Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

EKICWEKA EKY’OKWEGA 30

EKYESHONGORO 36 Niturinda Omutima Gwaitu

Amashomo Makuru agu Turikwegyera aha Bagabe ba Israeli

Amashomo Makuru agu Turikwegyera aha Bagabe ba Israeli

“Muryagaruka mumanye kutaanisa abahikiriire n’ababi, abarikukorera Ruhanga n’abatarikukorera Ruhanga.”MAL. 3:18.

ENTIMA

Okwega oku Yehova yaabaire naatwara abagabe ba Israeli, nikiija kutuhwera kwetegyereza eki arikwenza abaheereza be hati.

1-2. Baibuli neegamba ki aha bagabe bamwe ba Baisraeli?

 BAIBULI neetugambira abashaija abarikurenga 40 abaategyekire nk’abagabe omuri Israeli. a Neetugambira obushonshorekye oburikukwata ahari bamwe aharibo. Nk’eky’okureeberaho, abagabe abaabaire bari barungi nabo bakakora ebintu bibi. Teekateeka aha Mugabe Daudi owaabaire ari murungi. Yehova akagira ati: ‘Omwiru wangye Daudi . . . nankuratira n’omutima gwe gwona, naakora ebi ndikusiima byonka.’ (1 Bag. 14:8) Kwonka nabwo, akashambana n’omukazi w’abandi kandi yaataho oburyo bw’okwitsa iba omu rutaro.—2 Sam. 11:​4, 14, 15.

2 Kandi, abagabe baingi abaabaire batari beesigwa bakakora ebintu bimwe birungi. Teekateeka ahari Rehoboamu. Akakora “kubi” omu maisho ga Yehova. (2 Bus. 12:14) Kwonka nabwo, akoorobera ekiragiro kya Ruhanga eky’okwikiriza enganda ikumi kwecwa aha bugabe bwe. Kandi, eihanga rikagasirwa ahakuba akahamya endembo zaaryo.—1 Bag. 12:​21-24; 2 Bus. 11:​5-12.

3. Nitubaasa kwebuuza kibuuzo ki, kandi nituza kureeba nshonga ki omu kicweka eki?

3 Kwonka nitubaasa kwebuuza tuti: Abagabe ba Israeli ku baraabe baakozire ebirungi n’ebibi, Yehova akaba aihirira ahari ki kugira ngu omugabe n’omwesigwa omu maisho ge? Eky’okugarukamu ky’ekibuuzo ekyo nikiija kutuhwera kwetegyereza eki Yehova arikutwenza. Nituza kureeba enshonga ishatu ezi Yehova yaabaire ayihiriraho kugira ngu omugabe ni murungi nari mubi. Ey’okubanza embeera y’omutima, eya kabiri okweteisa, kandi eya kashatu okuhamira aha kuramya okw’amazima.

BAKEEMARIRA AHARI YEHOVA N’OMUTIMA GWABO GWONA

4. Ni ntaaniso ki emwe eyaabaire eri aha gati y’abagabe abeesigwa n’abatari beesigwa?

4 Abagabe abaabaire nibashemeza Yehova bakaba bamuheereza n’omutima gwabo gwona. b Omugabe Yehoshafaati owaabaire ari murungi ‘akasherura [Yehova] n’omutima gwe gwona.’ (2 Bus. 22:9) Kandi Baibuli neegamba ahari Yosia eti: “Omu bagabe boona abaamubandiize, tihaine owaashushaine nawe, owaahindukiire [Yehova] n’omutima gwe gwona.” (2 Bag. 23:25) Kandi shi Sulemaani, owaakozire kubi omu myaka ye eya bwanyima? “Omutima gwe tigurabeereire kimwe gw’amazima.” (1 Bag. 11:4) Omugabe Abiyamu nawe akaba atari mwesigwa. Baibuli neemugambaho eti: “Omutima gwe gwona gukaba gutari gw’amazima ahari [Yehova].”—1 Bag. 15:3.

