Walay ugaw ya biin akaamot legan ton sankanengneng so sakey ya pasen ya kawalaan na ataragey ya dika. Ag-onggalagalaw ed kawalaan to tan mannerbiyos. Mareereen so ilog Nilo. Pigay oras lad man ya manaalagar tan agto alisan na mata imay pasen ya sankanengneng to anggano dakel ya insekto so mantekkiab ed panaamotan to. Manlapud kawalaan to, sankabantag toy pasen ya angiyamotan toy baskit, ya diad dalem na satan et wadtan so ugaw nin agi to. Singa pipilaten so puso to no iisipen toy pakaskasin kipapasen na agi to. Balet amta to ya duga imay desisyon na atateng to; atan labat so paraan pian makaligtas so agi to ed saman ya mair-irap ya panaon.

Talagan makpel imay ugaw ya bii tan agmanbayag et lalo to nin ipatnag itan. Anggaman ugaw ni, wala lay mabiskeg ya pananisia to ed Dios. Tan satan et lalon apaneknekan diad saray onsublay ya nagawa. Diad makapadinayew ya paraan, satan ya pananisia to et angapektan maong ed interon bilay to. Anggan sanen tinmatken la, tinmulong itan ya pananisia legan na agnalinglingwanan iran inkagawa ed history na saray totoo na Dios. Akatulong met itan ed sikato nen akagawa na seryoson kasalanan. Siopa iyan bii? Tan antoy naaralan tayod pananisia to?

Anggapoy ibabaga na Biblia ed sikatayo nipaakar ed ngaran na sayan ugaw ya bii, balet anggan panon et amta tayo no siopa iya. Say ngaran to et Miriam, say panguloan ya anak nen Amram tan Jocabed, ya Hebreon ariripen ed Ehipto. (Numeros 26:59) Samay agi ton laki et nginaranan ya Moises. Si Aaron, ya kuya nen Moises, et mantaon ni labat ya talora ed saman. Anggapoy ibabaga na Biblia no pigay taon la nen Miriam ed saman, balet nayarin sikatoy mantaon na ag-onsulok ed samplora.

Nambilay si Miriam ed mair-irap a panaon. Inisip na saray Ehipsio ya saray Hebreo et posiblin mameligro ed sikara, kanian inaripen tan pinairap da ra. Sanen anengneng na saray payakot ya Ehipsio ya ondadakel tan lalon ombibiskeg iray Hebreo, nanggawa ray mas maruksan estratehiya. Ingganggan nen Faraon ya pateyen so amin ya kapangiyanak ya ugaw a laki ya Hebreo. Seguradon abalitaan nen Miriam so ginawa na duaran manamianak ya si Sifra tan Pua, ya masekreto dan inyamot so agda impamatey ed saray ugugaw lapud pananisia ra ed Dios.​—Exodo 1:8-22.

Anengneng met nen Miriam so pananisia na saray mismon atateng to. Nen inyanak iyan komatlon ugaw, sikatoy inyamot nen Amram tan Jocabed diad unonan taloy bulan na bilay to. Ag-ira tinmakot ed ganggan na ari tan makpel dan inyamot so ugaw pian ag-ompatey. (Hebreo 11:23) Balet aliwan mainomay ya iyamot so ugaw, tan ag-abayag et kaukolan day manggawa na mair-irap ya desisyon. Amta nen Jocabed ya kaukolan ton iyan so anak to ed sakey ya pasen ya posiblin nanengneng na arum a too ya nayarin manprotekta tan mamabaleg ed sikato. Imadyin mo pay sakey ya ina ya mapalatepet ya manpipikasi legan ton lalagaen so baskit, insan to itan pinuraporan na aspalto tan alkitran pian agnaloobay danum, inkarga to ditan so inar-aro ton anak, insan to intilak ed Ilog Nilo! Agla pankelawan sirin no akin ya binilibilin toy Miriam ya ag-onaalis ditan tan nengnengen to no antoy nagawa.​—Exodo 2:1-4.

