Op 25 september 2024 heeft het Federale Hooggerechtshof van Brazilië een baanbrekende uitspraak gedaan die het recht van volwassen patiënten bevestigt om bloedtransfusies te weigeren en voor een bloedvrije medische behandeling te kiezen. Het Hof heeft ook bepaald dat het Ministerie van Volksgezondheid ervoor moet zorgen dat patiënten die om persoonlijke of religieuze redenen bloedtransfusies weigeren, toegang hebben tot bloedvrije medische zorg.

Deze uitspraak draait om de zaken van twee Getuigen van Jehovah in Brazilië. In 2018 weigerde zuster Malvina Silva een toestemmingsformulier te ondertekenen waarin zij haar artsen machtigde om bloedtransfusies toe te dienen tijdens haar geplande hartoperatie. Het ziekenhuis annuleerde daarop haar ingreep. Het duurde bijna twee jaar voordat Malvina eindelijk een behandeling kreeg die haar persoonlijke overtuigingen respecteerde.

In 2014 stond broeder Heli de Souza op de planning voor een operatie. Zijn plaatselijke ziekenhuis was echter niet uitgerust om de ingreep zonder bloedtransfusie uit te voeren. Heli verzocht om overplaatsing naar een ander ziekenhuis, dat in staat en bereid was de operatie uit te voeren in overeenstemming met zijn overtuigingen en waarden, maar de gezondheidsdienst wees dat verzoek af. Heli wacht nog steeds op zijn operatie. Veel Getuigen van Jehovah in Brazilië hebben met soortgelijke uitdagingen te maken gehad, en sommigen hebben tegen hun wil een bloedtransfusie toegediend gekregen.

De president van het Hof, rechter Luís Roberto Barroso, merkte bij het bekendmaken van de uitspraak op: ‘Het recht om op religieuze gronden een bloedtransfusie te weigeren is gefundeerd op de constitutionele principes van menselijke waardigheid en godsdienstvrijheid. Bijgevolg hebben [Jehovah’s Getuigen] met betrekking tot het recht op leven en gezondheid recht op alternatieve procedures [alsook] het recht om op basis van persoonlijke autonomie medische procedures te weigeren waar bloedtransfusies bij betrokken zijn.’

Deze recente uitspraak verplicht rechtbanken in heel Brazilië om de autonomie van patiënten met betrekking tot medische behandeling te respecteren. De uitspraak is in lijn met soortgelijke uitspraken van Hooggerechtshoven in andere landen, waaronder Australië, Canada, Japan, de Verenigde Staten en Zuid-Afrika. De beslissing sluit ook aan bij een uitspraak van de Grote Kamer van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, op 17 september 2024, die 46 Europese landen verplicht om de autonomie van patiënten te respecteren.

We zijn dankbaar dat het Federale Hooggerechtshof in Brazilië heeft geoordeeld ten gunste van het respecteren van de persoonlijke overtuiging van al zijn burgers en hun recht om zelf beslissingen te nemen over medische behandelingen.