PANAYIOTA o goletše sehlakahlakeng seo se lego Lewatleng la Mediterranean. Ge e sa le mofsa, o be a rata dipolotiki kudu. Ka morago o ile a šoma e le mongwaledi wa mokgatlo wa tša dipolotiki motsaneng woo a bego a dula go wona. O be a bile a eya ka ntlo le ntlo a kgobokeletša mokgatlo woo tšhelete. Lega go le bjalo, ge nako e dutše e eya, Panayiota o ile a nyama. Go ile gwa ata mokgwa wa go ahlola ka tsela ya go hola ba leloko goba bagwera, go rata maemo, dikgohlano le mona go sa šetšwe gore ditho tša mokgatlo woo di be di bitšana bagwera.

Daniel o goletše lapeng leo le fišegelago bodumedi kua Ireland. Lega go le bjalo, ka manyami o sa gopola gabotse boikaketši bja baruti bao ba bego ba enwa kudu, ba petšha le go utswa tšhelete ya koleke mola ba be ba mo rerela ka taba ya gore o tla fišwa diheleng ge a be a ka dira sebe.

Jeffery o feditše karolo e kgolo ya bophelo bja gagwe a šoma go bapatša le go rekiša dilo tša beng ba dikepe ba moše wa mawatle ba United Kingdom le United States. O gopola mabakeng a mantši ao go ona bareki le barekiši ba bangwe ba bego ba dira bomenetša ge ba be ba rerišana le bahlankedi ba mmušo. Ka boikaketši, ba be ba ikemišeditše go ka bolela selo le ge e le sefe gore ba se lahlegelwe ke konteraka.

Ka manyami, ga se bona ba nnoši. Boikaketši bo atile kudu lehono mo e nyakilego go ba dilong ka moka tšeo batho ba di dirago—dipolotiking, bodumeding le kgwebong. Go a swanela gore lentšu moikaketši le tšwa modung wa lentšu la Segerika leo le bolelago seboledi goba sebapadi sa sefaleng, seo gantši se aparago seširasefahlego. Ge nako e dutše e eya, lentšu leo le ile la thoma go hlalosa motho le ge e le ofe yo a bego a ikgakanya ka tsela ya maleba gore a fore ba bangwe goba go tšwetša pele merero ya gagwe ya boithati.

Boikaketši bo ka hudua maikwelo a bao bo ba kgomago, ao a akaretšago go galefa, go befelwa le go swara sekgopi. E le ge ba gakanegile, batho bao ba ka re: “Boikaketši! Na bo tla ka bja fela?” Re leboga gore Lentšu la Modimo le re nea mabaka a go dumela gore bo tla fela.

Go ya ka Beibele, boikaketši ga se bja thoma bathong eupša bo thomile ka sebopiwa sa moya seo se sa bonagalego. Mathomong a histori ya batho, Sathane Diabolo o ile a ikuta ka noga gomme a itira mothuši e le gore a aroše mosadi wa pele e lego Efa. (Genesi 3:1-5) Ga e sa le go tloga ka nako yeo, ka mo go swanago, batho ba bantši ba ile ba iphetoša dilo tšeo ba sego tšona, gomme ba dirile se e le gore ba fore ba bangwe le go fihlelela merero ya bona ya boithati.

Ge setšhaba sa bogologolo sa Isiraele se be se wela molabeng wa borapedi bja maaka le wa boikaketši bja  moya, Modimo o ile a ba lemoša leboelela ka ditlamorago tša seo. Jehofa Modimo o ile a bolela a diriša moporofeta Jesaya a re: “Batho ba ba mpatamela ka molomo e bile ba ntagafatša ka melomo feela mola dipelo tša bona di le kgole le nna.” (Jesaya 29:13) Ge setšhaba se be se sa bontšhe go itshola, Modimo o ile a dumelela babuši ba ditšhaba dišele gore ba fediše lefelo la bodumedi la Baisiraele, e lego Jerusalema le tempele ya yona; ya thoma ka go fedišwa ke Bababilona ka 607 B.C.E. gomme mafelelong ya fedišwa ke madira a Roma ka 70 C.E. Go molaleng gore Modimo a ka se kgotlelele boikaketši ka mo go sa felego.

