Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Wulu kɔ nuninyɛne ne azo

“Mekɛ mɔɔ metɛsɔhonle ɛhwee la ɛnee ɛ nye gyi me nwo.”​—EDWƐNDOLƐ 139:16

Asoo Nyamenle Te Wɔ Edwɛkɛ Bo Ɔ?

Asoo Nyamenle Te Wɔ Edwɛkɛ Bo Ɔ?

MƆƆ ABƆDEƐ KILEHILE YƐ LA

Dwenle abusuabɔlɛ ko mɔɔ anu yɛ se mɔɔ alesama bahola anyia la anwo​—ndalɛ mɔɔ bɛzɔho bɛ nwo kpalɛ la. Bɛbikye bɛ nwo kpalɛ. Nancy Segal, mɔɔ le kpanyinli wɔ Twin Studies Center na eza ɔle ndalɛ la ka kɛ: Ndalɛ bie mɔ “lɛ adenle titili mɔɔ bɛdua zo bɛbɔ adawu mɔɔ bɛ ngome ala a bɛte ɔ bo a.” Raalɛ ko hanle ɔ nee ɔ diema ko mɔɔ bɛle ndalɛ la anwo edwɛkɛ zɛhae: “Yɛ nuhua ko biala ze ɔ gɔnwo anwo edwɛkɛ biala.”

Duzu a maa bɛte bɛ nwo edwɛkɛ bo zɔhane a? Neɛnleanu kile kɛ, ɛleka mɔɔ bɛde yɛɛ bɛ awovolɛ bahola anyia ɛhye azo tumi ɛdeɛ, noko kɛzi bɛbɔle bɛ la di gyima titili wɔ ɛhye anu.

SUZU NWO: Bɔvolɛ ne mɔɔ bɔle nwanwane deɛ ɛhye la te yɛ nuhua ko biala edwɛkɛ bo tɛla awie biala mɔɔ wɔ aleɛabo la. Edwɛndolɛnli Devidi hanle kɛ “Ɛdawɔ a ɛnwonle me wɔ ɔmɔ akunlu a. Mekɛ mɔɔ bɛlɛkyehyɛ me mbowule, . . . na fealera nu ala melɛnyi la, ɛnee ɛze kɛ mewɔ ɛkɛ. Mekɛ mɔɔ metɛsɔhonle ɛhwee la ɛnee ɛ nye gyi me nwo; ɛnee bɛhɛlɛ me nwo edwɛkɛ biala wɔ wɔ buluku ne anu.” (Edwɛndolɛ 139:13, 15, 16) Tɛ kɛ Nyamenle ze kɛzi bɛnwonle yɛ la ala, emomu ɔdaye ala a ɔte yɛ edwɛkɛ bo kpalɛ na eza ɔte ninyɛne mɔɔ ɛsisi yɛ ɛbɛlabɔlɛ nu mɔɔ ɛmaa yɛyɛ kɛzi yɛde la abo kpalɛ a. Ninyɛne mɔɔ Nyamenle ze ye wɔ yɛ nwo yɛɛ kɛzi ɔbɔle yɛ la maa yɛ anwodozo kɛ amgba Nyamenle te yɛ edwɛkɛ bo kpalɛ.

MƆƆ BAEBOLO NE KA YE WƆ NYAMENLE NRƐLƐBƐ NE ANWO LA

Devidi yɛle asɔne kɛ: ‘O Gyihova, wɔnleɛnlea me nu wɔnwu me! Ɛze me azedɛnlanlɛ nee me ɛdwazolɛ nu; ɛze me adwenle muala. O Gyihova, mekabuke me nloa bɔbɔ la, ɛnee ɛze mɔɔ mebaha la amuala.’ (Edwɛndolɛ 139:1, 2, 4) Bieko, Gyihova ze yɛ ahonle nu edwɛkɛ yɛɛ “ɔze yɛ adwenle nee mɔɔ yɛkpondɛ la.” (1 Edwɛkɛsisilɛ 28:9; 1 Samoɛle 16:6, 7) Duzu a ngyɛnu ɛhye mɔ maa yɛnwu ye wɔ Nyamenle anwo a?

Bie a yɛnrɛhola yɛnrɛla yɛ nzuzulɛ nee yɛ nganeɛdelɛ muala ali wɔ asɔneyɛlɛ nu ɛdeɛ, noko yɛ Bɔvolɛ ne ɛnnea mɔɔ yɛyɛ la ala emomu eza ɔte deɛmɔti yɛyɛ zɔ la abo. Bieko, saa yɛ sinlidɔlɛ ɛmmaa yɛngola yɛnyɛ mɔɔ yɛkulo kɛ yɛyɛ la bɔbɔ a, ɔnwu mɔdenle mɔɔ yɛbɔ kɛ yɛyɛ kpalɛ la. Nɔhalɛ nu, ɔluakɛ Nyamenle vale ɛlɔlɛ bɔle yɛ la ati, ɔnea yɛ yɛɛ ɔze adwenle kpalɛ mɔɔ yɛlɛ la.​—1 Dwɔn 4:7-10.

