“Saa amgba ɛkulo kɛ ɛsukoa Nyamenle anwo debie ɛdeɛ a, ɛnee ɛ nee Gyihova Alasevolɛ ɛdu.” Edwɛkɛ ɛhye mɔɔ mendele la zinle me nwo. Zɔhane mekɛ ne, ɛnee me nee Gyihova Alasevolɛ ɛbɔ Baebolo ɛzukoalɛ bo la ɛtɛkyɛle. Noko amaa wɔade mɔɔ menyɛle la abo la, maa menga me ɛbɛlabɔlɛ nu edwɛkɛ ekyi mengile wɔ.

 Bɛwole me wɔ Quezaltepeque, sua bie mɔɔ wɔ El Salvador la azo. Yɛle ngakula 15 na metɔ zo 6. Ɛnee me awovolɛ ɛlɛbɔ mɔdenle atete me amaa meayɛ awie mɔɔ ɔdi nɔhalɛ na ɔdi mɛla zo. Bieko, ɛnee ɔyɛ a Leonardo nee awie mɔ gyɛne mɔɔ bɛdabɛ noko bɛle Gyihova Alasevolɛ la nee yɛ basukoa Baebolo ne. Noko membule me nye menguale mɔɔ bɛhilele me la azo na menzile kpɔkɛ ɛtane dɔɔnwo. Menyianle ɛvolɛ 14 la, me nee me gɔnwo mɔ sukuluma bɔle nza nee nyiletane ɛnlonlɛ bo. Bɛ muala bɛgyakyile sukulu ngoko ngoko na bɛhɔbokale eku bie mɔɔ yɛ basabasa la anwo na medame noko menlile bɛ neazo ɛtane ne anzi. Yɛdɔle gua zo, yɛtinlitinlinle awie mɔ kɛ bɛmaa yɛ ezukoa yɛɛ yɛwuale awie mɔ yɛvale yɛbɔle yɛ basabasayɛlɛ ne anwo kakɛ.

 Eku ne rayɛle me abusua. Ɛnee medie medi kɛ ɔwɔ kɛ medi nɔhalɛ memaa bɛ. Kɛ neazo la, awie ko mɔɔ boka eku ne anwo la nee nrenyia bie mɔɔ de yɛ kpalɛ ne azo la hɔhonle wɔ mekɛ mɔɔ ɛnee yɛnlo nyiletane la. Mekɛ mɔɔ bɛlɛko la, nrenyia ne bole me gɔnwo ne na ɔvɛlɛle kpolisima ne. Menvale ɛya, membɔle ɔ bo kɛ mesɛkye nrenyia ne kale ne amaa yeagyakyi me gɔnwo ne. Mekɛ mɔɔ mesɛkye nrenyia ne kale ne la ɔkpale me kyɛlɛ kɛ mengyakyi noko meandɛne ɔ nwo zo.

 Menyianle ɛvolɛ 18 la, me eku ne nee kpolisima honle. Mekɛ mɔɔ menyɛle me adwenle kɛ meto bɔmbo mɔɔ yɛdayɛ mumua ne yɛyɛle la, ɔdele wɔ me sa anu​​—menze mɔɔ maanle ɔrale ye zɔ a. Mekakye kɛ mɔɔ menwunle kɛ me sa ɛtete la​​—me nye zo bulule me. Mɔɔ me nye zo tetele me wɔ asopiti la, menwunle ye kɛ me sa fema ne ɛyɛ sinli, me nzo fema ne ɛnde edwɛkɛ yɛɛ yeha ekyi na me nye fema ne azi.

 Ɔnva nwo kɛ membodale la, bɛyele me bɛvile asopiti la, mengɔmbokale eku ne anwo bieko. Noko akee, yeangyɛ kpolisima ne hyele me na bɛdole me efiade. Ɛkɛ ne a agɔnwolɛvalɛ mɔɔ me nee eku ne lɛ la anu yɛle se kpalɛ a. Aleɛ kye a yɛbɔ nu yɛyɛ debie biala​​—ɔvi nwonlomɔ kɔdwu mekɛ mɔɔ yɛbala la, yɛbɔ nu yɛdi aleɛ na yɛkɔno wee.

 Mekɛ mɔɔ mela efiade ɛkɛ ne la, Leonardo rakpɔlale me. Mɔɔ yɛlɛtendɛ la, ɔhilele me tattoo bie mɔɔ wɔ me sa fema ne anwo la. Ɔbizale me kɛ, “Ɛze mɔɔ tattoo nsa ɛhye kile la ɔ?” Menganle kɛ, “ɛhɛe, nla, nyiletane yɛɛ rock and roll edwɛne.” Noko Leonardo buale me kɛ: “Mame mebaha kɛ bɛkile asopiti, efiade ɛlalɛ yɛɛ ewule. Bɛdole wɔ asopiti yɛɛ kɛkala ɛla efiade. Ɛze mɔɔ badoa zo la.”

