Ima tiyashcata ricui

Ima tiyashcata ricui

YACHAI 30

CANTO 36 Ñucanchij shunguta cuidashunchij

¿Israelta mandajcunamantaca imatataj yachanchij?

¿Israelta mandajcunamantaca imatataj yachanchij?

“Cancunaca cashcata rurajhuan, millaita rurajhuanca mana igual cashcatami alli ricunguichij. Shinallataj Diosta sirvijhuan, Diosta mana sirvijhuan mana igual cashcatami cutin alli ricunguichij” (MALAQUÍAS 3:18).

CAITAMI YACHASHUN

Cai yachaipica Jehová Dios israelitacunata mandajcunata ima shina juzgaj cashcatami yachashun. Chashnami cunan punllacunapish Jehová Diospaj ñaupajpi alli ricuringapaj imata rurana cashcata yachashun.

1, 2. ¿Bibliapica huaquin mandajcunamantaca imatataj nin?

 BIBLIAPI nishca shinaca 40 yalli runacunami Israel llajtata mandarcacuna. a Shinallataj Bibliapica chai runacunapaj causaimanta imata mana pacashpami tucuita huillan. Huaquin mandajcunaca allicuna cashpapish mana alli cosascunatami rurarcacuna. Por ejemplo, rey Davidca alli mandajmi carca. Chaimi Jehová Diosca: “Paica ñuca mandamientocunata cazushpa, ñuca ñaupajpi allicunallata rurashpami ñucataca tucui shunguhuan sirvirca” nirca (1 Reyes 14:8). Shinapish Davidca cazada huarmihuanmi huainayarca. Chai huarmipaj cusata macanacuipi huañuchichunpishmi mandarca (2 Samuel 11:​4, 14, 15).

2 Shinallataj huaquin mandajcunaca mana allicuna cashpapish alli cosascunatami rurarcacuna. Por ejemplo, Rehoboammanta parlashpaca Jehová Diosca: ‘Rehoboamca mana allicunatami rurarca’ nircami (2 Crónicas 12:14). Chashna jahuapish Jehová Dios, “Israelmanta 10 jatun familiacunahuan ama macanacuichu, paicunallataj shuj mandajta agllachun saqui” nishpa mandajpica paica cazurcami. Shinallataj enemigocuna Judá llajtata ama llaquichichunca achca ciudadcunatami allichirca (1 Reyes 12:​21-24; 2 Crónicas 11:​5-12).

3. a) ¿Israel llajtata mandajcunapi yuyashpaca maijancunaca imatataj tapurincuna? b) ¿Cai yachaipica imatataj yachashun?

3 Caipi ricushca shinaca Israelpi tiyaj tucui mandajcunami huaquinpica alli cosascunata, huaquinpica mana alli cosascunata rurarcacuna. Pero ¿Diospaj ñaupajpica imamantataj huaquincunalla alli ricurircacuna? ¿Cai mandajcunaca imapitaj chꞌicancuna carca? Chaita yachashpami ñucanchijpish Diospaj ñaupajpi alli ricuringapaj imata rurana cashcata yachashun. Cai yachaipica Jehová Dios Israelta mandajcunata ima shina juzgashcatami yachashun. Chai mandajcunaca Jehová Diosta tucui shunguhuan cꞌuyashcamanta, paicunapaj juchacunamanta arrepintirishcamanta, paillata adorangapaj esforzarishcamantami paipaj ñaupajpica alli ricurircacuna.

DIOSTAMI TUCUI SHUNGUHUAN CꞌUYARCACUNA

4. ¿Israelta mandajcunaca imapitaj chꞌicancuna carca?

