Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

Rukundo Eyaabuzima Neebaasa Kubaho?

Rukundo Eyaabuzima Neebaasa Kubaho?

“Endimi [za rukundo] nizityankana nk’ez’omuriro, nk’ez’omuriro ogurikurya busha.”—KYESH. 8:6.

1, 2. Ni baahi abarikubaasa kugasirwa omu kushwijuma Ekyeshongoro kya Sulemaani, kandi n’ahabw’enki? (Reeba ekishushani aha kutandika.)

‘KA NIBAGUMA nibareebana kandi barikwegwa omu kifuba bashemereirwe! Ka nibakundana munonga!’ Ebi nibyo biteekateeko ebi omureeberezi orikuba yaaheza kugaita omushaija n’omukazi omu bushwere arikubaasa kuba aine. Kwonka abaaheza kutaaha omu bushwere baaba bari aha bugyenyi barikuzina, omureeberezi ogwo naabaasa kwebuuza ati: ‘Obushwere bwabo nibwija kuhangaara? Emyaka ku erikugyenda neehingura, rukundo yaabo neija kuhama, nari neija kuhwaho?’ Rukundo y’omushaija n’omukazi ku erikweyongyera kuhama, buzima ekyo n’ekintu kirungi munonga. Kwonka ahabw’okureeba obushwere bwingi burikushenyuka, nikiba kitagwire kwebuuza yaaba rukundo eyaabuzima neebaasa kubaho.

2 Omu bwire bwa Sulemaani owa Israeli eya ira, rukundo eyaabuzima ekaba etarikukira kureebeka. Sulemaani arikugamba aha micwe eyaabaire eriho omu bunaku bwe, akahandiika ati: “Omu bashaija rukumi nkareebamu omwe, kwonka omu bakazi boona tindaboinemu n’omwe. Reeba, eki kyonka nikyo naareebire, ngu Ruhanga akahanga omuntu agororokire, kwonka abantu bayeesherurira bingi ebi baayegunziire.” (Mub. 7:26-29) Ahabw’okugira ngu omu bunaku bwa Sulemaani hakaba hariho abakazi abanyamahanga abaabaire nibaramya Baali, emicwe ekasiisikara kyareetera Sulemaani kugumirwa kubona omushaija nari omukazi owaabaire aine emicwe mirungi. * Kwonka, ebigambo ebi yaahandiikire omu Ekyeshongoro kya Sulemaani emyaka nka 20 bwanyima, nibyoreka ngu omushaija n’omukazi nibabaasa kugira rukundo eyaabuzima. Kandi nibyoreka eki kirikumanyisa kugira rukundo eyaabuzima n’oku abantu barikubaasa kugigira. Boona abari omu bushwere n’abatakabugiiremu, nibabaasa kwega bingi ahari rukundo egyo barikushwijuma gye ebiri omu kitabo kya Baibuli eki.

RUKUNDO EYAABUZIMA NEEBAASA KUBAHO!

3. Ahabw’enki omushaija n’omukazi barikubaasa kugirirana rukundo eyaabuzima?

3 Shoma Ekyeshongoro kya Sulemaani 8:6. Envunuura za Baibuli ezindi nizikoresa ebigambo “omuriro gwa Yehova.” Ebigambo ebi nibikoresibwa kushoboorora bingi ahari rukundo. Rukundo eyaabuzima “n’omuriro gwa Yehova” ekirikumanyisa ngu Yehova niwe Bukomooka bwa rukundo nk’egyo. Akahanga omuntu omu nshusha ye aine obushoboorozi bw’okukunda. (Kut. 1:26, 27) Obu Ruhanga yaagaita Adamu na Haawa abantu b’okubanza, Adamu ebigambo ebi yaagambire nibyoreka ngu akashemererwa. Hatariho kubanganisa Haawa akahurira ari haihi na Adamu ou ‘yaihirwemu.’ (Kut. 2:21-23) Obu Yehova yaahaire abantu obushoboorozi bw’okukunda, omushaija n’omukazi nibabaasa kugirirana rukundo eyaabuzima.

4, 5. Omu bugufu shoboorora aha Ekyeshongoro kya Sulemaani.