5. Nikimanyisa ki okuheereza Yehova n’omutima gwawe gwona? Shoboorora.

5 Mbwenu shi nikimanyisa ki okuheereza Yehova n’omutima gwawe gwona? Omuntu orikuheereza n’omutima gwe gwona tarikukora ebyo byonka ebi aine kukora kuramya Ruhanga. Kureka, naamuheereza ahabw’okumukunda n’okumuha ekitiinisa. Kandi, naagumizamu kukora atyo ebiro by’amagara ge byona.

6. Nitubaasa kuguma tuta nituheereza n’omutima gwaitu gwona? (Enfumu 4:23; Matayo 5:​29, 30)

6 Nitubaasa kutooreza tuta abagabe abaabaire bari abeesigwa, kandi tukaheereza Yehova n’omutima gwaitu gwona? Turikwetantara ebirikutureetera kukora ebibi. Nk’eky’okureeberaho, eby’okweshemeza ebitashemeire nibibaasa kubaganisamu omutima gwaitu. Nikyo kimwe, abanywani babi nibabaasa kutureetera kuteekateeka ngu okugira eby’obugaiga nikyo kikuru. Twamanya ngu hariho ekirikutuubya rukundo ei twiniire Yehova, twine kugira eki twakora ahonaaho.—Shoma Enfumu 4:23; Matayo 5:​29, 30.

7. Ahabw’enki twine kwetantara ebirikubaasa kubaganisamu omutima gwaitu?

7 Titwine kwikiriza omutima gwaitu kwebaganisamu. Twaba tutegyendesereize nitubaasa kuteekateeka ngu twakora bingi kuheereza Yehova, kandi tukejumba omu bintu bibi tibiraatuhitsyeho kabi. Nk’eky’okureeberaho, teera akashushani ngu ori aheeru omu bufuki bw’amaani, kandi hariho omuyaga. Waataaha omu nju okahemba omuriro, kwonka okareka orwigi rwigwire noogasirwa? Ngaaha. Obufuki nibugaruka omu nju. Enshonga n’eha? Twine kukora ekirikukira aha kweriisa omu by’omwoyo kuhamya omukago gwaitu na Yehova. Nikyo kimwe, titwine kwikiriza ebintu bitashemeire, n’emitwarize mibi y’ensi egi, nari emiteekateekyere etahikire kutaaha omu mitima yaitu kugibaganisamu.—Efe. 2:2.

BAKEETEISA EBIBI BYABO

8-9. Omugabe Daudi, n’Omugabe Hezekia bakatwaza bata ku baahanirwe? (Reeba ekishushani

8 Nk’oku kyaba kyagambirwe, Omugabe Daudi akakora ekibi ky’amaani. Kwonka nabi Nasani ku yaamugambiire ekibi kye, akeeteisa. (2 Sam. 12:13) Kurugiirira aha bigambo bye ebiri omu Zaaburi 51, nitwetegyereza ngu akaba ayeteisiize kimwe. Daudi akaba atarikweshushaniriza nk’owaakwatwaho kugira ngu Nasani ateekateekye ngu yaayeteisa, nari ngu ayetantare kufubirwa.—Zab. 51:​3, 4, 17, omutwe gw’eshuura egyo.

9 Omugabe Hezekia nawe akacumura ahari Yehova. Baibuli neegira eti: ‘Omutima gwe gukagira amaryo. N’ekyarugiremu, ekiniga kya [Yehova] kikamwijaho, we n’Abayuda na Yerusaalemu.’ (2 Bus. 32:25) Ahabw’enki Hezekia yaagizire amaryo? Naabaasa kuba yaayereebire nk’orikukira boona ahabw’obutungi bwe, okusingura Abasiria, nari ahabw’okutambirwa omu muringo gw’eky’okutangaaza. Omwetunguuro nigubaasa kuba nigwo gwamureeteire kworeka Abababulooni eby’obugaiga bwe, ekyamurugiiremu okuhanwa nabi Isaaya. (2 Bag. 20:​12-18) Kwonka nka Daudi, Hezekia nawe akeeteisa. (2 Bus. 32:26) N’ekyarugiremu, Yehova akamureeba nk’omugabe omwesigwa owaabaire ‘naakora ebirikusiimwa.’—2 Bag. 18:3.