4 Jehová Diospaj ñaupajpi alli ricurij mandajcunaca paitami tucui shunguhuan cꞌuyarcacuna. b Por ejemplo, mandaj Jehosafatca Jehová Diostami tucui shunguhuan mashcarca (2 Crónicas 22:9). Cutin Bibliapica mandaj Josiasmanta parlashpaca ‘paipaj ñaupaca pai shina Diospajman tigrajca pi shujtaj reyca mana tiyarcachu’ ninmi (2 Reyes 23:25). Shinapish rey Salomonca paipaj mandana ña tucuricujpica mana allicunatami rurarca. Chaimantami paica Jehová Diostaca mana tucui shunguhuan sirvirca (1 Reyes 11:4). Shinallataj Diospaj ñaupajpi mana alli ricurij mandaj Abiyammanta parlashpaca Bibliapica: ‘Paica Jehová Diostaca mana tucui shunguhuan sirvircachu’ ninmi (1 Reyes 15:3).

5. ¿Jehová Diosta tucui shunguhuan sirvishcataca ima shinataj ricuchinchij?

5 ¿Diosta tucui shunguhuan sirvishcataca ima shinataj ricuchinchij? Jehová Diostaca mana sirvina cashcallamantachu sirvina canchij. Ashtahuanpish paita tucui shunguhuan cꞌuyashcamantami sirvina canchij. Shinallataj tucui vidami Jehová Diosta cꞌuyana canchij.

6. ¿Jehová Diosta tucui shunguhuan cꞌuyangapajca imatataj rurana canchij? (Proverbios 4:23; Mateo 5:​29, 30).

6 Alli mandajcuna shina Jehová Diosta tucui shunguhuan cꞌuyangapajca paimanta caruyachij ruraicunamantami caruyana canchij. Por ejemplo, mana alli diversioncunamanta, ashtahuan charina munaimanta, mana alli amigocunamantapishmi caruyana canchij. Diosmanta caruyacushcata cuentata cushpaca ratomi cambiocunata rurana canchij (Proverbios 4:23; Mateo 5:​29, 30-ta liyipai).

7. ¿Mana alli ruraicunamantaca imamantataj caruyana canchij?

7 Shinallataj Jehová Diostaca mana ishqui shungu tucushpachu sirvina canchij. ¿Chaica imatataj nisha nin? Diospajta ruranapi achca ocupados cashcallamanta Diablo ñucanchijta Diosmanta mana caruyachi tucushcataca mana yuyanachu canchij. Chiri punllapi canllapi puricushcata yuyai. Cambaj huasiman chayashpaca seguramente cunuj churanatami churaringuiman ¿nachu? Pero ¿huasi pungutaca pascashcachu saquinguiman? Chaita rurajpica tucui huasimi chiriyanga. Ñucanchijpish chiri punllapi puricuj shinami cai millai mundopica causacunchij. Pero espiritualmente cunujlla shina cangapajca cunuj churanata churarij shinami Diospajta ruranapi ocuparinchij. Shinapish mana chaillatachu rurana canchij. Ashtahuanpish huasi punguta huichcaj shinami tucui mana alli ruraicunamanta caruyana canchij. Chaita rurashpallami Jehová Diostaca tucui shunguhuan sirvi tucushun (Efesios 2:2).

PAICUNAPAJ JUCHACUNAMANTAMI ARREPINTIRIRCACUNA

8, 9. ¿Jehová Dios Davidtapish, Ezequiastapish corregijpica paicunaca imatataj rurarcacuna? (Página 1-pi tiyaj fotomantapish parlapai).

8 Davidca jatun juchatami rurarca. Pero profeta Natán mana allita rurashcata ricuchijpica Davidca mana jatun tucushpami arrepintirirca (2 Samuel 12:13). Salmo 51-pi David imalla quillcashcacunaca shungumanta arrepintirishcatami ricuchin. Paica Natanpaj ñaupajpi alli saquiringapajlla o paita ama llaquichichun nishpallaca mana arrepintirircachu (Salmo 51:​3, 4, 17).

