¿Imaynatá chay nanaywan kawsasunman?

“Tukuy churisnin, ususisnin ima payta sonqochayta munarqanku, paytajri mana imaynapi sonqochakuyta aterqachu”, mayta waqaspataq, wawanjina wañupuyta munarqa. (GÉNESIS 37:35)

ÑAWPA tiempomanta Jacobqa, churin wañupusqanta yachaytawan, mayta llakikurqa, chayrayku wañunankama churinrayku waqayta munarqa. Ichá qampis, familiaykimanta pillapis wañupuptin, Jacobjina, llakiyniyki ni jaykʼaq chinkananta yuyanki. Jinata sientekusqayki, ¿rikuchinchu Diospi iñiyniyki mana kasqanta? Mana.

Kaypi tʼukuriy: Bibliaqa, Jacobta, Abrahamjina, Isaacjina ima, may iñiyniyuq runa kasqanta rikuchiwanchik (Hebreos 11:8, 9, 13). Chantapis, tutantinta juk angelwan Diospa bendicioninta japʼinanrayku maqanakurqa (Génesis 32:24-30). Arí, Jacobqa, Diosta yupaychaq runa karqa. ¿Imatá chaymanta yachakusunman? May iñiyniyuq kaspapis, pillapis wañupuptin, nanay, llakisqa kay imaqa, kanpuni. Chayrayku, pillapis familianchikmanta wañupuptin llakisqapuni kanchik.

¿Imataq nanay?

Pillapis familiamanta wañupuptinqa, tukuy imaymanamanta llakikunchik, chaywanpis astawan sunqu nanay kan. Leonardopi  tʼukuriy, paypa tatanqa, pay 14 watayuq kachkaptin, sunqumanta unquykuspa wañupurqa. Payqa, ni jaykʼaq, tiyanpa willasqan pʼunchayta qunqanchu. Qallariypiqa, tatan wañusqanta mana creeyta munarqachu. Pʼampaykunankupaq, tatanpa cuerponta rikuptinpis, tukuy imapis musquyjinalla paypaq karqa. Suqta killatapuni, mana waqayta atirqachu. Chantapis, sapa kuti tatan llamkʼayninmanta kutinpunanta suyakuq. Juk wataraqpuni pasarqa, tatan wañupusqanta yuyayninpi japʼinanpaqqa. Chaymantataq, may sapallan kasqanta yuyakurqa. Tukuy ima, tatanta yuyarichiq, wasinman chayaspa mana pita tarispaqa, sunqu nanayta waqarikuq. ¡Maytapuni tatanta faltacharqa!

Leonardop kawsayninta rikunchikjina, pillapis familianchikmanta wañupuptin, may sinchi nanay kanman. Chaywanpis, tiempowanqa, chay nanay pisiyapunman. Imaynatachus tullunchik pʼakikusqanmanta nanay, killasta chayri watasta qhipakun. Kikillantataq, chay llakiy, sunqu nanay imaqa, pisimanta pisi chinkapun, kawsayniykitaq manaña llakiyllachu nitaq qhasi mana kaqllamanchu tukun.

Chaykamataq, nanayqa allinyakunaykipaq juk yanapa, chay musuq kawsayman yachaykukunaykipaqtaq, yanapasunqa. Kunanqa, sunqunchikpi pitachá munakurqanchik chayniqpiqa, chʼusaqlla. Nanayqa, sunqunchikpi llakiyta urqhunanchikpaq yanapawanchik. Chantapis, mana tukuychu chay nanayta kikinta rikuchinchik. Chaywanpis, kayqa chiqapuni: sunqupi nanayta ñitiykukuyqa, mana allinchu, astawanpis ukhuykita, sunquykita ima, unquykuchinman. Chayrayku, ¿imaynatá chay nanayniykita sunquykimanta urqhunkiman? Bibliapiqa, allin yuyaychaykunata tariyta atinchik. *

Nanaywan mana atipachikunapaq

Parlayqa, nanayniykita pisiyachinman. Jobpa nisqanta yuyarina, payqa, may ñakʼariypi karqa, chantapis chunka wawasnin jukllapi wañupurqanku, chayrayku nirqa: “Sonqoyqa kay jina kawsaymanta saykʼusqaña kashan. Tukuy llakiyniymanta parlarisaj; atisqayta parlasaj llakiy kawsayniymanta”, nispa (Job 1:2, 18, 19; 10:1). Arí, Jobqa, ‘llakiyninmanta parlarinan’ karqa. ¿Imaynamantá? Nisqanmanjinaqa, chay sunqu nanayninmanta wakkunawan parlarispa.

Paulo, piqpatachus maman wañupurqa, nin: “Ñuqataqa, mamaymanta parlay, mayta yanapawan”, nispa. Arí, llakiyniykimanta juk amigowan parlariyqa, sunquchasunkiman (Proverbios 17:17). Yonep maman  wañupuptinqa, payqa, qutuchakuymanta hermanosninta waturiq rinankuta mañarqa. Pay nin: “Paykunawan parlariptiyqa, sunqu nanayniy pisiyaq”, nispa. Ichapis qampis, sunqu nanayniykimanta juk khuyakuq amigoykiwan parlarispa, sunquchakuyta atinki.