Omugabe Daudi, n’Omugabe Hezekia bakeeteisiza kimwe ku baagambiirwe ebibi byabo (Reeba akacweka 8-9)


10. Omugabe Amazia akatwaza ata ku yaahairwe obuhabuzi?

10 Omugabe Amazia owa Yuda akakora ebirikusiimwa “kwonka ataine mutima guhikire.” (2 Bus. 25:2) Akakora kibi ki? Yehova ku yaaherize kuhwera Amazia kusingura aba Edomu, akatandika kuramya baaruhanga baabo. c Ku yaahabwirwe nabi wa Yehova, akanga kuhurira.—2 Bus. 25:​14-16.

11. Kurugiirira aha 2 Abakorinso 7:​9, 11, twine kukora ki kubaasa kusaasirwa? (Reeba n’ebishushani.)

11 Nitwegyera ki aha by’okureeberaho ebyo? Twine kweteisa ebibi byaitu, kandi tukakora kyona ekirikubaasika kutagaruka kubikora. Mbwenu shi abareeberezi b’ekibiina ku baakutuha obuhabuzi oburikureebeka nk’obutarikukora? Titwine kwereeba nk’abarikwangwa Yehova nari abareeberezi. Abagabe ba Israeli abaabaire bari barungi nabo bakaba nibahaburwa kandi bahanwa. (Heb. 12:6) Twaheebwa obuhabuzi, twine (1) kubwikiriza, (2) tukakora empinduka ezirikwetengyesa, kandi (3) tukagumizamu nituheereza Yehova n’omutima gwaitu gwona. Twayeteisa ebibi byaitu, Yehova naatusaasira.—Shoma 2 Abakorinso 7:​9, 11.

Twaheebwa obuhabuzi, twine (1) kubwikiriza, (2) tukakora empinduka ezirikwetengyesa, kandi (3) tukagumizamu nituheereza Yehova n’omutima gwaitu gwona (Reeba akacweka 11) f


BAKAHAMIRA AHA KURAMYA OKW’AMAZIMA

12. Niki ekyareeteire abagabe abeesigwa kuba ab’omutaano munonga?

12 Abagabe abu Yehova yaabaire naareeba nk’abeesigwa bakahamira aha kuramya okw’amazima, kandi baahiga n’abu baabaire nibeebembera kukora nikyo kimwe. Nabo bakakora enshobe nk’oku twaba twareebire. Kwonka bakaba nibaramya Yehova wenka, kandi bakateeraho kumariraho kimwe okuramya ebishushani. d

13. Ahabw’enki Yehova yaabaire naareeba Omugabe Ahabu nk’otarimwesigwa?

13 Kandi shi abagabe abu Yehova yaabaire naareeba nk’abataribeesigwa? Amazima gari ngu, tiburi kyona eki baakozire ngu kikaba kiri kibi. N’obu Omugabe Ahabu yaabaire ari mubi akooreka obucureezi, kandi yaagira obusaasi ahabw’okwita Nabosi. (1 Bag. 21:​27-29) Akombeka n’endembo, kandi yaareetera Israeli obusinguzi bwingi. (1 Bag. 20:​21, 29; 22:39) Kwonka Ahabu akaba naamanywa ahabw’okushagika okuramya ebishushani ahabw’omukazi we. Kandi tarayeteisize ekibi ekyo.—1 Bag. 21:​25, 26.

14. (a) Ahabw’enki Yehova yaabaire naareeba Omugabe Rehoboamu nk’otarimwesigwa? (b) Abagabe abaabaire batari beesigwa bakaba nibashushanisa ki?