Kanian nanalagar si Miriam. Ag-abayag, walay alikas ton nitan la. Wala ray bibiin onsasabi. Tan aliwa irayan ordinaryon Ehipsio. Say biin anak na Faraon kaiba to ray bibiin aripen to et nitan la ya manames ed Nilo. Seguro adismayan maong si Miriam ed anengneng to. Seguradon inisip to ya imposiblin sumlangen na mismon anak na Faraon so ganggan na ari pian labat naprotektaan iyan Hebreon ugaw! Seguradon agaylay pikakasi nen Miriam diad saman ya oras.

Anengneng na anak na Faraon so baskit ya akaamot ed ataragey ya dika. Impaala to itan ed aripen ton bii. Oniay ibabaga na salaysay ya ginawa na anak na Faraon: “Sanen nilukasan to, anengneng to so ugaw, tan say ugaw et manak-akis.” Seguradon tampol ya atebek na anak na Faraon iya: Labay na Hebreon ina ya iligtas so bilay na anak to. Balet nen anengneng na anak na Faraon iyan malimlimgas ya ugaw, atenyeg so puso to tan akasian to. (Exodo 2:5, 6) Tinalaranan nen Miriam so reaksion na anak na Faraon tan anengneng tod lupa to ya labay ton tulongan iyan ugaw. Diad saman et amta nen Miriam ya kaukolan to lay onkiwas, tan ipanengneng toy pananisia to ed si Jehova. Pinakpelan toy liknaan to tan inasinggeran toy anak na Faraon tan saray kakaiba to.

Agtayo amta no antoy iilaloan ya dusa ed sakey ya Hebreon aripen a bii no salien toy onasingger tan mitongtong ed anggan siopa ya kapamilya na ari. Balet, oniay direktan intepet nen Miriam ed anak na Faraon: “Labay mon manawag ak na sakey a Hebreon bii pian mankomis ed ugaw?” Dugaruga itan ya intepet to. Amta na anak na Faraon ya agto nayarin komisan so ugaw. Ompan inisip to ya mas maong no say ugaw et komisan na mismon kapara ton Hebreo; insan no baleg la, sarag to lan tagibien tan awiten ed abung to pian pabalegen tan ibangat. Seguradon malikeliket si Miriam nen imbaga na anak na Faraon irayan salita: “La ka!”​—Exodo 2:7, 8.

Batik ed abung si Miriam pian ibalita iya ed atateng to. Imadyin mo pay Miriam ya lapud liket ton mangibalita ed nanay to et ngalngali agnatalosan so ibabaga to. Seguradon kombinsido si Jocabed ya si Jehova so mangimamaneobra ed saya. Kanian sikatoy akila ed si Miriam papawil ed anak nen Faraon. Ompan agaylay impangontrol nen Jocabed ed sarili to pian labat niyamot so liket ya nalilikna to nen ingganggan na anak na Faraon iya ed sikato: “Alam iyan ugaw tan komisan mo parad siak, tan upaan ta ka.”​—Exodo 2:9.

Dakdakel so naaralan nen Miriam nipaakar ed Dios ton si Jehova diad saman ya agew. Naaralan to ya aasikasoen nen Jehova so totoo to tan dedengelen to ray pikakasi da. Tan atalosan to ya aliwan saray adulto labat odino saray lalaki so nayarin mangipanengneng na pananisia tan pakpel. Dedengelen nen Jehova so amin ya pikakasi na saray matoor ya lingkor to. (Salmo 65:2) Amin tayo natan​—ugaw man o matatken, laki man o bii—​et kaukolan tayon tandaan itan legan tayon manbibilay ed sarayan mair-irap a panaon.

Kinomisan tan inasikaso nen Jocabed so ugaw. Nayarin naimadyin tayo ya nagmaliw ya maap-apit so liknaan nen Miriam ed agi to ya inligtas to. Ompan imbangat to ya mansalita tan seguradon malikeliket si Miriam nen amta la na ugaw ya bitlaen so ngaran na Dios to ya Jehova. Nen binmaleg lay ugaw, panaon la pian sikatoy laen na anak na Faraon. (Exodo 2:10) Seguradon ansakisakit iman ed interon pamilya. Anganko et labalabay la nen Miriam ya nanengneng no antoy pagmaliwan nen Moises sano ombaleg la. Kasin itultuloy ton aroen si Jehova anggano wala lad pudir na pamilya na ari na Ehipto?