4 Rukundo y’omushaija n’omukazi neetwariramu ebintu bingi oyihireho okuba eyaabuzima. Bimwe aharibyo nibigambwaho omu Ekyeshongoro kya Sulemaani. Ebigambo ebiri omu Ekyeshongoro kya Sulemaani nibikwata ahari rukundo y’omwishiki muto kuruga omu kyaro kya Shulaami, n’omukundwa we omuriisa w’entaama. Omwishiki akareetwa omu nkambi ya Sulemaani ahabw’okugira ngu oburungi bwe bukashemeza Sulemaani, owaabaire acumbiikire haihi n’omusiri ogu omwishiki ogwo yaabaire naarinda. Kwonka, kuruga aha kutandika omwishiki ogwo akakyoreka ngu naakunda omuriisa w’entaama. Sulemaani ku yaateireho kworeka ngu naamukunda, omwishiki ogwo akooreka butunu ngu ainiire ekihika enkunzi ye. (Kyesh. 1:4-14) Omuriisa w’entaama akaija omu nkambi, reero yaagambirana n’omwishiki we omu muringo gwa rukundo.Kyesh. 1:15–17.

5 Sulemaani akagaruka Yerusaalemu aine omwishiki ogwo, reero omuriisa w’entaama yaabakurata. (Kyesh. 4:1-5, 8, 9) Okuteeraho kwa Sulemaani arikwenda ngu omwishiki amukunde, kukaremwa. (Kyesh. 6:4-7; 7:1-10) Aha muheru, omugabe akaikiriza ngu omwishiki agarukye omuka. Ekyeshongoro nikihendera kirikworeka ngu omwishiki akashaba enkunzi ye ‘kurahuka nk’esirabo’ kandi yaamushaba kwija owe arikwiruka.Kyesh. 8:14.

6. Ahabw’enki kigumire kumanya abaabaire nibagamba omu Ekyeshongoro kya Sulemaani?

6 Ekyeshongoro kya Sulemaani n’ekyeshongoro kirungi munonga. Buzima, nikigambwaho ‘nk’ekirikukira byona.’ (Kyesh. 1:1) Kwonka omu kyeshongoro ekyo, Sulemaani tarikworeka amaziina gaabo abaabaire nibagamba. Akaba atarikwenda kushiisha oku ekyeshongoro ekyo kitebeekanisiibwe arikutamu ebigambo bingi. N’obu ekyeshongoro ekyo kiraabe kitarimu amaziina g’abaagambire ebigambo, nitubaasa kubamanya kurugiirira aha bi baagambire.

“OKUKUNDA KWAWE NIKUMPITIRA VIINYO”

7, 8. Ni bigambo ki ebirikworeka rukundo ebirikugambwaho omu Ekyeshongoro kya Sulemaani? Ha eby’okureeberaho.

7 Ekyeshongoro kya Sulemaani kirimu ebigambo bya rukundo y’omwishiki hamwe n’ey’omuriisa w’entaama. N’obu ebigambo ebirimu biraabe byabaire nibikoresibwa munonga abantu b’omuri Asia emyaka nka 3,000 enyima kandi birikubaasa kuba bitarikumanywa abashomi b’obunaku obu, biine amakuru maingi, kandi nitwetegyereza oku omwishiki n’omwojo ogwo baabaire nibeehurira. Nk’eky’okureeberaho, omuriisa w’entaama akagira ngu omwishiki aine amaisho “nk’ag’enkombe,” ekirikumanyisa ngu akaba naakunda amaisho ge ag’embabazi. (Kyesh. 1:15) Kandi omwishiki akagyeragyeranisa amaisho g’omuriisa w’entaama n’enkombe beitu gatari maisho gaayo. (Shoma Ekyeshongoro kya Sulemaani 5:12, Nwt.) Kurugiirira aha mwishiki ogwo embone y’eriisho erikwiragura eyetooroirwe ekirikwera, ekamureebekyera kurungi nk’enkombe erikunaaba omu mate.

8 Ti kugira ngu ebigambo byona ebirikworeka rukundo ebiri omu kyeshongoro eki nibikwata aha burungi bw’aha mubiri. Yetegyereze oku omuriisa w’entaama arikugamba aha migambire y’omwishiki. (Shoma Ekyeshongoro kya Sulemaani 4:7, 11.) Eminwa ye neegambwaho ngu “neetoonya nk’omushongi” nari engabo y’obwoki. Ahabw’enki? Ahabw’okuba engabo y’obwoki neenura munonga kandi eine omushongi kukira obwoki oburikuba buhuuhirwe embeho. “Obwoki n’amate biri ahansi y’orurimi” rwe, ekirikumanyisa ngu emigambire ye neeshemeza kandi ni mirungi nk’amate n’obwoki. Buzima, obu omuriisa w’entaama yaagambira omwishiki we ngu “ori murungi weena, toine kamogo,” akaba naateekateeka ekirikukira aha burungi bw’aha mubiri.

9. (a) Rukundo y’omushaija n’omukazi neetwariramu ki? (b) Ahabw’enki kiri kikuru abashweraine kworekana rukundo?

