O ka Kgetha Bjang Phetolelo e Botse ya Beibele?
O ka Kgetha Bjang Phetolelo e Botse ya Beibele?
MATHOMONG Beibele e be e ngwadilwe ka Seheberu, Searama le Segerika. Ka gona, batho ba bantši bao ba nyakago go e bala ba swanetše go bala Beibele e fetoletšwego.
Lehono, Beibele ke puku yeo e fetoletšwego kudu lefaseng ka bophara—dikarolo tša yona di hwetšagala ka maleme a ka godimo ga a 2 400. Maleme a mangwe ga a na phetolelo e tee feela eupša a na le tše dintši. Ge e ba ka leleme la geno le e-na le diphetolelo tše mmalwa, ga go pelaelo gore o tla rata go diriša phetolelo e botse kudu go di feta yeo o ka e hwetšago.
E le gore o dire kgetho e bohlale, o swanetše go tseba dikarabo tša dipotšišo tše di latelago: Go na le mehuta e mekae ya diphetolelo? Phetolelo e nngwe le e nngwe e kaone go phala tše dingwe ka tsela efe? Le gona, ke ka baka la’ng o swanetše go ba šedi ge o bala diphetolelo tše dingwe tša Beibele?
Go Bontšha Phapano
Diphetolelo tša Beibele di ngwadilwe ka mekgwa e fapa-fapanego, eupša ka moka di wela magorong a mararo a motheo. Mohuta o mongwe ke diphetolelo tša Interlinear. Diphetolelo tše di na le mongwalo wa leleme la mathomo gotee le phetolelo ya lentšu ka lentšu ya leleme leo go fetolelwago go lona.
Mohuta o mongwe gape ke diphetolelo tšeo di hlalosago taba. Bafetoledi ba diphetolelo tše ba boeletša molaetša wa Beibele ka bolokologi ka tsela yeo ba o kwešišago ka yona le ka tsela yeo ba naganago gore o tla ipiletša go babadi ba bona.
Mohuta wa boraro o akaretša diphetolelo tšeo di katanelago go leka-lekanya mehuta ye e mebedi. Diphetolelo tše tša Beibele di katanela go fetiša kgopolo le moko wa dipolelwana tša leleme la mathomo mola ka nako e swanago di dira gore taba e balege gabonolo.
Na Diphetolelo tša Lentšu ka Lentšu di Kaone Kudu?
Gantši go fetolela lentšu ka lentšu feela ga se tsela e kaone ya go hlalosa seo se bolelwago ke temana e nngwe le e nngwe ya Beibele. Ka baka la’ng? Go na le mabaka a mantši. A mabedi a ona ke a:
1. Ga go na maleme a mabedi ao a swanago tlwa ka popopolelo, tlotlontšu le kagego ya mafoko. Moprofesara wa Seheberu, S. R. Driver o re maleme “ga a fapane feela ka popopolelo le tlotlontšu, eupša gape . . . a fapana ka tsela yeo dikgopolo di kopanywago ka yona gore di dire lefoko.” Batho bao ba bolelago maleme a sa swanego ba nagana ka ditsela tše di fapanego. Moprofesara Driver o tšwela pele ka gore: “Mafelelong, lefoko le ba ka dibopego tše sa swanego malemeng a fapa-fapanego.”
Ka ge go se na leleme leo tlotlontšu le popopolelo ya lona e swanago tlwa le ya Seheberu le Segerika sa Beibele, phetolelo ya Beibele ya lentšu ka lentšu e ka se kwagale gabotse goba e ka ba ya fetiša kgopolo e fošagetšego. Ela hloko mehlala e latelago.
Lengwalong la gagwe le le yago go Baefeso, moapostola Paulo o dirišitše polelwana yeo e fetoletšwego ka go lebanya e le “ka mataese a banna.” (Baefeso 4:14, The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures) * Polelwana ye e bolela ka mokgwa wa go hlalefetša ba bangwe go dirišwa mataese. Lega go le bjalo, malemeng a mantši, kgopolo ye ge e fetoletšwe ka go lebanya ga e kwagale. Go fetolela kgopolo ye e le “bohwirihwiri bja batho” ke tsela e kwagalago gakaone ya go fetiša kgopolo.