Asabi panaon, naebatan itan ya tepet to. Seguradon proud ya maong si Miriam nen abalitaan to ya say agi to et binmaleg ya pinili toy manlingkor ed Dios ton si Jehova imbes ya tumboken so amin ya iyoopresi na pamilya na Faraon! Nen 40 años la nen Moises, indepensa to ray kapara ton Hebreo. Pinatey to so sakey ya Ehipsio ya mamaltratoen to so sakey ya Hebreon aripen. Lapud napepeligroy bilay nen Moises, sikatoy tinmakas manlapud Ehipto.​—Exodo 2:11-15; Gawa 7:23-29; Hebreo 11:24-26.

Nayarin anggapo lay balita nen Miriam ed agi to diad sinmublay ya apatiran dekada legan ya si Moises et manaayam ed arawin pasen na Midian bilang managpastol. (Exodo 3:1; Gawa 7:29, 30) Legan na itatatken nen Miriam, anengneng to so iloloor na pamapairap ed saray kapara ton Hebreo.

Manga 80 años la nen Miriam nen pinmawil si Moises ed Ehipto, nen sikatoy imbaki na Dios pian ibulos iray totoo To. Si Aaron so nagmaliw ya pinagkasangiyan nen Moises, tan saniba ran linma ya inmarap ed Faraon pian kerewen ed sikato ya ibulos to ray totoo na Dios. Seguradon ginawa nen Miriam so anggaay nayarian to pian suportaan tan pasesegen irayan agagi to kayarin sikaray imbaliwala na Faraon tan nen aminpigapiga ran nampawilpawil legan na impangidapo nen Jehova na samploran salot ed saray Ehipsio. Asabin siansia, nen indapo so koma-samplon salot​—say impamatey ed amin a panguloan ya ananak a lalaki ed Ehipto—​nibulos iray Israelita manlapud impakaaripen da! Imadyin mo pay Miriam ya singa agto naliliknay kesaw to legan ton iibaan iray kapara ton Israelita ya ompikal diad panangidaulo nen Moises.​—Exodo 4:14-16, 27-31; 7:1–12:51.

Ag-abayag, sanen singa anggapo lay natakasan na saray Israelita lapud nampegleyan ira na Ambalangan Dayat tan saray onuusil ya sundalo na Ehipto, anengneng nen Miriam so agi ton si Moises ya inmalagey ed arap na dayat insan to inyatagey so baston to. Abelsay so dayat! Legan iran ombabaliw ed amagan dalin diad pegley na dayat, seguradon lalon binmiskeg so pananisia nen Miriam. Amta to ya say panlilingkoran ton Dios et anggapoy agto sarag ya gawaen pian sumpalen so antokaman ya insipan to!​—Exodo 14:1-31.

Ag-abayag, sanen akabaliw la ray Israelita tan tinmabon so danum na dayat ed si Faraon tan saray sundalo to, anengneng nen Miriam ya si Jehova et mas makapanyari nen say sankabiskegan lan sundalo ed interon mundo. Lapud satan, apakiwas iran kansionan si Jehova. Indaulo nen Miriam iray bibii pian kansionen iraya: “Kansionan yoy Jehova, ta sikatoy nitandoron maong. Imbasileng tod dayat so kabayo tan samay akakabayo.”​—Exodo 15:20, 21; Salmo 136:15.

Agbalot iman nalinglingwanan nen Miriam ed interon bilay to. Kaleganan na sayan parte na bilay to, sikatoy tinawag na Biblia ya propetesa. Si Miriam so sankaunaan ya biin tinawag diad Biblia bilang propetesa. Sikatoy sakey ed saray daiset ya bibii ya apilin manlingkor ed si Jehova ed satan ya espisyal ya pribilehyo.​—Ukom 4:4; 2 Arari 22:14; Isaias 8:3; Lucas 2:36.