9 Rey Ezequiasca Diospaj ñaupajpica mana allicunatami rurarca. Bibliapica: “Paipaj shungupishmi jatun tucurca. Chaimantami Diosca paihuanpish, Judapi causaj gentecunahuanpish, Jerusalenpi causaj gentecunahuanpish pꞌiñarirca” ninmi (2 Crónicas 32:25). ¿Ezequiasca imamantataj jatun tucurca? Tal vez Jehová Dios tucuita cushcamanta o asiriocunata mishachun ayudashcamanta o millai ungüimanta alliyachishcamantachari jatun tucushcanga. Shinallataj jatun tucushca cashcamantami Ezequiasca babiloniocunaman tucui pai imalla charishcacunata ricuchishcanga. Chaimantami Isaiasca paitaca corregirca (2 Reyes 20:​12-18). Pero Ezequiasca David shinami mana jatun tucushpa arrepintirirca (2 Crónicas 32:26). Chaimantami Bibliapica: ‘Ezequiasca Diospaj ñaupajpica allicunatami ruraj carca’ nin (2 Reyes 18:3).

Davidpish, rey Ezequiaspish paicunapaj juchacunamanta corregijpica humildadta ricuchishpami arrepintirircacuna. (Párrafos 8 y 9-​ta ricui).


10. ¿Jehová Dios paita corregijpica Amasiasca imatataj rurarca?

10 Judata mandaj Amasiasca Jehová Diospaj ñaupajpica allicunatami ruraj carca. Pero paica mana tucui shunguhuan Jehová Diosta sirvircachu (2 Crónicas 25:2). Amasiasca edomitacunata mishachun Jehová Dios ayudashca qꞌuipaca chai llajtapi tiyaj dioscunatami adorai callarirca. c Pero Jehová Dios shuj profetata cachashpa paita corregijpica Amasiasca yallitaj pꞌiñarishpami mana uyasha nirca (2 Crónicas 25:​14-16).

11. ¿2 Corintios 7:​9, 11-pi nishca shinaca Jehová Dios ñucanchijta perdonachunca imatataj rurana canchij? (Fotocunamantapish parlapai).

11 Caicamaca ñucanchij juchacunamanta arrepintirishpa ama cutin chaillapitaj urmangapaj esforzarina cashcatami yachashcanchij. Chaimanta ancianocuna ñucanchijman shuj consejota cujpica chai consejota mana minishtishcataca mana yuyanachu canchij. Shinallataj ancianocuna chai consejota cushcamanta ñucanchijcuna Diospaj ñaupajpi ña mana alli ricurishcataca mana yuyanachu canchij. Ancianocuna ñucanchijta pꞌiñashcamanta chaita nishcatapish mana yuyanachu canchij. Israelta mandaj alli reycunapishmi huaquinpica consejota cuchun minishtircacuna (Hebreos 12:6). Chaimantami ñucanchijta corregijpica puntapica humildadta ricuchina canchij. Ishquipica cambiocunatami rurana canchij. Y quimsapica Jehová Diostami tucui shunguhuan sirvishpa catina canchij. Ñucanchij juchacunamanta shungumanta arrepintirijpimi Yayitu Diosca perdonanga (2 Corintios 7:​9, 11-ta liyipai).

Ñucanchijta corregijpica puntapica humildadhuanmi aceptana canchij, ishquipica cambiocunatami rurana canchij y quimsapica Jehová Diostami tucui shunguhuan sirvishpa catina canchij. (Párrafo 11-ta ricui). f


JEHOVÁ DIOSLLATAMI ADORARCACUNA

12. ¿Alli mandajcunapish, mana alli mandajcunapish imapitaj chꞌicancuna carca?

12 Jehová Diospaj ñaupajpi alli ricurij mandajcunaca paillata adorangapajmi esforzarircacuna. Shujtajcunatapish Jehová Diosta adorachunmi animarcacuna. Paicunaca huaquinpica pandarircacunami. Pero Jehová Diosllata adorangapaj, shinallataj yanga dioscunata tucuchingapajpishmi esforzarircacuna. d

13. ¿Mandaj Acabca Diospaj ñaupajpica imamantataj mana alli ricurirca?

