TEPET NA SARAY KABATAAN
Panon Kon Nakontrol so Emosyon Ko?
“No maminsan, masaya ak, pero no arum maermen ak. Aramay OK labat ed siak karuman et agko la kaya natan.”—Carissa.
Kasin manguuman-uman so emosyon mo ya singa rough road? a No ontan, natulongan ka na sayan artikulo!
No akin ya nagagawa
Say panguman-uman na emosyon et normal labat ed saray manbalbalolaki o manmarmarikit. Pero anggano aliwa ka lan tinedyer, ompan nabigla ka ta manguuman-uman nin siansia so emosyon mo.
No agmo natatalosan so liknaan mo, tandaan ya dakel ed saratan ya emosyon et lapud manguuman so hormones mo tan wadtan met so liknaan ya nai-insecure tan naaaburido ka. Amin iratan et normal labat ya parte na ibabaleg. Pero agka mapaga ka ta sarag mon talosan tan aralen ya kontrolen so emosyon mo.
Tandaan: Importante ya aralen mon kontrolen so emosyon mo legan ya kabataan ka ni, lapud kailangan mo ’tan diad nanduruman situasyon no adulto ka la.
Talora ya nagawaan mo
Mitongtong ka. Ibabaga na Biblia: “Say tuan kaaro et mangaaro ed amin a panaon, tan sakey ya agi a nailaloan diad panaon na gonigon.”—Proverbio 17:17.
“Walay maapit ya kaaro na pamilya mi ya ituturing ko lan auntie’k. Talagan dedengelen to ak, tan nibabagak ed sikato so naliliknak. No dugay iisipen ko, proud ed siak, pero no aliwa, ikokorek to ak ed balibalin paraan.”—Yolanda.
Tip: Imbes ya mitongtong ka labat ed saray kaedaran mo—ya nayarin manguman-uman met so emosyon da ya singa sika—mitongtong kad ateng mo odino diad pantitiwalaan mon mas matatken ya kaarom.
Mansulat. Nabasa ed Biblia so tungkol ed si Job, ya nen maer-ermen et nibaga ton: “Ibesngaw ko la ray reklamok. Mansalita ak lapud pinasyan pakakagonigon ko!” (Job 10:1) Likud ed pitongtong ed arum, say sakey nin paraan ya sarag moy “mansalita” et diad pangisulat mod saray naliliknam.
“Walay awit kon lanang ya melag a notebook. No walay agawa ya makapadismaya ed siak, isulat ko ditan. Narerelaks ak no isusulat ko iratan.”—Iliana.
Tip: Makatulong no walay notebook mo ya napangisulatan moy naliliknam, no akin ya ontan so naliliknam, tan no panon mon nakontrol itan. Ontulong ed sika so worksheet ya kaiba na sayan artikulo.
Manpikasi. Ibabaga na Biblia: “Ipasakbat mod si Jehova so ambelat ya awit mo, tan tulongan to ka. Agton balot paulyan a natumba so matunong.”—Salmo 55:22.
“Lanang ak ya manpipikasi ed si Jehova no naeermenan ak. Makakainawa ak no nibagak lad sikato so walad pusok.”—Jasmine.
Tip: Anggano aburido ka, manisip kay talora ya pisalsalamatan mod bilay mo. No manpikasi kad si Jehova, kerew moy tulong to—pero misalamat ka met ed saray bendisyon tod sika.
a Ipaliwawa ed sayan artikulo so panguman-uman na emosyon na dakel a kabataan. No walay bipolar disorder mo odino arum nin klase na depresyon, nengnengen so artikulo ya “Panon Kon Nasarag so Depresyon?”