Ge a be a ngwalela Baroma, Paulo o dirišitše polelwana ya Segerika yeo ka go lebanya e bolelago “go beleng ga moya.” (Baroma 12:11, Kingdom Interlinear) Na polelwana ye e a kwagala ka leleme la geno? Ge e le gabotse, polelwana ye e bolela go ‘fišega moyeng.’
Nakong ya ge a nea e nngwe ya dithero tša gagwe tše di tsebegago kudu, Jesu o dirišitše polelwana yeo gantši e fetolelwago e le: “Ba lehlôxônôlô ké ba ba humanexilexo mo moyeng.” (Mateo 5:3, Beibele ya Sepedi) Eupša phetolelo e lebanyago ya polelwana ye ga e kwagale malemeng a mantši. Mabakeng a mangwe, phetolelo ya lentšu ka lentšu feela e fetiša le kgopolo ya gore “ba ba humanexilexo mo moyeng” ga se ba itekanela monaganong goba ga ba na matla le maikemišetšo. Lega go le bjalo, mo Jesu o be a ruta batho gore lethabo la bona le ithekgile ka go lemoga ga bona gore ba nyaka tlhahlo ya Modimo e sego ka gore ba hwetše dilo tšeo ba ka iphedišago ka tšona. (Luka 6:20) Ka gona, diphetolelo tše bjalo ka “bao ba lemogago go nyaka ga bona dilo tša moya” goba “bao ba tsebago gore ba nyaka Modimo” di fetiša kgopolo ya polelwana ye ka mo go nepagetšego.—Mateo 5:3; The New Testament in Modern English.
2. Kgopolo ya lentšu goba polelwana e ka fetoga go ithekgile ka taba e dikologilego yeo e dirišwago go yona. Ka mohlala, polelwana ya Seheberu yeo ka tlwaelo e bolelago seatla sa motho e ka ba le ditlhaloso tše dintši. Ka mohlala, go ithekgile ka taba e dikologilego, lentšu le le ka fetolelwa e le “go laola,” “go ba le seatla se se bulegilego” goba “matleng.” (2 Samuele 8:3, NW; 1 Dikxoši 10:13, NW; Diema 18:21, PK) Ge e le gabotse, lentšu le le fetoletšwe ka ditsela tše di fapa-fapanego tše fetago 40 ka kgatišong ya Seisemane ya New World Translation of the Holy Scriptures.
* Ke ka baka la’ng go e-na le phapano e kaakaa tseleng yeo mantšu a fetolelwago ka yona? Komiti ya bofetoledi e dirile phetho ya gore go fetiša kgopolo e kaone-kaone ya mantšu a go ya ka taba e dikologilego go bohlokwa kudu go feta go tšweletša phetolelo ya lentšu ka lentšu feela. Lega go le bjalo, New World Translation e leka go fetolela mantšu a Seheberu le Segerika ka tsela e swanago ka mo go ka kgonegago lelemeng leo go fetolelwago go lona.
Ka baka la gore taba e dikologilego e ka kgoma tsela yeo lentšu le fetolelwago ka yona, New World Translation e diriša dipolelwana tša Seisemane tše ka bago 16 000 go fetolela mantšu a Segerika sa Beibele a ka bago 5 500 gomme e diriša dipolelwana tša Seisemane tše fetago 27 000 go fetolela mantšu a Seheberu a ka bago 8 500.Go molaleng gore go fetolela Beibele go akaretša seo se fetago go fo fetolela lentšu la leleme la mathomo ka tsela e swanago nako le nako ge le tšwelela. Bafetoledi ba swanetše go diriša kahlolo e botse e le gore ba kgethe mantšu ao a hlalosago dikgopolo tša leleme la mathomo ka mo go nepagetšego le ka mo go kwešišegago. Go oketša moo, ba swanetše go bopa mafoko ka mantšu ao ka phetolelong ya bona ka tsela yeo e dumelelanago le melao ya popopolelo ya leleme la gabo bona.