14 Teekateeka n’ahari Rehoboamu omugabe owaabaire atari mwesigwa. Nk’oku twaba twareebire, akakora ebintu bingi birungi obu yaabaire naategyeka. Kwonka obugabe bwe ku bwahamire, akarekyera aho kworobera ebiragiro bya Yehova, yaatandika kuramya baaruhanga b’ebishuba. (2 Bus. 12:1) N’ekyarugiremu, obumwe akaba aramya Yehova obundi aramya baaruhanga b’ebishuba. (1 Bag. 14:​21-24) Rehoboamu na Ahabu tibo bonka abarugire omu kuramya okw’amazima. Nangwa abagabe baingi abaabaire batari beesigwa bakaba nibashagika okuramya okw’ebishuba omu miringo etari emwe. Buzima, okuhamira aha kuramya okw’amazima ekaba eri enshonga nkuru ei Yehova yaabaire naihiriraho kugira ngu omugabe ni murungi nari mubi.

15. Ahabw’enki okuhamira aha kuramya okw’amazima eri enshonga nkuru ahari Yehova?

15 Ahabw’enki okuramya yaabaire eri enshonga nkuru ahari Yehova? N’ahabw’okugira ngu abagabe bakaba baine obujunaanizibwa bw’okwebembera abantu ba Ruhanga omu kuramya okw’amazima. Kandi, okuramya okw’ebishuba nikurugamu ebibi by’amaani n’obutari buringaaniza. (Hos. 4:​1, 2) Ekindi, abagabe n’abu baabaire nibeebembera bakaba beehaireyo ahari Yehova. Kandi, Baibuli neegyeragyeranisa okwejwanzya omu kuramya okw’ebishuba n’obushambani. (Yer. 3:​8, 9) Orikushambana naaba acumwire ahari ogwo ou ari nawe omu bushwere. Nikyo kimwe, omuheereza wa Yehova oyehaireyo yaayejwanzya omu kuramya kw’ebishuba naaba yaacumura ahari Yehova. eBir. 4:​23, 24.

16. Niki ekirikutaanisa omuntu ohikiriire n’omubi omu maisho ga Yehova?

16 Nitwega mashomo ki? Buzima, twine kuba tumaririire kwetantara okuramya okw’ebishuba. Kwonka twine kuguma twine bingi by’okukora omu kuramya okw’amazima, kandi tukakuhamiraho. Nabi Malaki akooreka butunu ekirikutaanisa omuntu omurungi n’omubi omu maisho ga Yehova. Akahandiika ati: ‘[Nimwija] kumanya kutaanisa abahikiriire n’ababi, abarikukorera Ruhanga n’abatarikukorera Ruhanga.” (Mal. 3:18) N’ahabw’ekyo, titwine kwikiriza kintu kyona, n’obu bwakuba obutahikiirira bwaitu, n’obweremwa kutumaramu amaani tukarekyera aho kuheereza Ruhanga. Okurekyera aho kuheereza Yehova nakyo n’ekibi ky’amaani.

17. Ou orikucwamu kutaaha nawe omu bushwere naabaasa kukwata ata aha mukago gwawe na Yehova?

17 Waaba otakataahire mu bushwere, kwonka orikuteekateeka kubutaahamu, nooreeba oku ebigambo bya Malaki ebirikukwata aha kuheereza Ruhanga birikukukwataho waaba nootoorana ow’okutaaha nawe omu bushwere? Omuntu naabaasa kuba aine emitwarize mirungi, kwonka shi yaaba atarikuheereza Ruhanga ow’amazima, naaba naareebwa nk’ohikiriire omu maisho ge? (2 Kor. 6:14) Mbwenu shi waataaha omu bushwere n’omuntu nk’ogwo, naija kukuhwera kuguma ori omwesigwa ahari Yehova? Teekateeka ahari eki: Abakazi b’Omugabe Sulemaani abakaafiire nibabaasa kuba baabaire baine emicwe mirungi. Kwonka bakaba batarikuramya Yehova, kandi mporampora bakamureetera kuramya baaruhanga b’ebishuba.—1 Bag. 11:​1, 4