Ipapanonot ed sikatayo na Biblia ya iimanoen itayo nen Jehova tan labalabay ton bendisyonan iray sagpot tayo, panaanos tayo, tan say pilalek tayon mandayew ed sikato. Ugaw man odino matatken, laki odino bii, sarag tayon ipanengneng so pananisia tayod si Jehova. Say ontan ya pananisia et panliketan to; agton balot lingwanan, tan labalabay ton bendisyonan itan. (Hebreo 6:10; 11:6) Atan so rason no akin ya labay tayon aligen so pananisia nen Miriam!

Dakel so bendisyon no wala ray pribilehyo odino espisyal ya asainmin ya niiter ed sakey. Balet wala met iray peligro na satan. Nen nibulos iray Israelita manlapud impakaaripen da, nayarin si Miriam so sankaprominentian ya bii ed nasyon na Israel. Kasin lapud satan et magmaliw laingen ya mapaatagey odino maambisyon? (Proverbio 16:18) Makapaermen ta aminsan et nagmaliw ya ontan.

Kayari pigaran bulan na inkibulos da, binmisita ed si Moises so sakey a grupo ya nanlapud arawin pasen​—say katulangan ton si Jetro, kaiba toy asawa nen Moises ya si Zipora, tan say duaran ananak da. Sikatoy inasawa nen Moises legan na 40 taon ya impanayam tod Midian. Diad akadkauna et sinmempet si Zipora ed Midian, nayarin pian pasyaren so pamilya to, tan natan et sikatoy inyakar nen ama to diad kampo na saray Israelita. (Exodo 18:1-5) Imadyin mo pa labat so reaksion na saray Hebreo nen sinmabi si Zipora! Seguradon labalabay dan nanengneng iyan asawa na lakin pinili na Dios ya mangipaway ed sikara diad Ehipto.

Kasin maliket met si Miriam? Posible, balet nayarin diad gapo labat, ta ag-abayag et nampadaeg ed pride to. Ompan pakalikna to et nasapawan la nen Zipora, tan inisip to ya aliwa lan sikatoy sankaprominentian ya bii ed nasyon na Israel. Antokaman so rason, negatibo lay ibabaga nen Miriam tan Aaron nipaakar ed sikato. Tan lapud lanang lan ontan so tongtongan da, linmoor itan ya anggad papaugesen tan bubusolen da lay Zipora. Diad gapo, say tongtongan da et akapokus labat ed si Zipora; manrereklamo ira ta sikatoy aliwan Israelita noagta sakey ya Cusita. * Balet ag-abayag, manrereklamo met la ra ed si Moises. Oniay reklamo nen Miriam tan Aaron: “Diad panamegley labat kasi nen Moises a mansasalitay Jehova? Agta sikatoy nansalita met ed panamegley ta?”​—Numeros 12:1, 2.

Nanengneng tayod saratan ya imbaga nen Miriam tan Aaron ya ontutubo lad puso ra so mapeligro tan makapuy iran ugali. Lapud ag-ira kontento ed paraan na panguusar nen Jehova ed si Moises, labay day nawalaan na mas atagey ya autoridad. Kasin lapud aabusoen nen Moises so autoridad to tan labay toy magmaliw nin mas atagey nen say arum? Tua, nalilingo met si Moises, balet sikatoy aliwan maambisyon tan mapaatagey. Ibabaga na pinuyanan ya salaysay: “Natan, say lakin si Moises so sankauyamoan ed amin a totoo diad tapew na dalin.” Antokaman so rason, alingo-lingo si Miriam tan Aaron ed imbaga da nipaakar ed si Moises, tan napepeligro ira. No ituloy tayoy salaysay, kuan to: “Ondedengel si Jehova.”​—Numeros 12:2, 3.