13 Diospaj ñaupajpi mana alli ricurij mandajcunaca huaquinpica alli cosascunatami rurarcacuna. Por ejemplo, mandaj Acabca asha humildemi carca. Chaimantami paipaj culpamanta Nabotta huañuchijpica llaquilla sintirirca (1 Reyes 21:​27-29). Ashtahuanpish Acabca huaquin ciudadcunatami shayachirca. Shinallataj huaquin llajtacunahuan macanacushpami paicunata misharca (1 Reyes 20:​21, 29; 22:39). Pero Acabca paipaj huarmipaj ejemplota catishpami yanga dioscunata adorai callarirca. Y chaita rurashcamantaca paica mana arrepintirircachu (1 Reyes 21:​25, 26).

14. a) ¿Mandaj Rehoboamca imamantataj Jehová Diospaj ñaupajpica mana alli ricurirca? b) ¿Israelta casi tucui mandajcunaca imatataj rurarcacuna?

14 Jehová Diospaj ñaupajpi mana alli ricurij mandaj Rehoboammanta parlashun. Cai mandajca achca allicunatami rurarca. Shinapish ña achca autoridadta chari callarishpaca Jehová Diospaj mandashcacunata ladoman saquishpami yanga dioscunata adorai callarirca (2 Crónicas 12:1). Rehoboamca huaquinpica Jehová Diosta, cutin huaquinpica yanga dioscunatami adoraj carca (1 Reyes 14:​21-24). Pero ¿Rehoboamlla, Acabllachu yanga dioscunata adorarcacuna? Mana. Ashtahuanpish casi tucui mandajcunami yanga dioscunata adorarcacuna. Caipi ricushca shinaca cai mandajcuna allicunata rurajcuna cashpapish yanga dioscunata adorashcamantami Diospaj ñaupajpica mana alli ricurircacuna.

15. ¿Diosca imamantataj paillata adorachun munan?

15 Israelitacunaca yanga dioscunata adorai callarishpaca shujtajcunatami yangamanta llaquichijcuna carca. Jatun juchacunatapishmi rurajcuna carca. Pero ama chashna causachunca mandajcunami Jehová Diosllata adorachun paicunataca ayudana carcacuna. Chaitami Jehová Diosca munarca (Oseas 4:​1, 2). Shinallataj mandajcunapish, israelitacunapishmi Jehová Diosllata sirvingapaj ari ninacushcacuna carca. Chaimantami yanga dioscunata adorai callarishpaca Yaya Diospaj ñaupajpica huainayashca shinallataj ricurirca (Jeremías 3:​8, 9). Caipi yuyashun. Shuj cusa o huarmi huainayana juchapi urmashpaca paipaj cusata o paipaj huarmitami achcata llaquichin. Chashna layallataj ñucanchijcuna Jehová Dioshuan ari ninacushca jahua yanga dioscunata adorai callarishpaca paitaca achcatami llaquichishun (Deuteronomio 4:​23, 24). e

16. ¿Alli gentecunapish, mana alli gentecunapish imapitaj chꞌicancuna can?

16 Caipi yachashca shinaca yanga dioscunataca manataj adoranachu canchij. Ashtahuanpish Jehová Diosllata adorashpa catingapajmi esforzarina canchij. Profeta Malaquiasca alli gentecunapish, mana alli gentecunapish imapi chꞌicancuna cashcatami nirca. Paica: “Cancunaca cashcata rurajhuan, millaita rurajhuanca mana igual cashcatami alli ricunguichij. Shinallataj Diosta sirvijhuan, Diosta mana sirvijhuan mana igual cashcatami cutin alli ricunguichij” nircami (Malaquías 3:18). Chaimanta imapi pandarishca cashpapish Jehová Diosta sirvinataca manataj saquinachu canchij. Jehová Diosmanta caruyanaca jatun juchami can.