Go Thwe’ng ka Diphetolelo tše di Dirišago Polelo e Lokologilego?
Bafetoledi bao ba tšweletšago seo gantši se hlaloswago e le Dibeibele tšeo di hlalosago taba goba diphetolelo tše di dirišago polelo e lokologilego, ba fetolela taba ka tsela e fapanego le kamoo e lego ka gona malemeng a mathomo. Go bjalo bjang? Ba tsenya pono ya bona ya seo ba naganago gore taba ya mathomo e ka ba e se bolela goba ba ntšha tsebišo e nngwe yeo e lego tabeng ya mathomo e ngwadilwego. Diphetolelo tšeo di hlalosago taba di ka ipiletša ka gobane di balega gabonolo. Lega go le bjalo, ka dinako tše dingwe go lokologa ga tšona go šira kgopolo ya taba ya mathomo e ngwadilwego goba go a e fetoša.
Ela hloko kamoo Beibele e nngwe yeo e hlalosago taba e fetolelago thapelo ya Jesu ya mohlala e tsebegago: “Tatawešo wa magodimong, utolla gore o mang.” (Mateo 6:9, The Message: The Bible in Contemporary Language) Phetolelo e nepagetšego kudu ya mantšu a Jesu temaneng ye e re: “Tatago rena wa magodimong, leina la gago a le kgethagatšwe.” Le gona, ela hloko tsela yeo Johane 17:26 e fetoletšwego ka yona Dibeibeleng tše dingwe. Go ya ka phetolelo e nngwe yeo e dirišago polelo e lokologilego, bošegong bjoo Jesu a swerwego ka bjona, o ile a rapela Tatagwe a re: “Ke go tsebaditše go bona.” (Today’s English Version) Lega go le bjalo, phetolelo e botegago ya thapelo ya Jesu e balega ka gore: “Ke ba tsebišitše leina la gago.” Na o bona kamoo bafetoledi ba bangwe ba utago taba ya gore Modimo o na le leina leo re swanetšego go le diriša le go le hlompha?
Ke ka Baka La’ng re Swanetše go ba Šedi?
Diphetolelo tše dingwe tše di dirišago polelo e lokologilego ga di hlalose gabotse ditekanyetšo tša boitshwaro tšeo di lego tabeng ya mathomo e ngwadilwego. Ka mohlala, go 1 Bakorinthe 6:9, 10, The Message: The Bible in Contemporary Language e re: “Na ga le lemoge gore ye ga se tsela yeo batho ba swanetšego go phela ka yona? Batho ba sa lokago bao ba se nago taba le Modimo ba ka se be le yena mmušong wa gagwe. Bao ba dirišago batho ba bangwe le go ba goboša, bao ba dirišago thobalano gampe, bao ba dirišago lefase le dilo ka moka tšeo di lego go lona e bile ba le diriša gampe, ga ba swanelege go ba baagi mmušong wa Modimo.”
Bapiša phetolelo yeo le e nepagetšego kudu yeo e hwetšagalago go New World Translation: “Eng!
