En waut jleicht dien Kjint dolla to läsen: En een Buak ooda em Fon ooda Tablet?

 Väl junge Menschen jleichen dolla en een Fon ooda en een Tablet to läsen. Dr. Jean M. Twenge, een Jelieeda, sajcht en daut Buak iGen: “De junge Menschen vondoag dän Dach sent daut jewant, opp eenen Link to drekjen ooda daut eena oppem Fon ooda Tablet bosich wiedablädren kaun. Un doawäajen sent Bieekja fa dee nich soo intressaunt.”

 Em Fon ooda Tablet to läsen haft uk siene goode Sieden. John, waut 20 Joa es, sajcht: “En dee School, wua ekj hanjinkj, brukten dee ellektroonische Bieekja. Un met dee kunn ekj mie väl haustja daut nosieekjen, waut mie fäld.”

 Dee, waut en een Fon ooda Tablet läsen, haben doaderch een deel aundre Help. Dee derwen bloos opp eenen Link nopptuksen un dan kjennen dee sikj een Wuat nosieekjen, no waut horchen, een Video kjikjen, waut met daut Teema waut to doonen haft, un dee kjennen uk noch mea nosieekjen. Oba meent daut dan, daut waut jedrekjtet läsen nich soo väl wieet es?

 Eenje jleichen daut dolla, waut jedrekjtet to haben, wan dee sikj waut dolla unjastonen wellen. Wuarom?

•   Eena es dolla met dän Kopp doabie. Nathan, een Jugentlicha, sajcht: “Wan ekj em Fon ooda Tablet waut läs, woa ekj sea leicht aufjelenkjt, wäajens doa soo foaken waut aundret väakjemt.”

   Karen, waut 20 Joa es, jeit daut uk soo. See sajcht: “Wan ekj em Fon ooda Tablet waut läs, dan kaun mie leicht waut auflenkjen. Soo aus eene App, waut nuscht met daut todoonen haft, waut ekj läs. Un eenjemol jankat mie dan eefach Videogäms to spälen.”

   Waut de Schreft sajcht: “Doot de Tiet goot brucken” (Kolossa 4:5, PB).

   Toom nodenkjen: Wan dien Kjint em Fon ooda Tablet waut läst ooda waut nosieekjen deit, kaun dee sikj dan beoabeiden, daut dee sikj nich auflenkjen lat? Wan nich, woo wurscht du dien Kjint kjennen halpen, daut dee lieet, bie de Sach to bliewen?

   Iedee: Halp dien Kjint to vestonen, daut wan dee sikj vom Fon ooda Tablet auflenkjen lat, dan woat daut bloos noch lenja dieren, de Schooloabeit verecht to kjrieen. De Tiet, waut doa vespält jeit, wudd dee kjennen fa aundret brucken, waut dee scheen jeit.

•   Eena kaun Sachen bäta vestonen. Daut Buak Be the Parent, Please sajcht: “Se haben utjefungen, wan eena em Fon ooda Tablet waut läst, dan vesteit eena weinja, aus wan eena daut wudd haben opp Papia jeläst.”

   Daut späat sikj soo, daut wan de Menschen em Fon ooda em Tablet waut läsen, dan läsen dee daut bloos bosich äwa, enne Städ sikj doa noch nentoloten. Nicholas Carr, waut daut Buak The Shallows schreef, sajcht: “Wan eena em Internet waut sieekjen deit, dan well eena soo väl aus mäajlich finjen, oba dan läst eena daut bloos bosich äwa, soo daut eenem siene Uagen un Finjasch nich mol metkomen.”

   Oba waut bosich äwaläsen haft uk siene goode Sieden. Carr sajcht: “De Trubbel es, wan wie bloos emma waut bosich läsen.” Jun Kjint kaun sikj dan aunwanen, aules bloos emma bosich äwatoläsen, onen daut dee daut vestonen kaun.

   Waut de Schreft sajcht: “Bruck aules waut du hast om Vestentnis to kjrieen” (Spricha 4:7, PB).

   Toom nodenkjen: Woo kaust du dien Kjint lieren, eene Sach deepa to studieren, krakjt endoont aus daut opp Papia es ooda em Fon ooda Tablet?

   Iedee: Sie utjejlikjt. Du brukst nich bloos opp Papia läsen, oba uk nich bloos en dien Fon ooda Tablet. Daut schauft fein, beides to brucken. En jewesse Stekjen kjennen de ellektroonische Sachen ons noch halpen, waut bäta to vestonen. Soo sie utjejlikjt, wan du met diene Kjinja doaräwa rätst, daut beides siene goode Sieden un uk schlajchte Sieden haft. Oba denkjt doa uk aun, daut jieda Kjint veschieden es.

•   Eena helt daut bäta em Denkj. Ferris Jabr sajcht en eenen Artikjel, en daut Scientific American-Heft: Wan eena opp ellektroonische Sachen waut läst, “kaun eenem sien Vestaunt leichta meed woaren . . . un daut moakt daut een bät schwanda, daut eena daut em Denkj helt, waut eena jeläst haft.” Dit sajcht hee, wan daut doarom jeit, jedrekjte Bieekja to läsen.

   Wan eena em Buak läst, kaun eena biejlikj krakjt em Denkj hoolen, wua waut opp daut Blaut wia, un lota kaun eena daut haustich wada finjen. Eena haft sikj daut soo to sajen em Vestaunt “jetieekjent”.

   Un Forscha haben uk rutjefungen, daut wan eena waut jedrekjtet läst, dan kaun eena daut bäta em Denkj hoolen, wäajens eena sikj doa deepa nenjeloten haft. Daut späat sikj soo, eena lieet dan uk bäta.

   Waut de Schreft sajcht: “Mien Kjint, hool die aun de Weisheit, kjikj emma doano daut du Sachen vestonen kaust” (Spricha 3:21, PB).

   Toom nodenkjen: Es daut schwoa fa jun Kjint to vestonen ooda daut em Denkj to hoolen, waut hee ooda see läst ooda studieet? Woo kjenn jie jun Kjint halpen, daut daut studieren leichta fa daut es? Wudd daut halpen, daut opp Papia ooda daut en een Buak to doonen?

   Iedee: Denkj doaräwa no, waut jun Kjint halpen woat to lieren, enne Städ bloos doaraun to denkjen, waut dee jankat. Menschen sajen sea leicht, daut an daut leichta es opp ellektroonische Sachen to läsen.