Höraqa, unë kaq tukï cösaskunam, Biblia parlanqan nunakuna rasumpa kawayanqanta musyanapaq yanapakun. Quizás unë nunakunapa jutinkuna tsë tariyanqan cösaskunachö qellqarëkanman, o këkanman juk jutikuna, Biblia parlanqan nunakunapita más musyanapaq. Tsëtam rikätsikun Israelpita estudioso nunakuna tariyanqampita 2011 watachö willakuyanqan. ¿Imatataq tariyarqan? Ishkë waranqa watapana churarashqa cäjatam. Tsë cäjaqa rumipita rurashqam karqan, y tsëmanmi ëtsan ismur ushakäriptin juk warmipa tullunkunata churayashqa kayänaq.

Tsë cäjachöqa qellqarëkan kë palabrakunam: “Beth Imrïpita, Maazïaspita Caifás sacerdötepa tsurin Yeshuäpa warmi tsurin Míriam”. Caifasqa judïokunapa sumo sacerdötenmi karqan, y Jesusta wanutsiyänampaq juiciochömi pëpis jueznö karqan (Juan 11:48-50). Flavio Josefo jutiyoq nunam libronchö qellqarqan kë sumo sacerdöteqa Jose kanqanta, jina Caifás jutipa reqishqa kanqantapis. Tsëmi claro rikätsikun, rumipita tariyanqan tsë cäjaqa Caifaspa mëqan kastampapis kanqanta. Y más puntata tariyanqan cäjapaqpis Caifaspa kanqantam pensayan, y tsëchömi qellqarëkarqan, “Yehosef bar Caiapha” (Caifaspa tsurin Jose) neq palabrakuna. * Tsënö karqa, Miriamqa Caifaspa kastanchi karqan.

La Autoridad de Antigüedades de Israel nishqanmi willakurqan unë panteonpita suwayanqan cäjata, ladronkunata qechuyanqanta o qochiyanqanta. Tsë rumipita rurashqa cäjata y qellqarëkaq letrakunata pruëbakunata rurayanqanmi rikätsikun Caifaspa familiampa kanqanta.

Tsë cäjaqa mana imëpis musyakanqan willakïtam katsin. Unë Israelchöqa, Jerusalen templochö sirwiyänampaqmi 24 grüpoman rakishqa kayaq, y último kaqqa Maazías grüpom karqan (1 Crón. 24:18). Autoridad de Antigüedades de Israel nishqanqa willakun tsë qellqarëkaqqa “Caifaspa kastan, Maazïaspa grüponchö kanqanta” rikätsikunqantam.

Jina tsë qellqarëkaqqa “Beth Imrí” ninmi. Autoridad de Antigüedades de Israel nishqanqa nin, tsë palabrakuna ishkë jukläya cösaskunata rikätsikunqantam. Juk kaqqa, quizás kanman “Imerpa tsurinkunapa sacerdote kastapa jutin kanqanta (Esdras 2:36-37; Nehemías 7:39-42) y tsë kastakunaqa Maazïaspa grüpompitachi kayarqan”. Ishkë kaqqa, tsë “wanushqa warmipa markan o llapan familiampa markanchi karqan”. Imanö kaptimpis tariyanqan cäjaqa rikätsikun unë witsanchö familiakuna rasumpa kawayashqa kayanqampaq Biblia parlanqantam.