of haar vriendinnen praten. Het kan zijn dat uw kind tijd doorbrengt met iemand die een negatieve invloed uitoefent. — Vergelijk Genesis 34:1, 2.

17, 18. Welke praktische hulp kunnen ouders bieden, in plaats van alleen maar voor slechte metgezellen te waarschuwen?

¹⁷ Toch is het niet voldoende uw kinderen alleen maar te leren slechte metgezellen te mijden. Help hen goede metgezellen te vinden. Eén vader zegt: „Wij probeerden er altijd iets voor in de plaats te stellen. Wanneer de school dus wilde dat mijn zoon in het voetbalelftal meespeelde, gingen mijn vrouw en ik er met hem voor zitten om te bespreken waarom dat niet zo’n goed idee zou zijn — vanwege de nieuwe kameraden die erbij betrokken zouden zijn. Maar vervolgens deden wij het voorstel om enkele andere kinderen uit de gemeente bij elkaar te brengen en met hen allen naar het park te gaan om een partijtje te voetballen. En dat loste het probleem op.”

¹⁸ Verstandige ouders helpen hun kinderen goede vrienden te vinden en dan samen met hen van gezonde ontspanning te genieten. Toch plaatst juist deze kwestie van ontspanning veel ouders voor problemen.

19. Uit welke bijbelse voorbeelden blijkt dat het geen zonde is wanneer gezinnen plezier hebben?

¹⁹ Wordt plezier hebben in de bijbel veroordeeld? Verre van dat! De bijbel zegt dat er „een tijd [is] om te lachen . . . en een tijd om rond te huppelen” (Prediker 3:4). * Gods volk  in het oude Israël genoot van muziek en dansen, spelletjes en raadsels. Jezus Christus woonde een groot bruiloftsfeest bij en was aanwezig op „een groot gastmaal” dat Mattheüs Levi voor hem had aangerecht (Lukas 5:29; Johannes 2:1, 2). Het is duidelijk dat Jezus geen spelbreker was. Moge het nooit zo zijn dat gelach en plezier in uw gezin als zonden worden beschouwd!

20. Wat dienen ouders in gedachte te houden wanneer zij in ontspanning voor het gezin voorzien?

²⁰ Jehovah is „de gelukkige God” (1 Timotheüs 1:11). Aanbidding van Jehovah dient dus een bron van verrukking te zijn, niet iets waardoor een schaduw van vreugdeloosheid over het leven geworpen wordt. (Vergelijk Deuteronomium 16:15.) Kinderen zijn van nature uitbundig en vol energie die in spel en ontspanning ontladen kan worden. Goedgekozen ontspanning is meer dan plezier. Het is een manier waarop een kind leert en tot rijpheid groeit. Het is de verantwoordelijkheid van een gezinshoofd om in alle behoeften van zijn huisgezin te voorzien, ook de behoefte aan ontspanning. Evenwicht is echter noodzakelijk.

21. Welke valkuilen op het gebied van ontspanning zijn er in deze tijd?

²¹ In deze veelbewogen „laatste dagen” is de menselijke samenleving vervuld van personen die „meer liefde voor genoegens [hebben] dan liefde voor God”, precies zoals in de bijbel werd voorzegd (2 Timotheüs 3:1-5). Voor velen is ontspanning het allerbelangrijkste in het leven. Er is zo veel amusement beschikbaar, dat de belangrijker dingen er gemakkelijk door verdrongen kunnen worden. Bovendien is het hoofdthema van veel moderne ontspanning seksuele immoraliteit, geweld, drugsgebruik en andere zeer schadelijke praktijken (Spreuken 3:31). Wat kan er worden gedaan om kinderen tegen schadelijk amusement te beschermen?

22. Hoe kunnen ouders hun kinderen opleiden om verstandige beslissingen inzake ontspanning te nemen?

²² Ouders moeten grenzen en beperkingen stellen. Maar  meer dan dat, zij moeten hun kinderen leren hoe zij kunnen beoordelen welke ontspanning schadelijk is en kunnen weten hoeveel ontspanning te veel is. Een dergelijke opleiding kost tijd en moeite. Beschouw een voorbeeld. Een vader van twee jongens merkte op dat zijn oudste zoon tamelijk vaak naar een nieuw radiostation luisterde. Toen hij dus op een dag met zijn vrachtauto naar het werk reed, stemde hij af op het bewuste station. Af en toe stopte hij en schreef de woorden van bepaalde liedjes op. Later ging hij er met zijn zoons voor zitten om te bespreken wat hij had gehoord. Hij stelde standpuntvragen die begonnen met „Hoe vinden jullie?” en luisterde geduldig naar hun antwoorden. Na de kwestie aan de hand van de bijbel te hebben beredeneerd, stemden de jongens ermee in niet naar dat station te luisteren.

