Panon kayon nagmaliw ya interesado ed lapuan tan gagala na bilay?

Katoliko so tatay ko tan Protestanti so nanay ko. Anggaman ontan, aliwan importantid sikaray relihyon. Siak balet, nen tinedyer ak, iisipen ko no anto kasi gagala na bilay, tan nambasa ak na saray libro nipaakar ed Budismo, Hinduismo, tan Islam. Impikasik ni ingen ed Dios ya ipaamta to komon ed siak so katuaan.

Diad dekada na 1970, baleg so inaligwasan na molecular biology, tan inisip kon ompan dia’k naamtaan no panon ya ginmapo so bilay. Nagmaliw ak ya interesado ed saray mekanismo na mabilay iran selula, kanian nanaral ak na biotechnology. Sakey ni, imbaga na maslak ya propesor ko ya nan-evolve so bilay panamegley na natural iran proseso, tan anisia ak ed sikara.

Akin et nagmaliw kayon interesado ed Biblia?

Walay duaran Tasi nen Jehova ya linmad abung mi. Anggano maomaong ira, aliwliway impanengneng kod sikara tan imbagak ya agak interesado. Arengel ak nen asawak. “Aliwa may ginawam, Hans Kristian,” so kuan to. “Di ba labalabay mon naamtaan so gagala na bilay?” Dugay asawak tan nababaingan ak. Kanian binatik ko ra may Tasi. Diad impantongtong mi, imbagak ya labay kon naamtaan no kasin say Biblia et mitunosan ed science.

Antoy ebat da ey?

Impanengneng dad siak no antoy ibabaga na Biblia nipaakar ed Lapuan na enerhiyan walad uniberso. Ibabaga na binasa ran teksto ya: “Itangay yo so saray mata yo ed tagey, tan nengnengen yo no siopa so amalsa ed saraya . . . lapu ed kabaleg a tuloy na biskeg to ed pakapanyari, tan lapu ed mabiskeg ed pakayari, anggapo so kulang anggan sakey.” * Agustoan ko man ya imbaga ra. Duga met ya say makapanguksoy labat ed uniberso et  sakey a marundunong ya Lapuan na enerhiya.

Anguman kasi panmoria yod ebolusyon?

Kalkalnan amoriak ya anggapoy malet ya sientipikon ebidensya na nanduruman teorya na ebolusyon. Diad tua, inimbento da labat iratan ya istorya pian ipaliwawa ya saray makapakelkelaw iran desinyo ya walad saray mabilay a pinalsa, singa say immune system, et basta labat linmesa. Legan kon nanaaralan so nipaakar ed immune system, lalon namomoriak so inkakomplikado tan kaimportantian na satan. Lapud impan-research ko, atalosan ko ya say bilay et ginawa na sakey a marundunong ya Amalsa.

Mangibaga kayo pa ray ebidensya na desinyo.

Diad tua, say immune system et tugyopen na makapakelkelaw iran mekanismo ya denisinyo pian protektaan itayo manlapud nanduruman mikrobyo, kaiba la ray bacteria tan virus. Sarayan mekanismo et nibiig ed duaran mantutulongan ya sistema. Say unona et labanan to la ray onaatakin mikrobyo diad pigaran oras ni labat. Say komadua et pigaran agew ni antis ya onlaban, balet seguroen ton nakena iray espisipikon onaatakin mikrobyo. Ontan met, sayan komaduan sistema et maong so memorya to, kanian no ompawil so sakey ya espisipikon mikrobyo kayari pigay taon, maples to yan atakien. Epektibo so gagawaen na interon sistema kanian mabetbet et agmo naiimano ya wala la manayay inmatakin mikrobyo, balet ta aprotektaan ka. Makapadinayew met no panon ya nibiig na immune system iray substansian agkabiangan na laman manlapud saray nilasus a klase na selula na laman tayo.

Ipaliwawa yo pad sikami, antoy nagagawa no walay mikrobyon makaloob ed laman tayo?

Makaloob iray mikrobyo diad engas, kakanen, panagsiritan, odino diad baog tayo. No na-detect na immune system iray onaatakin mikrobyo, gapoan toy mantutumbokan ya pan-react na amayamay a protinan adesinyo pian niwalay depensa. Say pan-react na kada parte et iparaan toy onsublay pian mas maksil so depensa. Makapakelaw iyan proseso!

Kasin nibaga yon pinabiskeg na naaralan yod science so pananisia yod Dios?

On! Say pakayari tan inkakomplikado na immune system tayo et papaneknekan ton walay sakey a marunong tan maaron Amalsa. Sakey ni, pinabiskeg met na science so pananisiak ed Biblia. Alimbawa, ibabagad sikatayo na Uliran 17:22 ya “say magayaga a puso sikato so maong a tambal.” Adiskobre na saray researcher ya naapektoan na panagnonot so immune system tayo. Singa bilang, nayarin pakapuyen na stress so igagana na immune system tayo.

Dakel ed saray kapara yon scientist et agmanisia ed Dios. Akin kasi?

Nandurumay rason. Singa met ed siak, say arum et basta da labat papanisiaan so ibabangat ed sikara. Nayarin say amta ra et susuportaan na science so ebolusyon. Say arum balet et agtanton interesado ed no panon ya ginmapoy bilay. Sayang. Parad siak, mas maabig no mantepet ni ra komon.

Panon kayon nagmaliw ya Tasi nen Jehova?

Agustoan koy inkamapatuloy da tan say pananisia da ed pormisa na Amalsa ya maabig ya arapen. * Tan satan ya pananisia et base ed impan-research tan dugan katunongan, aliwan diad alamat odino espekulasyon. *