INTERVIEW | MASSIMO TISTARELLI
Een robotontwerper vertelt over zijn geloof
Professor Massimo Tistarelli is wetenschapper aan de Universiteit van Sassari (Italië). Hij is mederedacteur van drie internationale wetenschappelijke tijdschriften en is medeauteur van meer dan honderd wetenschappelijke artikelen. Hij bestudeert hoe mensen gezichten herkennen en schijnbaar eenvoudige dingen doen zoals een bal vangen. Op basis daarvan ontwerpt hij visuele systemen voor robots, die imiteren wat mensen doen. Ontwaakt! stelde hem vragen over zijn geloof en zijn werk als wetenschapper.
Wat is uw religieuze achtergrond?
Mijn ouders waren katholiek maar deden niet veel aan hun geloof. Als jonge man voelde ik me meer aangetrokken tot het atheïsme. Mij was geleerd dat het leven ontstaan was door evolutie, en dat nam ik voor waar aan. Ik geloofde niet in een persoonlijke Schepper, maar ik had wel het gevoel dat er iets moest zijn dat hoger was dan de mens. Om erachter te komen wat dat was, verdiepte ik me in het boeddhisme, hindoeïsme en taoïsme, maar ik vond geen echte antwoorden op mijn vragen.
Hoe raakte u geïnteresseerd in de wetenschap?
Als kind was ik al gefascineerd door machines. Ik haalde mijn elektrische speelgoed uit elkaar en zette het dan weer in elkaar. En ik bestookte mijn vader, die technicus bij een telecombedrijf was, altijd met allerlei vragen over de werking van radio’s en telefoons.
Wat hebt u tot nu toe op uw vakgebied gedaan?
Ik heb elektrotechniek gestudeerd aan de Universiteit van Genua, en daarna heb ik doctoraal onderzoek gedaan naar robotontwerp. Ik heb me gespecialiseerd in het visuele systeem van de mens en in het uitdenken van manieren om dat na te bootsen in robots.
Hoe kreeg u interesse voor ons visuele systeem?
Het is ongelofelijk ingewikkeld, en het omvat niet alleen onze ogen maar ook de manieren
waarop we interpreteren wat we zien. Sta bijvoorbeeld eens stil bij wat er gebeurt als je een bal vangt. Terwijl je rent om de bal te vangen, brengt je ooglens een beeld van de bal op je netvlies over. De manier waarop dat beeld zich over je netvlies beweegt, hangt af van zowel de beweging van de bal als van je oog. Normaal gesproken hou je je oog strak op de bal gericht. Dan ontstaat er op je netvlies een stilstaand beeld terwijl de achtergrond ’beweegt’.Tegelijkertijd berekent je visuele systeem de snelheid en richting van de bal. Verbazingwekkend genoeg beginnen de berekeningen daar al, in je netvlies, terwijl je oog een inschatting maakt van de beweging van de bal in verhouding tot de achtergrond. Je oogzenuw stuurt dan de signalen die het netvlies produceert naar je hersenen, die de informatie verder verwerken zodat je de bal kunt vangen. Het hele proces is ongelofelijk ingewikkeld.
Wat heeft u overtuigd van het bestaan van een Schepper?
In 1990 deed ik een paar maanden onderzoek aan het Trinity College in Dublin (Ierland). Op weg naar huis bespraken mijn vrouw, Barbara, en ik de toekomst van onze kinderen. We gingen ook op bezoek bij mijn zus, een van Jehovah’s Getuigen. Van haar kreeg ik het boek Leven — Hoe is het ontstaan? Door evolutie of door schepping? (uitgegeven door de Getuigen). Het zorgvuldige nazoekwerk dat voor dit boek gedaan was, maakte diepe indruk op me. Ik besefte dat ik in evolutie was gaan geloven zonder echt te kijken of daar bewijzen voor waren. Ik had bijvoorbeeld aangenomen dat de evolutieleer gestaafd werd door de vondst van fossielen. Maar dat is niet zo. Hoe meer ik me in evolutie verdiepte, hoe meer ik ervan overtuigd raakte dat de leer niet gebaseerd is op feiten maar in wezen gebakken lucht is.
Ik dacht aan mijn werk met robots. Wiens ontwerpen was ik eigenlijk aan het nabouwen?
Toen dacht ik aan mijn werk met robots. Wiens ontwerpen was ik eigenlijk aan het nabouwen? Ik zou nooit een robot kunnen ontwerpen die een bal kan vangen zoals wij dat kunnen. Een robot kan geprogrammeerd worden om een bal te vangen, maar alleen onder gecontroleerde omstandigheden. Hij kan dat niet in omstandigheden waarvoor hij niet geprogrammeerd is. Ons leervermogen is veruit superieur aan dat van een machine — en elke machine heeft een maker! Dat is een van de vele feiten die me ervan overtuigd hebben dat we een Ontwerper moeten hebben gehad.
Waarom bent u een Getuige geworden?
Onder andere omdat Barbara en ik de diepgaande studiemethoden van de Getuigen waardeerden. Ik was vooral onder de indruk van het nazoekwerk dat voor hun publicaties gedaan wordt. Mensen zoals ik houden van degelijk onderzoek, want we willen precies weten hoe iets zit. Ik raakte bijvoorbeeld geboeid door de vele profetieën, de voorspellingen, in de Bijbel. Die overtuigden me ervan dat de Bijbel echt een boek van God is. In 1992 werden Barbara en ik als Getuigen van Jehovah gedoopt.
Heeft uw wetenschappelijk onderzoek u nooit aan het twijfelen gebracht?
Nee, de wetenschap heeft mijn geloof juist versterkt. Neem bijvoorbeeld de manier waarop we gezichten herkennen. Een baby kan dit al binnen een paar uur na de geboorte. We kunnen een bekende onmiddellijk herkennen, zelfs in een menigte. Misschien zien we zelfs in wat voor stemming hij is. Toch staan we er meestal niet bij stil dat bij gezichtsherkenning een enorme hoeveelheid informatie met ongelofelijke snelheid verwerkt wordt.
Ik ben er echt van overtuigd dat ons visuele systeem een kostbaar geschenk is van onze God, Jehovah. Hij heeft ons ook de Bijbel gegeven, en voor al die dingen ben ik hem heel dankbaar. Die dankbaarheid motiveert me om met anderen over hem te praten. Ik vind het niet meer dan logisch dat hij de eer krijgt voor zijn schepping.