Ka lehlakoreng le lengwe, Modimo le Morwa wa Gagwe Jesu, ba tloga ba tšeela godimo batho bao ba botegago go tšwa pelong. Ka mohlala, mathomong a bodiredi bja Jesu, monna yo a bitšwago Nathaniele o ile a tla go yena. Ge Jesu a mmona, o ile a goeletša ka gore: “Bonang Moisiraele yoo ge e le gabotse go se nago bofora go yena.” (Johane 1:47) Nathaniele, yoo gape a bego a tsebja e le Baratholomeo, o ile a ba yo mongwe wa baapostola ba 12 ba Jesu.—Luka 6:13-16.

Jesu o feditše nako a na le balatedi ba gagwe gomme a ba ruta tsela ya Modimo ya go nagana. Ba be ba sa swanela go ba le boikaketši. E le ge a ba lemoša, Jesu o ile a sola ka matla ditiro tša boikaketši tša baetapele ba bodumedi ba mehleng yeo. Ela hloko tše dingwe tša ditsela tšeo.

Ba be ba bontšha “go loka” ka tsela ya bomponeng. Jesu o boditše batheetši ba gagwe gore: “Šetšang gore le se ke la bontšha go loka ga lena pele ga batho e le gore le bonwe ke bona . . . go etša ge baikaketši ba dira.” O ile a ba a ba botša gore dimpho tša bona tša kgaugelo “e be tša sephiring,” goba ba di nee ba sa bonwe. Ba be ba swanetše go rapela ka sephiring, e sego feela gore ba bonwe ke ba bangwe. Ka go dira bjalo borapedi bja bona e be e tla ba bja kgonthe gomme Tatagwe o be a tla ba thabela.—Mateo 6:1-6.

Ba be ba akgofela go sola ba bangwe. Jesu o itše: “Wena moikaketši! Ntšha pele kota ka leihlong la gago, ke moka o tla bona gabotse kamoo o ka ntšhago lehlokwa ka leihlong la ngwaneno.” (Mateo 7:5) Ge motho a ka šetša diphošo tša ba bangwe mola yena a na le diphošo tše dikgolo, o itira gore a bonagale e le seo a sego sona. Ge e le gabotse, “bohle ba dirile sebe gomme ba hlaelelwa ke letago la Modimo.”—Baroma 3:23.

Ba be ba na le maikemišetšo a mabe. Lebakeng le lengwe, barutiwa ba Bafarisei le balatedi ba mokgatlo wa Heroda ba ile ba ya go Jesu ba mmotšiša ka lekgetho. Ba ile ba bolela le Jesu ka go mo gegea ba re: “Morutiši, re a tseba gore o morereši gomme o ruta tsela ya Modimo ka therešo.” Ke moka ba ile ba mmeela molaba ka go mmotšiša potšišo e rego: “Na go dumeletšwe ke molao gore motho yo mongwe le yo mongwe a ntšhetše Kesara lekgetho goba ga go bjalo?” Jesu o ile a araba a re: “Le ntekela’ng, lena baikaketši?” Jesu o ba biditše baikaketši ka tshwanelo ka gobane ga se gore ba be ba nyaka karabo ya potšišo ya bona eupša ba be ba leka gore ba mo “tanye ka polelo ya gagwe.”—Mateo 22:15-22.

Ge phuthego ya Bokriste e be e hlongwa ka Pentekoste ya 33 C.E., go ile gwa aparela moya wa therešo le potego. Bakriste ba therešo ba katanela go fediša ditshekamelo tša boikaketši dimelong tša bona. Ka mohlala, Petro, e lego yo mongwe wa baapostola ba 12, o ile a kgothaletša Bakristegotee le yena gore ba ‘kwe therešo ka lerato la borwarre leo le hlokago boikaketši.’ (1 Petro 1:22) Moapostola Paulo o ile a kgothaletša gore ba be le “lerato le le tšwago pelong e hlwekilego le leo le tšwago letswalong le lebotse le leo le tšwago tumelong e se nago boikaketši.”—1 Timotheo 1:5.