 Mɔɔ Leonardo hanle la zinle me nwo. Mɔɔ ɔhanle la le nɔhalɛ. Ɛnee melɛmaa me kpɔkɛzilɛ ava me ahɔ ewule nu. Leonardo hanle kɛ ɔ nee me bazukoa Baebolo ne na menliele mendole nu. Mɔɔ menzukoale wɔ Baebolo ne anu la maanle mengakyile me ɛbɛlabɔlɛ. Kɛ neazo la, Baebolo ne ka kɛ “Agɔnwolɛ ɛtane sɛkye subane kpalɛ.” (1 Kɔlentema 15:33, ɔbodwɛkɛ) Ɔti, ɛnee ɔwɔ kɛ medimoa mekpondɛ agɔnwolɛma fofolɛ. Ɛhye ati, meangɔ eku ne ayia ne mɔ bieko na emomu, membɔle ɔ bo mengɔle ayia mɔɔ Gyihova Alasevolɛ yɛle wɔ efiade ɛkɛ ne la. Wɔ Alasevolɛ ne mɔ ayia ne mɔ abo, menyiale Andrés mɔɔ bɛzɔnenle ye kɛ Gyihova Dasevolɛ wɔ efiade ɛkɛ ne la. Ɔdole ɛsalɛ ɔvɛlɛle me kɛ me nee ye ɛrali aleɛ nwonlomɔ. Ye mɔɔ anzi, mengyakyile kɛ mebanlo wee nwonlomɔ biala. Emomu, ɛnee me nee Andrés suzu Baebolo ngyɛnu bie anwo nwonlomɔ biala.

 Ndɛndɛ ne ala eku ne anu amra nwunle ye kɛ melɛyɛ nzenzaleɛ. Ɔti, eku ne anu mgbanyima ne mɔ ko hanle kɛ ɔwɔ kɛ ɔ nee me tendɛ. Me ahonle dule. Ɛnee menze mɔɔ ɔbava yeayɛ me saa ɔnwu adwenle mɔɔ menyia la a, ɔluakɛ ɛnee awie ɛngola ɛnvi eku ne anu. Ɔhanle kɛ: “Yɛnwu ye kɛ wɔgyakyi yɛ eku ne ayia ne mɔ ɛhɔlɛ na emomu ɛkɔ Gyihova Alasevolɛ ayia ne mɔ. Bodane boni ati a ɛlɛyɛ zɔ a?” Menganle mengilele ye kɛ mekulo kɛ mesukoa Baebolo ne na mekakyi me ɛbɛlabɔlɛ. Ɔzinle me nwo kɛ ɔhanle ɔhilele me kɛ eku ne anu amra babu me kpalɛ saa mekɔ zo memaa bɛnwu ye kɛ amgba mekulo kɛ meyɛ Gyihova Dasevolɛ a. Akee ɔhanle kɛ: “Saa amgba ɛkulo kɛ ɛsukoa Nyamenle anwo debie ɛdeɛ a, ɛnee ɛ nee Gyihova Alasevolɛ ɛdu. Yɛ nye la kɛ ɛbagyakyi ninyɛndane ɛyɛlɛ. Wɔyɛ deɛ. Wɔva adenle kpalɛ ne azo. Nɔhalɛ nu, Alasevolɛ ne mɔ bahola aboa wɔ. Me nee bɛ zukoale debie wɔ United States yɛɛ me mbusuafoɔ bie mɔ le Gyihova Alasevolɛ. Mmamaa wɔ ahonle tu. Toa zo.” Ɛnee me ahonle ɛdu noko mekɛ ko ne ala ɛnee me nye ɛlie kpalɛ. Menlale Gyihova ase wɔ me ahonle nu. Mendele nganeɛ kɛ aloma bie mɔɔ ɛvi tunli nu ɛvinde la, na mendele Gyisɛse edwɛkɛ mɔɔ se: “Bɛbanwu nɔhalɛ ne, na nɔhalɛ ne bamaa bɛanyia fanwodi” la abo.​​—Dwɔn 8:32.

 Agɔnwolɛma dɛba ne mɔ bie maanle me nyiletane vale zɔle me nleanle. Ɔwɔ kɛ medie meto nu kɛ ɔdwu mekɛ ne bie a meno. Noko nzinlii, mekɛ mɔɔ menvile me ahonle nu menyɛle asɔne dɔɔnwo la anzi, akee mengakyile.​​—Edwɛndolɛ 51:10, 11.