Bigla iran impatawag ya talo nen Jehova diad tolda a pantitiponan. Diman et linmeksab so makapakelkelaw ya lusek a lurem, ya irerepresenta toy presensia nen Jehova, tan satan et akaalagey diad lolooban na puerta. Insan nansalita si Jehova. Impetek toy Miriam tan Aaron, impanonot tod sikara so nikadkaduman relasyon to ed si Moises tan say baleg ya talek to ed satan ya toon pinili to. Intepet nen Jehova ed sikara: “Akin sirin et agkayo tinmakot a nansalitay mauges ed lingkor kon Moises?” Seguradon manggiwgiw ed takot si Miriam tan Aaron. Impasen nen Jehova ya sikaton mismo so agda nirespeto ed ginawa dan agpanrespeto ed si Moises.​—Numeros 12:4-8.

Mapatnag ya si Miriam so angidaulo ed satan ya ag-impanrespeto, inimpluensyaan toy agi ton si Aaron ya busolen si Zipora, ya asawa nen Moises. Kanian natalosan tayo no akin ya si Miriam labat so dinusa nen Jehova. Akating si Miriam. Nagmaliw ya “singa kaputi na niebe” so baog to. Tampol ya nampaabeba si Aaron ed arapan nen Moises, akikasi ed sikato ya kerewen tod si Jehova ya perdonaen To ira, ya kuan to: “Makulangkulang kami ed sayan ginawa mi.” Kanian kinerew na mapaabeban si Moises ed si Jehova: “O Dios, ipangasim, sikatoy paabig mo! Ipangasim!” (Numeros 12:9-13) Nanengneng ed impan-aburido nen Moises tan Aaron ya inar-aro da so atsi ra, anggano wala ray agawaan ton lingo.

Kinasian nen Jehova si Miriam. Sikatoy pinaabig to. Balet kaukolan ya sikatoy ikuarantina diad paway na kampo na Israel ed loob na pitoy agew. Seguradon makapabaing ya unoren itan nen Miriam, ta naamtaan na saray totoo ya sikatoy dinisiplina. Balet, asarag to itan lapud pananisia to. Diad puso to, seguradon amta to ya say Ama ton si Jehova et Dios na hustisya tan sikatoy dinisiplina lapud panangaro nen Jehova ed sikato. Kanian tinmulok ed amin ya imbagad sikato ya gawaen to. Linmabas so pitoy agew ya bukbukor to legan ya walad paway na kampo. Balet impanengneng to lamet so pananisia to​—diad saya et mapaabeba ton inawat ya sikatoy “nayari lan ompawil” ed kampo.​—Numeros 12:14, 15.

Didisiplinaen nen Jehova iramay aaroen to. (Hebreo 12:5, 6) Inar-aro toy Miriam kanian impetek toy aliwan ugali to. Siempre, ansakit ed si Miriam so nadisiplina, balet akatulong itan ed sikato. Lapud mabulbulos ton inawat so disiplina, sikatoy pinerdona na Dios. Nantultuloy ya nambilay si Miriam anggad bandad sampot na impanbiahe na saray Israelita diad kalawakan. Nen sikatoy inatey ed Kades, diad kalawakan na Zin, nayarin sikatoy mantaon la na ngalngali 130. * (Numeros 20:1) Kalabas na nilasus ya taon, maar-aron pinagalangan nen Jehova si Miriam lapud matoor ya impanlingkor to. Panamegley nen propeta Miqueas, oniay impanonot to ed saray totoo to: “Dinondon ta kayo ed abung ya akaaripenan yo; imbakik ed sikayo si Moises, Aaron, tan Miriam.”​—Miqueas 6:4.

Dakel so naaralan tayo ed si Miriam. Kaukolan tayon protektaan iramay agda sarag ya protektaan so sarili da tan makpel tayon ibaga no antoy duga, ya singa ginawa nen Miriam nen ugaw ni. (Santiago 1:27) Singa si Miriam, kaukolan tayo met ya maliket ya ibangat ed arum so katuaan nipaakar ed Dios. (Roma 10:15) Makaaral tayod si Miriam ya kaukolan tayon ekalen ed puso tayo so pambusol ed arum tan paliisan so pagmaliw ya maibeg. (Proverbio 14:30) Tan singa si Miriam, kaukolan tayon mapaabeban awaten so panangipetek nen Jehova. (Hebreo 12:5) No gawaen tayo iratan, seguradon aaligen tayo so pananisia nen Miriam.