9 Entebeekanisa y’obushwere neetwariramu ekirikukira aha ndagaano ei omushaija n’omukazi barikukora. Bashemereire kuba nibakundana. Buzima, rukundo niko kamanyiso k’obushwere bw’Ekikristaayo. Kwonka shi egi ni rukundo ya muringo ki? Mbwenu shi ni rukundo erikwegamira aha misingye? (1 Yoh. 4:8) Nikitwariramu rukundo ei abantu b’eka emwe barikugirirana? Tugire ngu ni rukundo erikuba ainwe abanywani? (Yoh. 11:3) Nari ni rukundo erikubaasa kubaho ahagati y’omushaija n’omukazi? (Enf. 5:15-20) Buzima, rukundo eyaabuzima ey’abari omu bushwere neetwariramu rukundo ezo zoona ezaagambwaho. Omuntu naamanya ngu noomukunda waakimworeka. Ka nikiba kiri kikuru kutaikiriza emirimo ya butoosha kubaremesa kworekana rukundo! Ebikorwa nk’ebyo nibireetera obushwere kubamu oburinzi n’okushemererwa. Omu bicweka ebimwe ahu omushaija n’omukazi barikutaaha omu bushwere batabandize kwetegyerezana, baateeraho kworekana rukundo omu bikorwa, nikiija kuhwera rukundo yaabo kuhama n’obushwere bwabo kuba burungi.

10. Okworekana rukundo nikubaasa kurugamu birungi ki?

10 Rukundo y’omushaija n’omukazi haine ekindi ekirungi eki erikureeta. Omugabe Sulemaani akaraganisa kukorera omwishiki Omushulaami “amahunde g’ezaabu n’amapeesha g’efeeza.” Akahimbisiriza munonga omwishiki ogwo arikugira ngu ni “murungi nk’okwezi, orikumurinkana nk’eizooba.” (Kyesh. 1:9-11; 6:10) Kwonka omwishiki ogwo akaguma ahamiire aha mukundwa we omuriisa w’entaama. Niki ekyamuhwereire kuguma, obu yaabaire atarikureebana n’omwojo we? (Shoma Ekyeshongoro kya Sulemaani 1:2, 3.) Omwishiki akaguma naijuka “okukunda” kw’omwojo we. Omwishiki ogwo, okukunda kw’omwojo we kukaba nikumuhitira “viinyo” erikureetera omutima kushemererwa, kandi n’eiziina rye rikaba nirigwisa gye “nk’amajuta agashukirwe” aha mutwe. (Zab. 23:5; 104:15) Buzima, okwijuka ebikorwa birungi ebyakukoreirwe, nikibaasa kuhamya rukundo yaawe. Ka nikiba kiri kikuru abashweraine butoosha kworekana rukundo!

OTAIMUTSYA RUKUNDO ‘ETAKEEYENDEIRE’

11. Abakristaayo abatakagiire mu bushwere nibabaasa kwega ki aha ku omwishiki Omushulaami yaarahiize abandi kutaimutsya rukundo ye?

11 Abakristaayo abatakagiire mu bushwere haine eki barikubaasa kwegyera aha Ekyeshongoro kya Sulemaani, na munonga baaba nibasherura ow’okushwera nari kushwerwa. Omwishiki Omushulaami akaba atarikukunda Sulemaani. Akarahiza abaishiki ba Yerusaalemu ngu tibashemereire kwimutsya rukundo ye etakeeyendeire. (Kyesh. 2:7; 3:5) Ahabw’enki? Ahabw’okuba nikiba kitari kirungi kukunda buri omwe orikwenda kukushwera nari kukushwerwa. Nikiba kiri kirungi ngu Omukristaayo orikwenda kushwera nari kushwerwa ategyereze okuhitsya yaatunga omuntu ou arikubaasa kukunda.

12. Ahabw’enki omwishiki Omushulaami yaabaire naakunda omuriisa w’entaama?

12 Ahabw’enki omwishiki Omushulaami yaabaire naakunda omuriisa w’entaama? Buzima, akaba ari murungi ari “nk’esirabo”; engaro ze zikaba zigumire “nk’empeta z’ezaabu”; kandi amaguru ge gakaba gari marungi kandi gahami “nk’enyomyo za marimaari.” Kwonka akaba naakira aha kuba murungi n’okugira amaani. Omwishiki akaba naamanya ngu omwojo naakunda Yehova kandi aine emitwarize mirungi. Niyo nshonga ahabw’enki yaabaire ari ow’omutaano ahariwe “nk’omucungwa omu biti by’omu ihamba.”Kyesh. 2:3, 9; 5:14, 15.

