HEBT u zoiets ook weleens gedacht? En toen u uw doel eenmaal bereikt had of had gekocht wat u wilde hebben, hield dat gevoel van geluk daarna aan? Of was het al snel weer voorbij? Natuurlijk zijn we gelukkig als we ons doel bereiken, maar dat gevoel is misschien maar tijdelijk. Om gelukkig te blijven is meer nodig dan prestaties of spullen. Echt geluk is, net als een goede gezondheid, afhankelijk van meerdere factoren.

Iedereen is anders. Wat u gelukkig maakt, maakt iemand anders misschien niet gelukkig. Ook veranderen we als we ouder worden. Toch is gebleken dat er bepaalde factoren zijn die vaker met geluk in verband worden gebracht dan andere. Zo heeft echt geluk te maken met tevreden zijn, jaloezie vermijden, liefde voor anderen ontwikkelen, en mentale en emotionele veerkracht versterken.

Een wijze man die menselijk gedrag bestudeerde, merkte op dat „geld tot bescherming is”. Maar hij zei ook dat iemand „van zilver niet verzadigd [zal] worden, noch wie maar ook die rijkdom liefheeft, van inkomsten” (Prediker 7:12; 5:10). Wat wilde hij duidelijk maken? Hoewel we geld nodig hebben om te leven, moeten we hebzucht vermijden. Iemand die hebzuchtig is, zal namelijk nooit tevreden zijn. De schrijver van deze woorden, koning Salomo van het oude Israël, probeerde zelf uit of rijkdom en luxe ook echt gelukkig maakten. Hij schreef: „Alles waar mijn ogen om vroegen, onthield ik ze niet. Ik hield mijn hart van geen enkele soort van verheuging terug” (Prediker 1:13; 2:10).

Salomo bouwde grote huizen, legde schitterende parken en vijvers aan en had veel bedienden. Hij had alles wat zijn hartje begeerde. Maar tot welke conclusie kwam hij? Al die rijkdom bracht hem wel een mate van geluk, maar dat gevoel duurde niet lang. Hij zei: „Ik zag in dat het allemaal maar lucht en najagen van wind was. Het had geen enkel nut onder de zon.” Hij kreeg zelfs een hekel aan het leven (Prediker 2:11, 17, 18, De Nieuwe Bijbelvertaling). Salomo kwam erachter dat een leven dat vooral om plezier draait uiteindelijk een leeg en onvoldaan gevoel geeft. *

Komt die oude wijsheid overeen met wat hedendaags onderzoek uitwijst? In een artikel in de Journal of Happiness Studies stond dat „als mensen eenmaal genoeg geld hebben om in hun basisbehoeften te voorzien, meer inkomen nauwelijks bijdraagt tot een groter gevoel van geluk”. Uit onderzoek blijkt zelfs dat het aanschaffen van steeds meer bezittingen geluk kan verminderen, vooral als dat ten koste gaat van morele en geestelijke waarden.

BIJBELS PRINCIPE: Laat uw levenswijze vrij zijn van de liefde voor geld, en weest tevreden met de tegenwoordige dingen. — Hebreeën 13:5.

Jaloezie wordt wel gedefinieerd als een gevoel van leed of spijt over het goede dat een ander heeft en dat men hem niet gunt. Dat gevoel is als een kwaadaardig gezwel dat iemands leven kan gaan beheersen en geluk kan verstikken. Hoe begint jaloezie en hoe kunnen we die karaktertrek herkennen? Wat kunnen we ertegen doen?

De Encyclopedia of Social Psychology merkt op dat mensen jaloers zijn op anderen die hun gelijke zijn qua leeftijd, ervaring of maatschappelijke status. Zo zal een zakenman niet zo gauw jaloers zijn op een beroemde filmster, maar misschien wel op een andere zakenman die meer succes heeft dan hij.

Bepaalde hoge beambten in het oude Perzië waren bijvoorbeeld niet jaloers op de koning maar op Daniël, een briljante medebeambte. Hoe ongelukkig die mannen waren, blijkt wel uit het feit dat ze Daniël zelfs wilden vermoorden! Maar hun samenzwering mislukte (Daniël 6:1-24). „Het is belangrijk de vijandige aard van jaloezie te onderkennen. Die vijandigheid verklaart waarom zo veel  gewelddadige gebeurtenissen uit de geschiedenis terug te voeren zijn op jaloezie”, zegt de eerder genoemde encyclopedie. *

Hoe kunt u jaloezie bij uzelf herkennen? Vraag u af: Hoe voel ik me als iemand in mijn omgeving het goed doet? Ben ik dan blij of chagrijnig? Als mijn broer of zus, een collega of een talentvolle klasgenoot een blunder begaat, vind ik dat dan zielig of sta ik te genieten? Als u „chagrijnig” en „genieten” zegt, hebt u misschien last van beginnende jaloezie (Genesis 26:12-14). De encyclopedie zegt ook: „Jaloezie kan ervoor zorgen dat iemand niet meer kan genieten van de goede dingen van het leven en kan ook gevoelens van dankbaarheid smoren. (...) Zulke neigingen dragen zeker niet bij tot geluk.”