Na ga le tsebe gore batho ba ba sa lokago ba ka se je bohwa bja mmušo wa Modimo? Le se ke la timetšwa. Ge e le diotswa, goba barapedi ba medimo ya diswantšho, goba dihlotlolo, goba banna ba ba boloketšwego merero yeo e sego ya tlhago, goba banna ba ba robalago le banna, goba mahodu, goba batho ba megabaru, goba matagwa, goba ba maroga, goba bahlakodi ba ka se je bohwa bja mmušo wa Modimo.” Ela hloko gore ditaba ka botlalo tšeo di boletšwego ke moapostola Paulo tša mabapi le mohuta wa boitshwaro bjo re swanetšego go bo phema ga se tša bolelwa le gatee ka phetolelong yeo e dirišago polelo e lokologilego.Tsela yeo mofetoledi a kwešišago dithuto tša Beibele ka gona le yona e ka kgoma tsela yeo a fetolelago ka yona. Ka mohlala, Today’s English Version, yeo ka tlwaelo e bitšwago Good News Bible, e re Jesu o itše go balatedi ba gagwe: “Tsenang ka kgoro e pitlaganego, ka gobane kgoro e išago diheleng ke e kgolo gomme tsela e išago gona e bonolo, gomme go na le ba bantši bao ba sepelago ka yona.” (Mateo 7:13) Bafetoledi ba tsentše lentšu “diheleng” gaešita le ge ka mo go kwagalago pego ya Mateo e re “tshenyegong.” Ke ka baka la’ng ba ile ba dira bjalo? Mohlomongwe ke ka gobane ba nyaka go thekga kgopolo ya gore batho ba kgopo ba tla tlaišwa ka mo go sa felego, ba ka se fedišwe. *
Go Hwetša Phetolelo e Kaone Kudu
Beibele e ngwadilwe go dirišwa polelo ya letšatši le letšatši ya batho ba tlwaelegilego ba bjalo ka balemi, badiši le barei ba dihlapi. (Nehemia 8:8, 12; Ditiro 4:13) Ka gona phetolelo e kaone kudu ya Beibele e dira gore batho ba botegago ba kgone go hwetša molaetša wa yona go sa šetšwe gore ba tšwa setlogong sefe. Le gona, phetolelo e kaone e tla dira se se latelago:
▪ E tla fetolela ka mo go nepagetšego molaetša wa mathomo o buduletšwego ke Modimo.—2 Timotheo 3:16.
▪ E tla fetolela mantšu ka go lebanya ge peakanyo ya mantšu le tsela yeo taba ya mathomo e beakantšwego ka yona e dumelela gore mantšu a ka fetolelwa bjalo lelemeng leo go fetolelwago go lona.
▪ E tla fetiša kgopolo e nepagetšego ya lentšu goba polelwana ge e ba phetolelo e lebanyago ya polelwana ya leleme la mathomo e tla fetoša seo se bolelwago goba ya dira gore se se ke sa kwagala gabotse.
▪ E tla diriša polelo ya tlhago yeo go lego bonolo go e kwešiša le yeo e dirago gore batho ba nyake go e bala.
Na phetolelo e bjalo e a hwetšagala? Babadi ba dimilione ba makasine wo ba rata go diriša New World Translation. Ka baka la’ng? Ka gobane ba dumelelana le mokgwa o dirišitšwego ke komiti ya yona ya bofetoledi, go etša ge go boletšwe ketapeleng ya kgatišo ya mathomo ya Seisemane gore: “Ga re hlalose Mangwalo. Boikemišetšo bja rena go tloga mathomong e be e dutše e le go fetolela ka go lebanya ka moo go kgonegago, moo tirišo ya mehleng yeno ya mantšu a Seisemane e re dumelelago go dira bjalo le moo phetolelo e lebanyago e sa utego kgopolo goba ya dira gore e se kwešišege.”
New World Translation e gatišitšwe e feletše goba ka karolo ya yona ka maleme a fetago 60, ka palo-moka ya dikopi tše fetago 145 000 000! Ge e ba e hwetšagala ka leleme la geno, ke ka baka la’ng o sa kgopele kopi go Dihlatse tša Jehofa gomme o itlhatselele mehola ya phetolelo ye e nepagetšego?
Barutwana ba botegago ba Beibele ba nyaka go kwešiša molaetša woo Modimo a o buduletšego gomme ba dire ka go dumelelana le wona. Ge e ba o le motho yo bjalo, o nyaka phetolelo e nepagetšego ya Beibele. Ge e le gabotse, o swanetše go hwetša phetolelo e bjalo.