Qillqayqa, nanayniykita pisiyachillanmantaq. Wakinqa, sunqu nanayninkumanta mana parlayta atillankuchu, chaywanpis, ichá qillqaspa nanayninkuta urqhunkuman. Davidqa, munasqa kawsaqin Jonatán, paypa tatan Saúl ima wañupuptin, llakiyninmanta juk takiyta qillqarqa. Chay llakiy takiytaq, Bibliapi iskay kaq Samuelpi tarikun (2 Samuel 1:17-27).

Waqayqa, sunquykipi kʼajaq nanayta thasnuchillanmantaq. Biblia nin: ‘tukuy imapis tiempoyuq, juk tiempoqa tiyan waqanapaq’, nispa (Eclesiastés 3:1, 4). Pillapis familiamanta wañupuptinqa, ‘waqanapaq tiempo’ kasqanta nisunman. Llakiyninchikta waqaspa urqhuspaqa, mana pʼinqakunachu. Bibliaqa, achkha chiqa sunqu runas, llakiyninkuta waqaspa urqhusqankumanta, willawanchik (Génesis 23:2; 2 Samuel 1:11, 12). Jesucristopis, munasqa amigon Lázaro wañupuptin, “waqarikorqa” (Juan 11:33, 35).

Llakiyniykimanta lluqsinaykipaqqa, pacienciayuq kanayki kanqa, imaraykuchus wakin kutiqa, allillan kachkaspa watiqmanta may llakiyman urmanki. Yuyarikuy: tukuypis waqanku. Achkha chiqa sunqu runas, sunqu nanay kaptin, waqarikuy allin kasqanta ninku, allin kanapaq yanapakusqanta ima.

Diosman qayllaykuy

Biblia niwanchik: “Diosman astawan qayllaykuychej; paypis qayllamusonqachej”, nispa (Santiago 4:8). Diosman qayllaykunaykipaqtaq,  paywan parlanayki tiyan. Ama jaykʼaq Diosmanta mañakuyta chayri paywan parlariyta, pisipaq qhawaychu. Diospa Palabran niwanchik: “Diosqa qayllallapi kashan salvanampaj [...] sonqonkuta nanachikojkunata, pikunachus manaña salvasqa kayta suyankuchu, chaykunata”, nispa (Salmo 34:18). Chantapis kayta nillawanchiktaq: “Llakiyniykita Tata Diosman saqey. Payqa sinchʼita sayachisonqa”, nispa (Salmo 55:22). Chaypi tʼukuriy. Rikunchikjina, achkha runas juk amigowan parlaspa sunquchayta tarinku. Jina kaptin, ¿manachu aswan allin nanayninchikmanta Tata Dioswan parlariy kanman, pichus sunquchanawanchikta niwanchik? (2 Tesalonicenses 2:16, 17.)

Paulo, nin: “Chay jatun nanayninywan manaña atiptiyqa, qunqurikuspa Jehová Diosmanta yanapanawanta mañakuq kani”, nispa. Pauloqa, Jehová Diosmanta mañakusqan mayta yanapasqanta nin, qampis “tukuy imapi sonqochaj Dios” mañakusqaykiman kutichinanta suyawaq, payqa, necesitasqaykimanjina kallpachasunqa (2 Corintios 1:3, 4; Romanos 12:12).

 Wañusqas kawsarimuptinku

Jesús nirqa: “Noqa kani kawsarimuy, kawsaytaj; pichus noqapi creejqa, wañuchumpis kawsanqa”, nispa (Juan 11:25). Bibliaqa, wañusqas kawsarimunankuta nin. * Jesús kay Jallpʼapi kachkaspaqa, wañusqasta kawsarichimunanpaq, atiyniyuq kasqanta rikuchirqa. Juk kutiqa, 12 watayuq imillitata kawsarichirqa. Tʼukuriy, ¿imayná chay imillitap tatasnin kankuman karqa? Bibliap nisqanmanjinaqa, imillitankuta kawsachkapta rikuspa “maytapuni tʼukorqanku” (Marcos 5:42). Jesús Reyjina janaqpachamanta, kamachimuchkaptinqa, may chhika runasta kawsarichimunqa, kay Jallpʼapi juk paraisopi tiyakunankupaq (Hechos 24:15; 2 Pedro 3:13). Tʼukuriy, ¡maytachá kusikusunchik wañusqas kawsarimuspa familiankuwan watiqmanta tinkukuptinkuqa!