Om die neiging tegen te gaan, moeten we oprechte nederigheid en bescheidenheid ontwikkelen. Daardoor krijgen we waardering voor de talenten en goede eigenschappen van anderen. De Bijbel zegt dat we geen competitiegeest moeten hebben en niet alleen op onszelf gericht moeten zijn. We krijgen de raad: „Wees nederig en sla de anderen hoger aan dan jezelf” (Filippenzen 2:3, Anne de Vries).

BIJBELS PRINCIPE: Laten wij niet egotistisch [zelfingenomen] worden, doordat wij onderlinge wedijver aanwakkeren en elkaar benijden. — Galaten 5:26.

Het boek Social Psychology zegt: „Relaties met anderen hebben een grotere invloed op iemands gevoel van tevredenheid dan hun baan, inkomen, leefomgeving of zelfs hun gezondheid.” Om echt gelukkig te zijn, moeten we dus liefde geven en liefde ontvangen. Een Bijbelschrijver zei: „Als ik de liefde niet heb, ben ik niets” (1 Korinthiërs 13:2, Willibrordvertaling).

Het is nooit te laat om liefde te ontwikkelen. Neem het voorbeeld van Vanessa. Haar vader was gewelddadig en verslaafd aan alcohol. Toen ze veertien was, liep ze weg van huis. Ze kwam in verschillende pleeggezinnen terecht. Een keer zat ze in een slecht opvanghuis. Daar smeekte ze God om hulp. Daarna, misschien wel als antwoord op haar gebed, kwam ze bij een pleeggezin dat leefde volgens het Bijbelse principe dat liefde „geduldig en vriendelijk” is (1 Korinthiërs 13:4, GNB). Door die omgeving en alles wat ze uit de Bijbel leerde, kon Vanessa van haar emotionele wonden herstellen en zich verder ontwikkelen. Ze zegt: „Op school gingen mijn cijfers van vijven en zessen naar negens en tienen.”

Vanessa heeft nog steeds emotionele littekens. Toch heeft ze nu een gelukkig leven met haar man en twee dochtertjes.

BIJBELS PRINCIPE: Bekleedt u met liefde, want ze is een volmaakte band van eenheid. — Kolossenzen 3:14.

Er is bijna niemand die een probleemloos leven heeft. Ook de Bijbel zegt dat er „een tijd om te wenen” en „een tijd om te weeklagen” is (Prediker 3:4). Maar met mentale veerkracht kunt u zulke momenten te boven komen. Dat is Carol en Mildred bijvoorbeeld ook gelukt.

Carol heeft last van een versleten rug, diabetes, apneu en een aandoening aan haar netvlies waardoor ze aan één oog blind is. Toch zegt ze: „Ik probeer niet te lang bij de pakken neer te zitten. Ik mag best even zielig zijn, maar dan zet ik de knop weer om en bedank ik God voor alles wat ik nog wel kan doen, vooral voor wat ik voor anderen kan betekenen.”

Ook Mildred heeft heel wat gezondheidsproblemen, waaronder artritis, diabetes en borstkanker. Maar net als Carol probeert ze zich op andere dingen te concentreren. Ze schrijft: „Ik heb geleerd anderen die ziek zijn te troosten en er voor ze te zijn. En dat helpt mij ook weer, want als ik anderen probeer te troosten, denk ik minder aan mijn eigen problemen.”

Hoewel Mildred en Carol goede medische zorg belangrijk vinden, zijn ze niet constant met hun gezondheid bezig. Ze proberen vooral een positieve instelling te houden en hun tijd goed te gebruiken. Dat geeft ze een gevoel van geluk dat niet afhankelijk is van hun omstandigheden. Het zorgt er ook voor dat ze erg geliefd zijn en dat ze een voorbeeld zijn voor anderen die ook met problemen te maken hebben.

BIJBELS PRINCIPE: Gelukkig is de man die beproeving blijft verduren, want nadat hij is goedgekeurd, zal hij de kroon des levens ontvangen. — Jakobus 1:12.

Als we de wijsheid uit de Bijbel in praktijk brengen, wordt die „een boom des levens (...), en zij die haar stevig vasthouden, zijn gelukkig te noemen” (Spreuken 3:13-18). Het is de moeite waard om uit te proberen of die wijsheid echt werkt. De schrijver van dit heilige boek, die „de gelukkige God” wordt genoemd, wil heel graag dat u ook gelukkig bent (1 Timotheüs 1:11).