Dipotšišo tše di Tšwago go Babadi
Bophagamo bja mathudi a tempele ya Solomone e be e le bjo bo kaakang?
Gore motho a kgone go tsena ka sekgethweng o swanetše go feta mathuding a tempele. Phetolelo ya Lefase le Leswa ya Mangwalo a Makgethwa ya seisemane yeo e lokolotšwego pele ga 2023, e bontšha gore, “ge o eme ka lehlakoreng la botelele bja ntlo, mathudi a ka lehlakoreng la bophara bja ntlo e be e le dikubiti tše masomepedi gomme bophagamo bja ona e le dikubiti tše lekgolo-masomepedi (120).” (2 Dikor. 3:4) Diphetolelo tše dingwe tša Beibele di bontšha gore bophara bja mathudi ao e be e le dikubiti tše 120 goba e le dimithara tše 53!
Ge Beibele ya Phetolelo ya Lefase le Leswa ya Mangwalo a Makgethwa ya seisemane yeo e phrinthilwego ka 2023, e bolela ka mathudi a tempele ya Solomone e re: “Bophagamo ba mathudi a tempele yeo ke dikubiti tše 20” goba dimithara tše 9. a A re kweng gore ke ka baka la’ng go dirilwe diphetogo.
Go 1 Dikgoši 6:3 ga go na mo re kwago ka bophagamo bja mathudi a tempele ya Solomone. Temaneng yeo, Jeremia o re botša feela ka bophara bja mathudi ao, e sego ka botelele ona. Ke moka go kgaolo 7, o re botša ka dikarolo tše dingwe tša tempele tša go swana le sebjana se segologolo, dikoloyana tša koporo le dikokwane tše pedi tša koporo tšeo di bego di le ka ntle ga mathudi. (1 Dikg. 7:15-37) Ge eba bophagamo bja mathudi a tempele yeo e be e le dimithara tše fetago tše 50 e bile a feta tempele yeo ka moka ga yona, gona go tla bjang gore Jeremia a se ke a bolela ka taba yeo? Bangwadi ba kgale ga sa nka ba ngwala gore bophagamo bja mathudi bo be bo feta tempele yeo ka moka ga yona.
Diithuti di ipotšiša gore go kgonega bjang gore maboto a tempele a thekge mathudi a bophagamo bja dikubiti tše 120. Mehleng ya kgale meago e meteleletelele yeo e bego e agilwe ka ditena le maswika go swana le dikeiti tša tempele ya kua Egepeta, mo fase e be eba tše dikoto ke moka ge di eya godimo tša thoma go ba tše disese. Eupša tempele ya Solomone e be e sa swane le meago yeo. Diithuti di be di dumela gore bokoto bja leboto la tempele bo be bo sa fete dikubiti tše 6 goba dimithara tše 2.7. Monna wa go šoma ka go thala dipolane le go aga e lego Theodor Busink o re: “Bokoto bja maboto a tempele yeo, a be a ka se kgone go thekga bophagamo bja mathudi a dikubiti tše 120.”
Go ka direga gore mantšu ao a lego go 2 Dikoronika 3:4 ga se a kopollwa gabotse. Le ge dikgatišo tše dingwe mo temaneng ye di ngwadile dikubiti tše 120, go na le dingwalwa tše dingwe tša go swana le fifth-century Codex Alexandrinus le sixth-century Codex Ambrosianus tšeo di ngwadilego dikubiti tše 20. Go ka ba go tlile bjang gore motho yo a bego a kopolla a ngwale “120”? Ka Seheberu tsela yeo go ngwalwago lentšu “lekgolo” le lentšu “kubiti” di a swana. Go ka direga gore motho yo a bego a kopolla o ngwadile lentšu “lekgolo go ena le go ngwala “kubiti.”
Le ge re leka go kwešiša gabotse gore tempele ya Solomone e be e le bjang, ga se ra swanela go lebala gore tempele yeo e emela eng. Re swanetše go dula re gopola gore e emela tempele ya moya. Re thaba kudu go bona gore Jehofa o biditše bahlanka ba gagwe ka moka gore ba tle ba mo hlankele ka tempeleng yeo!—Baheb. 9:11-14; Kut. 3:12; 7:9-17.
a Mongwalo wo wa tlase o hlalosa taba ya gore go tlile bjang gore dingwalwa tše dingwe tša kgale di ngwale ‘dikubiti tše 120,’ mola dingwalwa tše dingwe le diphetolelo tše dingwe di ngwadile ‘dikubiti tše 20.’”