Wat nabestaanden doormaken

„Het nieuws dat mijn vader was overleden kwam als een grote schok. Ik was wanhopig en voelde me schuldig omdat ik niet bij hem was toen hij stierf. De pijn van zo’n verlies is met niets te vergelijken. Ik mis mijn vader ontzettend!” — Sara.

DE MEESTE mensen vinden het ongeacht hun cultuur of geloof onprettig om over de dood te praten. Veel talen kennen een aantal eufemismen om dat onbehaaglijke gevoel te verminderen. In het Nederlands wordt bijvoorbeeld vaak gezegd dat iemand is heengegaan, de ogen heeft gesloten of is ingeslapen.

Maar zelfs de meest verzachtende uitdrukkingen kunnen weinig doen om het intense verdriet van de nabestaanden te verlichten. Sommigen hebben zo veel verdriet dat het gewoon niet tot hen doordringt dat hun dierbare er niet meer is.

Als u iemand verloren hebt, merkt u misschien ook dat u er moeite mee hebt dit verlies een plaats te geven. Misschien doet u zelfs alsof het goed met u gaat, terwijl u diep vanbinnen wel beter weet. Natuurlijk rouwt niet iedereen op dezelfde manier, dus als aan u niet te zien is dat u verdriet hebt, betekent dat nog niet dat u uw gevoelens onderdrukt. * Maar er kunnen wel problemen ontstaan als u zich verplicht voelt u voor anderen groot te houden, bijvoorbeeld voor familieleden die zelf verdriet hebben.

’Ik had zelf geen tijd om te rouwen’

Neem bijvoorbeeld Nathaniel, die 24 was toen zijn moeder overleed. „Eerst was ik helemaal in de war”, vertelt hij. „Ik vond dat  ik een steun moest zijn voor mijn vader en de verdrietige vriendinnen van mijn moeder. Daardoor had ik zelf geen tijd om te rouwen.”

Na meer dan een jaar merkte Nathaniel dat hij de dood van zijn moeder nog altijd niet had verwerkt. „Mijn vader belt me nog steeds als hij verdrietig is en dat vind ik heel goed. Hij heeft af en toe behoefte om erover te praten en ik wil er graag voor hem zijn. Het probleem is alleen dat als ik een keer steun nodig heb, ik het gevoel heb dat ik bij niemand terecht kan.”

Zorgverleners die geregeld met de dood geconfronteerd worden, voelen zich soms ook verplicht hun gevoelens te onderdrukken. Dat gold bijvoorbeeld voor Heloisa, die al meer dan twintig jaar arts is. Ze werkte in een kleine gemeenschap en had met veel van haar patiënten een goede band. Ze vertelt: „Vaak was ik erbij als patiënten overleden en soms ging het om hele goede vrienden.”

Heloisa besefte dat huilen een natuurlijke reactie is op verdriet en dat het kan opluchten. „Maar ik vond het moeilijk om te huilen. Ik wilde zo graag sterk zijn voor anderen dat ik vond dat ik mijn emoties in bedwang moest houden. Ik dacht ook dat het van mij verwacht werd.”

„Het huis was zo leeg zonder haar”

Eenzaamheid is vaak een van de moeilijkste dingen waarmee nabestaanden te maken krijgen. Ashley was negentien toen haar moeder aan kanker overleed. „Ik voelde me heel eenzaam en verlaten. Mijn moeder was mijn beste vriendin. We deden altijd alles samen!”

Het is te begrijpen dat Ashley het moeilijk vond om elke dag thuis te komen in een leeg huis en te beseffen dat haar moeder er niet meer was. „Het huis was zo stil zonder haar. Vaak ging ik gewoon op mijn kamer zitten huilen terwijl ik foto’s van haar bekeek en dacht aan alle dingen die we vroeger samen deden.”

Of u nu een familielid of een goede vriend verloren hebt, u kunt er zeker van zijn dat u niet alleen staat in uw verdriet. En zoals het volgende artikel zal laten zien, hebben velen een manier gevonden om hun verlies te verwerken.

[Voetnoot]

[Inzet op blz. 5]

„Ik voelde me heel eenzaam en verlaten. Mijn moeder was mijn beste vriendin” — Ashley