 Bɛyele me bɛvile efiade la, ɛnee menli dɔɔnwo die di kɛ mebabɔ me ɛbɛla dɛba ne bieko noko meanyɛ. Emomu, ɛnee meta mekɔ efiade ɛkɛ mekɔka mɔɔ mezukoa ye wɔ Baebolo ne anu la mekile menli mɔɔ la efiade ɛkɛ ne la. Akee me gɔnwo mɔ dɛba ne raliele dole nu kɛ mehakyi. Ɔyɛ alɔbɔlɛ kɛ, me alimoa agbɔvolɛma ne anyɛ ye zɔ.

 Mengɔle daselɛlilɛ kenle ko bie la, arɛlevilɛ nu ala eku bie mɔɔ ɛnee nee eku ne mɔɔ mewɔ nu ɛnga la rabɔle me nee adiema ne mɔɔ me nee ye lua la yiale na ɛnee bɛkulo kɛ bɛku me. Adiema ne vale akɛnrasesebɛ nee bɛ dendɛle wɔ ɛbulɛ adenle zo kɛ memboka eku ne anwo bieko. Zɔhane mekɛ ne, membɔle mɔdenle menyɛle koonwu. Mɔɔ bɛbole me na bɛhanle kɛ memmaba ɛkɛ ne bieko la bɛgyakyile yɛ. Baebolo ne amgba ɛhakyi me ɛbɛlabɔlɛ. Dɛba ne a anrɛɛ mebabɔ mɔdenle meali bɛ nzenralɛ. Noko kɛkala medi Baebolo ne folɛdulɛ mɔɔ wɔ 1 Tɛsalonaekama 5:15 ne mɔɔ se: “Bɛnlea na awie anva ɛtane andua awie ɛtane kakɛ, dahuu bɛkpondɛ mɔɔ le kpalɛ la bɛmaa bɛ nwo ngoko nee awie biala” la azo.

 Sumunli kɛ membanyɛle Gyihova Dasevolɛ la, mebɔ mɔdenle kɛ mebayɛ awie mɔɔ ka nɔhalɛ. Ɛnee ɔnla aze fee. Noko akee, moalɛ mɔɔ menyianle ye menvile Baebolo nu folɛdulɛ zo, Gyihova Nyamenle nee agɔnwolɛma fofolɛ mɔɔ menyianle bɛ la ɛkɛ ne la ɛmaa mehola meli konim. Mengulo kɛ mebazia me nzi bieko.​​—2 Pita 2:22.

 Ɛnee mele awie mɔ fa ɛya kpole na meyɛ basabasa. Melɛ anwodozo kɛ saa mendoale me basabasayɛlɛ ne azo a anrɛɛ kɛkala mende ngoane nu. Mɔɔ menzukoale wɔ Baebolo ne anu la ɛhakyi me. Megyakyi basabasayɛlɛ. Mezukoa kɛ me nee me agbɔvolɛma dɛba ne mɔ badɛnla anzodwolɛ nu. (Luku 6:27) Yɛɛ kɛkala melɛ agɔnwolɛma mɔɔ boa me maa menyia subane kpalɛ a. (Mrɛlɛbulɛ 13:20) Me nye die yɛɛ melɛ bodane wɔ ɛbɛlabɔlɛ nu, mesonle Nyamenle mɔɔ ɛziezie ɔ nwo kɛ ɔbava me nvonleɛ mɔɔ meyɛ la amuala yeahyɛ me la.​​—Ayezaya 1:18.

 Mengɔle sukulu bie mɔɔ bɛfa bɛtete Kilisiene edwɛkpakavolɛma mɔɔ bɛtɛgyale la wɔ 2006. Ye ɛvolɛ bie anzi, mengyale me ye mɔɔ mekulo ye la na yɛlɛbɔ nu yɛatete yɛ ra raalɛ ne. Kɛkala mefa me mekɛ dɔɔnwo mekilehile awie mɔ Baebolo ngyinlazo mɔɔ boale me la. Eza mele asafo nu kpanyinli yɛɛ mebɔ mɔdenle kɛ mebaboa mgbavolɛ nee mbɛlɛra meamaa bɛahoati nvonleɛ mɔɔ menyɛle wɔ me mgbavolɛ nu la. Kɛkala kɛ anrɛɛ mebazi kpɔkɛ mɔɔ bava me ahɔ ewule nu la, melɛyɛ debie mɔɔ bamaa meanyia dahuu ngoane mɔɔ Nyamenle ɛva ɛbɔ ɛwɔkɛ wɔ Baebolo ne anu la.