Dithuto tša Jesu le baapostola, tšeo di hwetšwago ka Beibeleng, di sa na le matla lehono go swana le lekgolong la pele la nywaga. Moapostola Paulo ge a ngwala mabapi le se, o itše: “Lentšu la Modimo le a phela e bile ke le matla gomme le bogale go feta tšhoša le ge e le efe ya magale a mabedi, le gona le phuleletša gaešita le go arola moya le seo motho a lego sona ka gare le malokololo le moko, e bile le kgona go lemoga dikgopolo le maikemišetšo a pelo.” (Baheberu 4:12) Go tseba dithuto tša Beibele le go katanela go  phela ka go dumelelana le tšona go thušitše batho ba bantši go tlogela boikaketši le go phegelela potego e tšwago pelong. Ela hloko seo se diragaletšego batho ba bararo bao go boletšwego ka bona mathomong a sehlogo se.

Panayiota o dirile phetogo e kgolo bophelong bja gagwe ge a be a dumela taletšo ya go ya dibokeng Holong ya Mmušo ya Dihlatse tša Jehofa. Ga se a ka a bona ba bangwe ba itira baloki gore ba kgahle ba bangwe. O re: “Ge ke le moo ke ile ka bona ba bontšha leratorato le go kgahlegela ba bangwe e le ka kgonthe, e lego seo ke sa kago ka se bona mengwageng ka moka yeo ke e feditšego dipolotiking.”

Panayiota o ile a thoma go ithuta Beibele gomme a dira tšwelopele go fihlela a kolobetšwa. Seo se diregile mengwageng e 30 e fetilego. Bjale o re: “Ke hweditše morero wa kgonthe bophelong, e sego nakong ya ge ke be ke eya ka ntlo le ntlo ke bolelela mokgatlo wa dipolotiki, eupša ke o hweditše ge ke be ke thoma go bolela ka Mmušo wa Modimo, e lego tsela e nnoši yeo ka yona re ka hwetšago lefase la toka.”

Daniel o ile a dira tšwelopele e botse ka phuthegong ya Bokriste gomme a fiwa boikarabelo. Ka morago ga mengwaga e sego kae, o ile a dira phošo gomme a thoma go tshwenywa ke letswalo. O itše: “Ge ke gopola boikaketši bjo ke bo bonego ka kerekeng mengwageng e fetilego, ke ile ka bona go se na kgetho ge e se gore ke lahlegelwe ke boikarabelo bja ka bja ka phuthegong. Ke be ke sa kgone go fora Bakristegotee le nna gore ba dumele gore ke be ke le selo seo ke bego ke se sona.”

Se se thabišago ke gore ka morago ga gore Daniel a lokiše dilo, o ile a ikwa a loketše go ka amogela gape boikarabelo bja gagwe ka phuthegong ka letswalo le le hlwekilego, gomme a buša a bo amogela ka lethabo. Potego ye e lapološago e bontšhwa ke batho bao ba hlankelago Modimo ka ntle le boikaketši. Ba ithuta go ‘ntšha kota’ leihlong la bona pele ba ka ithaopela go ‘ntšha lehlokwa’ ka leihlong la banababo bona.

Jeffery, yo a feditšego bophelo bja gagwe ka moka lefaseng la kgwebo, o itše: “Ge ke dutše ke monya tsebo ya Beibele, ke ile ka lemoga gore ke be nka se sa ba morekiši yo a nago le bofora le boradia yo a bego a ikemišeditše go bolela selo le ge e le sefe gore a rekelwe. Letswalo la ka le be le kgomilwe ke ditemana tša Beibele tše bjalo ka Diema 11:1, yeo e re botšago gore ‘dikala tša bofora di šišimiša Jehofa.’” Ee, go fapana le bao ba ilego ba botšiša Jesu mabapi le lekgetho, Jeffery o ile a ithuta go dirišana ka potego le Bakristegotee le yena le bao e sego badumedi.

Dihlatse tša Jehofa tše dimilione lefaseng ka bophara di katanela go diriša seo di ithutilego sona ka Beibeleng. Di itapiša ka go se kgaotše gore di “apare semelo se sefsa seo se bopilwego go ya ka thato ya Modimo tokong ya therešo le potegong.” (Baefeso 4:24) Re go kgothaletša go nyakišiša gore Dihlatse tša Jehofa ke bomang, di dumela eng le kamoo di ka go thušago ka gona go ithuta ka lefase le lefsa leo Modimo a le holofeditšego. Moo “toko e tla aga” gomme go ka se sa ba le boikaketši.—2 Petro 3:13.