13. Ahabw’enki omuriisa w’entaama yaabaire naakunda omwishiki Omushulaami?

13 Kandi shi omwishiki Omushulaami? N’obu araabe yaabaire ari murungi munonga kubaasa kushemeza omugabe owaabaire aine “abaigarire makumi mukaaga n’ebinyanshunju makumi munaana, n’abaishiki batarikubarwa,” akeereeba “nk’endungu ya Sharooni” ekimuri ekirikukira kuba kiri omu mpita. Omwishiki ogu akaba naayetwara kandi ari omucureezi. Tikirikutangaaza ngu akaba ari “nk’omwangangye oku guba omu mahwa,” ekimuri eki omuriisa w’entaama yaabaire atwire naareeba! Akaba ari omwesigwa ahari Yehova.Kyesh. 2:1, 2; 6:8.

14. Abakristaayo abarikwenda kushwera nari kushwerwa nibabaasa kwegyera ki aha muriisa w’entaama n’Omushulaami?

14 Ebyahandiikirwe nibyehanangiriza Abakristaayo kushwera “omuri Mukama” wenka. (1 Kor. 7:39) Omuntu orikwenda kushwera nari kushwerwa aine kwetantara kuriima abatari mu mazima, kureka asherure omukundwa omu baheereza ba Yehova abeesigwa bonka. Kubaasa kugira obusingye n’obumwe omu bushwere, abashweraine bashemereire kuba baine omukago murungi na Ruhanga. N’ahabw’ekyo, waaba nooyenda kushwera nari kushwerwa, teeraho kutooreza omuriisa w’entaama n’omwishiki Omushulaami.

Abakristaayo nibeetantara kuriima abatari mu mazima (Reeba akacweka 14)

MUGORE WANGYE “ORI OMUSIRI OGUZITIIRE”

15. Abatakagiire mu bushwere nibabaasa kwegyera ki aha mwishiki Omushulaami?

15 Shoma Ekyeshongoro kya Sulemaani 4:12. Ahabw’enki omuriisa w’entaama yaagambire aha mukundwa we ‘nk’omusiri oguzitiire’? Omusiri oguzitiire tigurikubaasa kutaahwamu buri omwe. Omuntu kubaasa kutaahamu aine kurabira aha irembo. Omwishiki Omushulaami akaba ari nk’omusiri ogwo, ahakuba rukundo ye ekaba eri ey’omwojo omuriisa w’entaama wenka, owaabaire naija kuba iba. Ahabw’okwangira okubeihabeiha kw’omugabe, akooreka ngu ari ‘nk’orugo’ beitu gutari ‘muryango’ ogurikuba kwigwire. (Kyesh. 8:8-10) Nikyo kimwe, Abakristaayo abatari mu bushwere rukundo yaabo bashemereire kugirindira abu baraashwere nari abu baraashwerwe omu biro by’omumasho.

16. Ekyeshongoro kya Sulemaani nikyegyesa ki aha kuriima?

16 Obu omuriisa w’entaama yaashaba omwishiki Omushulaami kugyenda nawe, banyaanya bakamuzibira. Bakamuha omurimo gw’okurinda omusiri gw’emizaabibu. Ahabw’enki? Mbwenu shi bakaba batarikumwesiga? Noogira ngu bakaba nibateekateeka ngu aine ebigyendererwa bibi? Bakaba nibarinda munyaanyabo kugira ngu ateeta omu mbeera y’okwohibwa. (Kyesh. 1:6; 2:10-15) Eki n’eky’okureeberaho aha Bakristaayo abatakagiire mu bushwere. Omu bwire bw’okuriima bashemereire kwerinda, kubaasa kuguma bari abashemeire. Bashemereire kwetantara okwehereera bonka. N’obu baraabe nibabaasa kworekana rukundo omu muringo ogushemeire, baine kwetantara embeera erikubaasa kubareetera kwohibwa.

17, 18. Waagasirwa ota ahabw’okushwijuma ebiri omu Ekyeshongoro kya Sulemaani?

17 Abakristaayo abari omu bushwere nibaba nibakundana kandi barikufaanaho. Obu Yehova yaatandikireho obushwere buri obw’okuhangaara, nikiba kiri kikuru abari omu bushwere kuhamya rukundo yaabo, nk’omuriro ogurikuguma nigwaka.Mak. 10:6-9.

18 Waaba noosherura ow’okushwera nari ow’okushwerwa, oshemereire kusherura ou orikubaasa kukundira kimwe kandi oyeyongyere kuhamya rukundo egyo, nk’oku kirikworekwa omu Ekyeshongoro kya Sulemaani. Yaaba noosherura omukundwa nari ori omu bushwere, teeraho kugira rukundo eyaabuzima eri nk’endimi ‘z’omuriro’ gwa Yehova.Kyesh. 8:6.

^ rup. 2 Reeba Watchtower, eya Jenwari 15, 2007, orupapura 31.