Chayta, Claudete suyakuchkan, nirqanchikjina payqa, churinta avión chʼanqakuptin wañuypi chinkachirqa. Payqa, churinpa fotonta refrigeradorninpa punkunpi kʼaskaykuchisqa, sapa qhawarispataq pay nin: “Kawsarimuypi watiqmanta tinkukusun waway”, nispa. Leonardopis, yuyayninpi, tatan musuq pachapi kawsarimuchkasqanta rikun. Wañusqas kawsarimunankuta yachayqa, achkha runasta sunquchan. Chiqamantapuni, kayta yachay qamtapis sunquchasunanta munayku.

[Sutʼinchaykunasnin]

[7 paginapi recuadro]

‘Tukuy imapi sunquchaq Dios’

“Yupaychasqa kachun Diosqa, Señorninchej Jesucristoj Tatan, imaraykuchus payqa khuyakoj Tata, tukuy imapi sonqochaj Diostaj.” (2 Corintios 1:3)

Bibliamanta kay pʼitiqa, Dios chiqa sunqu kamachisninta, ima llakiyta atipanankupaqpis, yanapasqanta niwanchik. Payqa, ichapis qamjina creeq, juk amigoykiniqta chayri familiaykiniqta sunquchasunqa.

Nirqanchikjina Leonardop tatan wañupurqa, paytaq imachus sunquchasqanta, kallpachasqanta ima, yuyarikun. Juk pʼunchayqa, wasinman chayaytawan, ni pita chaypi tarispa mana sunquchay atinata waqasqa. Chaymantataq, wasinpi qayllapi juk parqueman rispa, juk asientopi chukuchkarqa. Mayta waqaspa, Diosmanta yanapata mañakurqa. Jinallapi, juk hermanonta rikusqa, chay hermanoqa, pantaykuspa chay callepi rikhurisqa. Leonardoqa, payta rikuyllatawan mayta sunquchakusqa.

Juk runap warmin wañupuptin, payqa, may llakisqa, sapallan kasqantataq yuyakurqa. Mayta waqaspa, ni imanakuyta atispataq, Diosmanta yanapata mañakuchkarqa. Niraq Diosmanta mañakuyta tukuchkaptintaq, telefononman allchhin waqyarisqa. Pay nin: “Paywan juk chhikallantapis parlariyqa, mayta kallpachawarqa. Chay waqyariyniqtapuni, Diosqa mañakuyniyman kutichiwan”, nispa.

 [9 paginapi recuadro]

¿Wakkunata sunquchasunmanchu?

“Payqa sonqochawanchej tukuy llakiyninchejpi, noqanchejpis sonqochananchejpaj llakiypi, ñakʼariypi kajkunata, imaynatachus noqanchejpis sonqochasqa karqanchej Diosmanta, ajinata.” (2 Corintios 1:4)

Achkha cristianos, chay rimaykuna paykunapi juntʼakusqanta rikunku. Paykunaqa, pillapis familiankumanta wañupusqanmanta sunquchayta japʼispaqa, wakkunata sunquchananku kasqanta ninku.

Claudetepi tʼukurina, payqa, vecinosninta waturiq rispa Diosmanta yachachimun. Niraq churin wañupuchkaptinqa, juk warmita waturiq riq, chay warmip churinqa, leucemiawan wañupusqa. Chay warmiqa, Claudeteta allinta uyariq, chaywanpis payqa, ni jaykʼaq nanayninta entiendenanta yuyarqa. Claudetep churin wañupuptinqa, chay warmi payta waturiq risqa, iñiynin kikillanpunichus chayri manañachus kasqanta, yachananpaq. Payqa, Claudetep iñiyninta rikuspa, paypis Bibliamanta yachakuyta munasqa, kunanqa, paypis Diospa Palabranpi sunquchayta tarichkan.

Tatan wañupusqantawanqa, Leonardo makiswan parlayta yachakusqa, Diospa Reinonmanta, mana uyariqkunaman nitaq parlaqkunaman yachachinanpaq, chaytaq mayta payta yanaparqa. Pay nin: “Chay nanayta pisiyachinaypaqqa, mana uyariq nitaq parlaq runasman Diosmanta yachachiy mayta yanapawan. Chay llamkʼayta ruwanaypaqqa, kallpayta, tiempoyta ima churani, ajinata Bibliamanta yachachisqaymanta, juk runa Diosmanta yachakuspa bautizakuptinqa, mayta kusikurqani. Tatay wañupusqanmantapachaqa, mana kayjina kusiyta tarirqanichu”, nispa (Hechos 20:35).

[5 paginapi dibujo/foto]

Llakiyniykimanta wakkunawan parlayqa, nanayniykita pisiyachinman

[6 paginapi dibujo/foto]

Qillqaspaqa, nanaykiykita urqhuwaq

[6 paginapi dibujo/foto]

Imatachus Biblia kawsarimuymanta nisqanta ñawiriyqa, sunquchasunqa

[8, 9 paginaspi dibujo/foto]

Jesusqa, paypi iñiyninkuta churaqkunaman kawsarimunankuta nirqa