Malikeliket si Don tan Margaret * ta pinasyar ira na anak, manugang, tan saray apo da. Diad samay sampot lan pangan dan saniiba, si Margaret ya retired lan professional cook et nanluto na macaroni and cheese, say paborito na duaran apo to.

Nen akayurong la ran amin, inyan la nen Margaret so inluto to diad pegley na lamisaan. Nen nilukasan to may kaserola, adismaya ta say karga to labat et manasewek ya cheese sauce! Alingwanan nen Margaret so macaroni! *

Anggano antoy edad tayo odino eksperiensyado itayo la, nalilingo tayon amin. Nayarin makapangibaga tayoy ansakit ya salita odino walay gawaen tayon duga pero aliway timing to, odino walay nalingwanan tayon gawaen. Akin et nalilingo tayo? Antoy dapat tayon gawaen no bilang nalingo tayo? Kasin naiwasan tayoy nalingo? Naebatan tayo iratan ya tepet no dugay isipen tayo tungkol ed pakagaway lingo.

No walay maong ya agawaan tayo, aawaten tayoy panangirayew na arum ta amta tayon kanepegan tayo itan. No nalingo tayo balet, anggano agtayo ginagala o agnaimano na arum, di ba dapat labat ya awaten tayo met ya alingo tayo? Pian nagawaan tayo itan, kaukolan so pampaabeba.

No atagtagey so pakanengneng tayod sarili tayo, ompan ibaga tayon melag met labat so lingo, tetelen tayoy arum, odino agtayo aminen so ginawa tayo. Kaslakan et mauges so resulta no ontan so gawaen tayo. Agnasolusyonan so problema, tan kaskasian iramay natetel ed agda ginawa. Anggano nipasam ed arum so tetel, tandaan ya “kada sakey ed sikatayo et walaan na eebatan ed Dios.”​—Roma 14:12.

Balanse so iisipen na Dios ed saray lingo tayo. Diad Salmo, nabasa tayon say Dios et “mapangasi tan maabagey”; “agto lawas nonoten iray lingo tayo, tan agmansiansia ya anggad angga so sakit na linawa to.” Amta to ya aliwan perpekto iray totoo tan natatalosan to ya dakel so limitasyon tayo, tan “sankanonot ton dabok itayo.”​—Salmo 103:8, 9, 14.

Say Dios et mapangasin ama kanian labay ton sikatayo ran ananak to et aligen tayoy panagnonot to. (Salmo 130:3) Nabasa ed Salita to iray maaron bilin tan instruksion ya makatulong pian amta tayoy gawaen tayo no nalingo tayo, odino say arum.

Kaslakan ya no say sakey et nalingo, upoten toy panaon tan biskeg to pian mananap na tetelen to odino manisip na baraan. Imbes ya ontan so gawaen mo no walay asakitan mo, mas maong no man-sorry ka lan tampol, ayos moy problema, tan manggawa kay paraan pian agnaderal so pankakaaro yo. Kasin walay agawaan mon lingo ya lapud satan et naabala o aproblema ka laingen o say arum? Imbes ya onsyodot kad sarilim odino tetelen moy arum,  di ba mas maong no gawaen moy anggaay nayarian mon ayosen itan? No ipilit mo ya aliwan sikay akankasalanan, mas onloor so tensyon tan onggrabe so problema. Kanian mas maong no isip moy naaralan mod satan ya agawa, ipetek mon tampol so lingom, gawam no antoy duga, tan manmove-on ka la.

No say arum so nalingo, ompan main-inomay tayon ipalikas ya nasyosyodotan tayo. Balet mas maong no unoren tayo iyan bilin nen Jesu-Kristo: “Amin a labay yon gawaen na totoo ed sikayo, ontan met so nepeg yon gawaen ed sikara.” (Mateo 7:12) No nalingo ka, anggano melag labat tan aliwan seryoso, labay mon talosan ka na arum tan lingwanan da lay lingom. No ontan sirin, di ba mas maong no talosan mo met ira?​—Efeso 4:32.

Diad sakey ya dictionary, nabasa ya saray lingo et resulta na “aliwan desisyon, kulang na kakabatan, odino lapud agpangiimano.” Dapat tayon tanggapen ya amin tayo et ontan no maminsan. Pero naiwasan tayoy nalingo no tandaan tayo so pigaran prinsipyo ed Biblia.

Say sakey ya prinsipyo et nabasad Proverbio 18:13: “No say sakey et oneebat la antis to nin narengel so tua, satan et kakulangkulangan tan kababaingan.” On, no dengelen mo nin maong so istorya tan isipen mo nin maong so ibagam, naiwasan moy makapangibaga o makagaway aliwa. No ondengel ka nin maong, naamtaan mo ray detalye kanian mas baleg so posibilidad ya dugay desisyon mo.

Say sakey nin prinsipyo na Biblia et: “No posible, diad anggaay nayarian yo, mikareenan kayod amin a totoo.” (Roma 12:18) Gawam so anggaay nayarian mon mikareenan tan mikoopera. Diad trabahom, magmaliw a makonsidera, marespeto, apresyam iray nagagawaan na arum, tan pabiskeg moy liknaan da. No ontan so gawaen na amin, mainomay ya palampasen tan lingwanan iray ansakit ya ibaga o gawaen na arum, tan mas mainomay ya resolbien iray mas seryoson lingo.

No makagawa kay lingo, isip mo no antoy naaralan mod satan. Imbes ya manrason ka, isip mo ya pankanawnawam itan pian naamtaan mo ray ugali ya kaukolan mo nin paaligwasen. Ompan dapat mo nin dukeyan so anos mo, ipanengneng so kaabigan, o kontroley sarilim. Ompan kaukolan mo met ya ipanengneng so inkaulimek, kareenan, tan aro. (Galacia 5:22, 23) Tan siempre, antam la no antoy dapat mon iwasan next time. Tandaan mo ray leksion ya naaralan mo, balet agka la masyadon manpapaapekto ed lingom. Makatulong met no elekan mo labat itan pian nabawasay tensyon.

No dugay isipen tayo ed saray lingo, makapansiansia tayon positibo no nagawa iratan. Kalmadoy nonot tayo tan mansiansiay balibalin relasyon tayod arum. No gawaen tayoy anggaay nayarian tayon makaaral ed saray lingo tayo, magmaliw tayon mas marunong tan mas nagustoan na arum so ugali tayo. Agtayo met masyadon nadismaya tan aliwan abebbebay pakanengneng tayod sarili tayo. No isipen tayon gagawaen met na arum so anggaay nayarian dan agnalingo, mas onapit so liknaan tayod sikara. Tan say sankaimportantian, makaaral tan minabang tayo no aligen tayoy panangaro na Dios tan say inkamabulos ton mamerdona.​—Colosas 3:13.

Kasin adismaya so pamilya nen Margaret lapud samay lingo to? Andi. Akalek labat iran amin, lalo lay Margaret, tan nan-enjoy iran angan—anggano anggapoy macaroni! Diad inlabas na taon, inistorya ni ingen na duaran apo to ed saray mismon ananak da iman ya agnalinglingwanan ya agawa tan arum nin makapaliket ya panaon kaibay bai tan laki ra. Maliket ni ran siansia ed saman ya agew, andi bale ta lingo met labat!