[Mengwalo ya tlase]
^ ser. 3 Phetolelo ya interlinear e dira gore mmadi a kgone go bona phetolelo e lebanyago ya lentšu le lengwe le le lengwe gotee le taba yeo e ngwadilwego ka leleme la mathomo.
^ ser. 1 Ke mo go lemogegago gore diphetolelo tše dingwe tša Beibele tša Seisemane di diriša mantšu a mantši kudu a swanago go feta New World Translation gomme ka baka leo di ba le mantšu a sa swanego ao a hlalosago taba e swanago.
^ ser. 1 Beibele e ruta gore ge re e-hwa re boela leroleng, gore moya (soul) o a hwa, le gore ga re sa kgona go nagana goba go ba le maikwelo. (Genesi 3:19; Mmoledi 9:5, 6; Hesekiele 18:4, PK) Ga go moo e rutago gore meoya ya batho ba kgopo e tlaišwa ka mo go sa felego mollong wa dihele.
[Mantšu a ipiletšago a tsopotšwego go letlakala 21]
Diphetolelo tšeo di hlalosago taba di ka ipiletša ka gobane di balega gabonolo. Lega go le bjalo, ka dinako tše dingwe go lokologa ga tšona go šira kgopolo ya taba ya mathomo e ngwadilwego goba go a e fetoša
[Mantšu a ipiletšago a tsopotšwego go letlakala 22]
New World Translation e gatišitšwe e feletše goba ka karolo ya yona ka maleme a fetago 60, ka palo-moka ya dikopi tše fetago 145 000 000!
[Lepokisi/Seswantšho go letlakala 20]
PHETOLELO YA BOGOLOGOLO YEO E HLALOSAGO TABA
Diphetolelo tša Beibele tšeo di hlalosago taba goba tšeo di dirišago polelo e lokologilego ga di thome lehono. Mehleng ya bogologolo, Bajuda ba ile ba kgoboketša seo ga bjale se bitšwago di-Targum tša Searama goba diphetolelo tša Mangwalo tšeo di dirišago polelo e lokologilego kudu. Gaešita le ge e se diphetolelo tše di nepagetšego, di utolla kamoo Bajuda ba bego ba kwešiša ditemana tše dingwe ka gona e bile di thuša bafetoledi go lemoga moko wa ditemana tšeo go lego thata go di kwešiša. Ka mohlala, go Jobo 38:7, (PK) polelwana “barwa ba Modimo” e hlaloswa e le “dihlopha tša barongwa.” Go Genesi 10:9, di-Targum di bontšha gore lekgokedi la Seheberu leo le dirišitšwego go hlalosa Nimirode le na le kgopolo ya bonaba yeo e bolelago “kgahlanong le” goba “yoo a ganetšago” go e na le go bolela “pele ga” ka kgopolo yeo e sa bontšhego lehlakore leo a lego ka go lona. Diphetolelo tše tšeo di hlalosago taba di be di dirišwa gotee le taba e ngwadilwego ya Beibele eupša di be di sa rerelwa go tšeela Beibele legato.
[Seswantšho]
KAROLO YA “BIBLIA POLYGLOTTA,” YA WALTON, YEO E FEDITŠWEGO KA 1657 JOBO 38:1-15
Taba e ngwadilwego ya Beibele ya Seheberu (yeo e nago le Latin Interlinear Translation)
Taba e ngwadilwego yeo e sepedišanago le yona ya Targum ya Searama
[Seswantšho go letlakala 19]
KAROLO YA “THE KINGDOM INTERLINEAR TRANSLATION OF THE GREEK SCRIPTURES,” BAEFESO 4:14
Karolo e lego ka go le letshadi e bontšha phetolelo ya lentšu ka lentšu. Karolo e lego ka go le letona e bontšha phetolelo ya kgopolo
[Mothopo wa Seswantšho go letlakala 18]
Background: Shrine of the Book, Israel Museum, Jerusalem