ISHKAQ suwakunapa chöpinchö qeruman Jesusta warkuyanqantaqa mëtsikaq nunakunam musyayan (Mat. 27:35-38). Jina Bibliachöqa, Jesus wanuriptin ayanta alistayanqanta y pampakuyänan machëman churayanqantam nin (Mar. 15:42-46). Peru mëtsikaqmi, Bibliachö ninqan mana rasumpa kanqanta niyashqa.

Mateu, Marcus, Lücas y Juan librukunachö wakin qellqarëkaq mana rasumpa kanqanta neqkunam, qeruman clavar wanutsiyanqan nunata familiankuna pampayänanta Röma nacion nunakuna dejayanqanta creiyantsu. Pëkunaqa tsë nunakunapa ayankunata juknöpa ushakätsiyanqantam pensayan. Ariel Sabar jutiyoq periodistam Smithsonian jutiyoq revistachö imanir tsënö pensayanqanta entienditsikurqan. Kënömi qellqarqan: “Alläpa mana alli nunakunallatam crucificarnin wanutsiyaq y, tsënö nunakunata Röma nacion nunakuna pampayänanta dejayanqanqa wakin yachaq nunakunapaqqa mana creipaqnömi”. Wanutsiyänampaq condenashqa kaq nunakuna chipyëpa penqakuychö ushakäyänampaq kaqtam, Röma nacion nunakunaqa munayaq. Tsëmi tsë nunakunapa ayankunata chukaru animalkuna mikukurkuyänampaq, qeruchö warkurëkaqta dejariyaq. Y tsëpitaqa, tsënö nunakunapa ayankunata jitayanqan uchkuman jitarkuyaq.

Röma nacion nunakuna wakin judïu nunakunata wanutsiyanqanta pampashqa kayanqantam, unë witsan imanö kawakuyanqanta estudiaq nunakuna tariyashqa. Tsëtam 1968 watachö, Jerusalenpa amänunchö juk judïu familiapa pampakuyänan machëninchö, apostolkuna kawayanqan witsan qeruchö clavarnin wanutsiyanqan nunapa tullunta tariyarqan. Tsë nunapa tullunkunataqa, tsë machëchö tullukunata churakuyänanchömi tariyarqan. Tsë tullukunachömi, juk pedäzu qeruman clavashqa ataka tulluta tariyarqan. 11,5 centïmetrus largu clävuwanmi clavarëkarqan. Sabar jutiyoq nunam kënö nin: “Tsë ataka tulluqa, Jehohanan jutiyoq nunapam karqan, y tsëta tariyanqanmi yanapakurqan Mateu, Marcus, Lücas y Juan librukunachö ninqannöpis, Jesuspa ayanta pampashqa kayanqanta cläru quedanampaq”. “Jehohanan jutiyoq nunapa ataka tullunmi rikätsikun, crucificar wanutsiyanqan wakin judïu nunakunapa ayankunata pampayänanta Röma nacion nunakuna dejayanqanta”.

Tsë ataka tulluta tariyanqampitam, wakinkunaqa Jesusta qeruman imanö clavashqa kayanqanta juknöpa pensayashqa. Peru qeruman clavar wakin wanutsiyanqan nunakunata familiankuna pampayänanta Röma nacion nunakuna permitiyanqanqa, clärum këkan. Awmi, Bibliachö ninqannöpis, Jesuspa ayantaqa pampayarqanmi.

Y tsëpitapis masqa, juk rïcu nunapa pampakuyänan machëninman Jesusta pampayänampaq kaqtam Jehoväqa willakushqana karqan, y ninqan cumplikänantaqa, manam pipis michäkuyta puëdinmantsu karqan (Is. 53:9; 55:11).