23. Hoe kunnen ouders hun kinderen tegen ongezond amusement beschermen?

 ²³ Verstandige christelijke ouders gaan na voor welke muziek, tv-programma’s, videotapes, stripverhalen, videospelletjes en films hun kinderen belangstelling hebben. Zij beschouwen de afbeeldingen op de hoes, de teksten en de verpakking, en zij lezen recensies in de krant en bekijken enkele fragmenten. Velen zijn geschokt over het „amusement” waar hun kinderen in deze tijd zoal het doelwit van zijn. Zij die hun kinderen willen beschermen tegen onreine invloeden, gaan er met het gezin voor zitten om de gevaren te bespreken, waarbij zij gebruik maken van de bijbel en op de bijbel gebaseerde publikaties, zoals het boek Wat jonge mensen vragen — Praktische antwoorden en artikelen in de tijdschriften De Wachttoren en Ontwaakt! * Wanneer ouders vaste grenzen stellen, waar zij consequent en op redelijke wijze aan vasthouden, zullen zij gewoonlijk goede resultaten zien. — Mattheüs 5:37; Filippenzen 4:5.

24, 25. Wat zijn enkele gezonde vormen van ontspanning waarvan een gezin gezamenlijk kan genieten?

²⁴ Natuurlijk is het paal en perk stellen aan schadelijke vormen van ontspanning slechts een deel van de strijd. Er moet een tegenwicht tegen het slechte gevormd worden door het goede, anders kunnen kinderen de verkeerde weg opgaan. Veel christelijke gezinnen hebben talloze hartverwarmende en gelukkige herinneringen aan gezamenlijk genoten ontspanning — picknicken, trektochten maken, kamperen, spelletjes doen en sporten, op reis gaan om familieleden of vrienden te bezoeken. Sommigen hebben bemerkt dat eenvoudig elkaar voorlezen voor ontspanning een grote bron van genoegen en gezelligheid is. Anderen vinden het leuk grappige of interessante verhalen te vertellen. Weer anderen hebben gezamenlijke hobby’s ontwikkeld, bijvoorbeeld houtbewerking en andere vaardigheden,  alsmede het bespelen van muziekinstrumenten, schilderen of het bestuderen van Gods scheppingswerken. Kinderen die leren te genieten van zulke vormen van vermaak, worden tegen veel onrein amusement beschermd, en zij leren dat ontspanning meer inhoudt dan eenvoudig passief zitten en aangenaam beziggehouden worden. Zelf meedoen is vaak veel leuker dan kijken.

²⁵ Gezellige bijeenkomsten kunnen ook een lonende vorm van ontspanning zijn. Wanneer ze onder goed toezicht staan en niet ongewoon groot of tijdrovend zijn, kunnen ze uw kinderen meer schenken dan alleen maar plezier. Ze kunnen ertoe bijdragen de banden van liefde in de gemeente te versterken. — Vergelijk Lukas 14:13, 14; Judas 12.

26. Wat is, wanneer het erop aankomt het gezin tegen ongezonde invloeden te beschermen, de belangrijkste hoedanigheid?

²⁶ Het lijdt geen twijfel dat het veel inspanning vereist om uw gezin tegen de verwoestende invloeden van de wereld te beschermen. Maar er is één ding dat meer dan wat maar ook succes mogelijk zal maken. Liefde! Hechte, liefdevolle gezinsbanden zullen uw huis tot een veilige haven maken en zullen de communicatie bevorderen, wat een grote bescherming is tegen slechte invloeden. Bovendien is het aankweken van een andere soort van liefde nog belangrijker — liefde voor Jehovah. Wanneer het gezin doortrokken is van deze liefde, is de kans groter dat de kinderen opgroeien met een haat tegen alleen al de gedachte God te mishagen door voor wereldse invloeden te zwichten. En ouders die Jehovah vanuit het hart liefhebben, zullen ernaar streven zijn liefdevolle, redelijke en evenwichtige persoonlijkheid na te volgen (Efeziërs 5:1; Jakobus 3:17). Als ouders dat doen, zullen hun kinderen geen reden hebben de aanbidding van Jehovah te bezien als enkel een lijst van dingen die zij niet mogen doen of als een levenswijze die gespeend is van plezier of gelach, een  levenswijze die zij zo vlug mogelijk de rug willen toekeren. In plaats daarvan zullen zij zien dat God aanbidden een levenswijze is die de hoogste mate van geluk en voldoening schenkt.

27. Hoe kan een gezin de wereld overwinnen?

²⁷ Gezinnen die verenigd blijven in een gelukkige, evenwichtige dienst voor God, terwijl zij ernaar streven van ganser harte „onbevlekt en onbesmet” te blijven van de verderfelijke invloeden van deze wereld, zijn een bron van vreugde voor Jehovah (2 Petrus 3:14; Spreuken 27:11). Zulke gezinnen treden in de voetstappen van Jezus Christus, die elke poging van Satans wereld om hem te bezoedelen, weerstond. Tegen het einde van zijn aardse leven kon Jezus zeggen: „Ik heb de wereld overwonnen” (Johannes 16:33). Moge ook uw gezin de wereld overwinnen en zich in eeuwig leven verheugen!