Nyamenle nwu debie biala. Saa menli ɛnnwu ngyegyelɛ mɔɔ yɛlɛyia ye bɔbɔ la a, yemɔ ɔnwu ye na ɔte yɛ ɔ bo

Ngɛlɛlera ne maa yɛnyia anwodozo

  • “Gyihova anye wɔ tenlenema anwo zo na ɔyɛ ɛnzolɛ ɔtie bɛ modolɛ.”​—1 PITA 3:12.

  • Nyamenle ɛbɔ ɛwɔkɛ kɛ: “Mebadu wɔ folɛ, mebahilehile wɔ adenle mɔɔ ɔwɔ kɛ ɛfa nu la; mebamaa me nye ara ɛ nwo zo na meadu wɔ folɛ.”​—EDWƐNDOLƐ 32:8.

NYAMENLE SE ANWUNVƆNE KPALƐ

Saa yɛnwu kɛ Nyamenle te yɛ edwɛkɛ nee yɛ nganeɛdelɛ bo a asoo ɔbaboa yɛ yeamaa yɛagyinla yɛ ngyegyelɛ nloa ɔ? Nea mɔɔ dole Anna mɔɔ vi Nigeria la. Ɔhilele nu kɛ: “Ɔlua kɛzi ɛnee mete nganeɛ la ati, membizale kɛ, asoo nvasoɛ wɔ asetɛnla zo ɔ? Ɛnee mele kunlavolɛ yɛɛ melɛnea me ra raalɛ mɔɔ lɛ ewule bie mɔɔ bɛfɛlɛ ye hydrocephalus (nzule mɔɔ gyinla amelɛ ne anu) la wɔ asopiti. Nuhua ala a bɛhanle kɛ melɛ kansa wɔ me nyɛfo anu a. Ɛnee ɔwɔ kɛ meyɛ apelehyɛne, na eza meyɛ chemotherapy nee radiotherapy. Ɛnee ɔnla aze fee kɛ me nee me ra raalɛ ne mɔɔ ɔdaye noko ɔnde kpɔkɛ la bala asopiti.”

Duzu a boale Anna maanle ɔgyinlanle ɔ nloa a? “Mendwenlenle ngɛlɛlera bie mɔ le kɛ Felepaema 4:6, 7 mɔɔ ka kɛ ‘Nyamenle anzodwolɛ ne mɔɔ bo ndelebɛbo muala azo la babɔ bɛ ahonle nee bɛ adwenle nzuzulɛ nwo bane’ la anwo. Mekɛ biala mɔɔ ngɛlɛlera ɛhye bara me adwenle nu la, mete nganeɛ kɛ me nee Gyihova lɛ agɔnwolɛvalɛ titili bie mɔɔ maa mebikye ye kpalɛ a, ɔluakɛ meze kɛ ɔte me edwɛkɛ bo ɔtɛla kɛzi medame mumua ne mete ɔ bo la. Eza menyia anwosesebɛmaanlɛ mefi me sunsum nu mediema mrenyia nee mraalɛ mɔɔ me nee bɛ wɔ Kilisiene asafo ne anu la ɛkɛ.

“Ɔwɔ nu kɛ me anwodolɛ ne ɛtɛkɔle, noko tɛnlabelɛ mɔɔ me nee me ra raalɛ ne wɔ nu la ɛyɛ kpalɛ ekyi. Ɔluakɛ Gyihova wɔ yɛ afoa la ati, yɛzukoa kɛ yɛnrɛva yɛ adwenle yɛnrɛzie ngyegyelɛ mɔɔ yɛyia la azo. Gyemise 5:11 maa yɛ anwosesebɛ kɛ: ‘Yɛbu bɛdabɛ mɔɔ bɛgyinla sɔnea nloa la anyelielɛma. Bɛde Dwobu abotane ne anwo edwɛkɛ yɛɛ bɛnwu mɔɔ Gyihova maanle ɔvile nu ɔrale la, kɛ Gyihova se anwunvɔne yɛɛ ɔ kunlu yelɛyela ye.’” Gyihova dele Dwobu tɛnlabelɛ ne abo kpalɛ, na yɛbahola yɛanyia anwodozo kɛ ɔte yɛdayɛ noko yɛ ngyegyelɛ biala mɔɔ yɛyia la abo.