18. Abazaire baine kwegyesa ki abaana baabo?

18 Abazaire, nimubaasa kukoresa ebiri omu Baibuli ebirikukwata aha bagabe kuhwera abaana baanyu kugira omujinya gw’okuramya Yehova. Mubahwere kumanya ngu Yehova akaba naareeba omugabe nka murungi nari mubi kurugiirira aha ku yaabaire naashagika okuramya okw’amazima. Yegyesa abaana baawe omu bigambo n’ebikorwa ngu eby’omwoyo nk’okweyegyesa Baibuli, okuza omu nteerane, n’okubuurira ni bikuru kukira ekindi kintu kyona. (Mat. 6:33) Waaba otakozire otyo, abaana nibabaasa kugira ngu n’Abajurizi ba Yehova ahabw’abazaire baabo. N’ekirikurugamu, nibabaasa kuteebembeza okuramya okw’amazima nari bakurugyemu.

19. Orikuba atakiheereza Yehova naaba aine matsiko ki? (Reeba n’akabokusi “ Noobaasa Kugarukira Yehova!”)

19 Mbwenu shi omuntu otakiheereza Yehova naaba atakiine matsiko? Ngaaha, naaba naabaasa kweteisa, kandi agarukye omu kuramya okw’amazima. Kubaasa kukora ekyo, naaba aine kucwa amaryo, kandi akaikiriza obuhwezi bw’abareeberezi. (Yak. 5:14) Tihariho ekirikukira okugaruka kugira omukago murungi na Yehova.

20. Yehova naatureeba ata twatooreza abagabe abeesigwa?

20 Abagabe ba Israeli twabeegyeraho mashomo ki? Nitubaasa kuba nk’abagabe abeesigwa twaguma twemariire ahari Yehova n’omutima gwaitu gwona. Twakora enshobe ni kikuru kuzegyeraho, tukeeteisa, kandi tukakora empinduka ezirikwetengyesa. Kandi twine kuguma nitwijuka obukuru bw’okuramya Ruhanga omwe ow’amazima. Waahamira ahari Yehova naakureeba nk’orikukora ekihikire omu maisho ge.

EKYESHONGORO 45 Okuteekateeka kw’Omutima Gwangye

a Omu kicweka eki, ebigambo “abagabe ba Israeli” nibimanyisa abagabe boona abaayebembeire abaheereza ba Yehova, yaaba omu bugabe bw’enganda ibiri obwa Yuda, obw’enganda ikumi obwa Israeli, nari enganda 12 zoona.

b EBISHOBOOROIRWE: Baibuli neekira kukoresa ekigambo “omutima” kumanyisa eki omuntu ari omunda, otwariiremu ebyetengo bye, ebiteekateeko, emitwarize, okubaasa kwe, ebirikumuhiga kukora ekintu, n’ebigyendererwa.

c Nikireebeka ngu ekaba eri entwaza y’abagabe abakaafiire kuramya baaruhanga b’amahanga agu baabaire basingura.

d Omugabe Asa akakora ebibi by’amaani. (2 Bus. 16:​7, 10) Kwonka, Baibuli neegira ngu akakora ebihikire omu maisho ga Ruhanga. N’obu yaabandize kwanga obuhabuzi, akahika yaayeteisa. Ebikorwa bye ebirungi bikaba nibikira enshobe ezi yaakozire. Ekikuru munonga, Asa akaba naaramya Yehova wenka kandi akateeraho munonga kumariraho kimwe okuramya ebishushani omu bugabe bwe.—1 Bag. 15:​11-13; 2 Bus. 14:​2-5.

e Ebiragiro bya Musa bibiri ebirikubanza bikaba nibizibira okuramya omuntu nari ekintu kyona, atari Yehova.—Kur. 20:​1-6.

f ENSHOBOORORA Y’EBISHUSHANI: Omureeberezi muto naahabura ow’eishe-emwe aha muze gw’okunywa amaarwa. Ow’eishe-emwe omu bucureezi yaikiriza obuhabuzi, yaakora empinduka ezirikwetengyesa, kandi yaagumizamu naaheereza Yehova omu bwesigwa.