17. ¿Pihuan cazaranataca imamantataj alli yuyashpa agllana canchij?

17 Canca, ¿cazaranatachu yuyacungui? Malaquías quillcashca shimicunami pihuan cazaranata alli agllachun ayudai tucun. Caipi yuyai. Shuj cꞌari o shuj huarmica Jehová Diosta mana sirvij cashpapish alli cualidadcunatami chari tucun. Pero ¿paica Diospaj ñaupajpica allichu ricuringa? (2 Corintios 6:14). Paihuan cazarajpica, ¿Jehová Diosta alli sirvishpa catichunchu canta animanga? Rey Salomonca shujtaj llajtamanta caj huarmicunahuanmi cazararca. Chai huarmicunaca alli cualidadcunatami charishcangacuna. Pero Jehová Diostaca mana sirvircacunachu. Chaimantami yanga dioscunata adorachun Salomontaca asha asha pandachircacuna (1 Reyes 11:​1, 4).

18. ¿Yaya mamacunaca huahuacunamanca imatataj yachachina can?

18 Yaya mamacunaca paicunapaj huahuacunapish Jehová Diosta sirvina munaita charichunca Israelta mandajcunamantami yachachina can. Shinallataj Israelta mandajcuna Jehová Diospaj ñaupajpi alli ricuringapaj paillata adorana cashcatapishmi yachachina can. Ashtahuanpish Bibliata liyina, tandanacuicunaman rina, predicacionman llujshina tucuimanta yalli valishca cashcatami yachachina can. Pero yaya mamacunarajmi chaicunataca rurana can (Mateo 6:33). Chaicunata mana rurajpica huahuacunaca paicunapaj yaya mama Jehová Diosta sirvijcuna cashcallamantami paitaca sirvinata munangacuna. Qꞌuipacarin Jehová Diostaca mana tucui shunguhuanchu sirvingacuna. Cutin maijancunaca Jehová Diosta sirvinatami saquingacuna.

19. ¿Maijanpish Jehová Diosta sirvinata saquishca cashpaca imatataj rurana can? (“ Jehová Diosmanmi tigramui tucungui” nishca recuadrotapish ricui).

19 Maijanpish Jehová Diosta sirvinata saquishca cajpica, ¿Jehová Diosca paitaca ña manachu chasquinga? Paipaj juchacunamanta arrepintirijpimi Yayitu Diosca paitaca cutin chasquinga. Pero chaita rurangapajca paica mana jatun tucushpami ancianocuna paita ayudachun saquina can (Santiago 5:14). Chaita rurana mana jahualla cajpipish esforzarinami can. Jehová Dioshuan alli apanacunami tucuimanta yalli valishca can.

20. ¿Jehová Diosta alli sirvij reycuna shina cashpaca Diospaj ñaupajpica ima shinataj ricurishun?

20 ¿Israelta mandajcunamantaca imatataj yachashcanchij? Jehová Diospaj ñaupajpi alli ricurij mandajcuna shina cangapajca Jehová Diostami shungumanta cꞌuyana canchij. Shinallataj imapi pandarishca cashpaca shungumanta arrepintiringapaj, cambiocunatapish rurangapajmi esforzarina canchij. Ashtahuanpish Jehová Diosllatami adorana canchij. Chai mandajcuna shina canpish Jehová Diosta tucui shunguhuan sirvishpaca paipaj ñaupajpica allimi ricuringui.

CANTO 45 Ñuca shungupi yuyarishcacuna

a Cai yachaipica Israel llajtata mandajcunamanta parlashpaca Diospaj pueblota tucui mandajcunamantami parlashun. Maijancunaca Judá llajtallatami mandarcacuna. Chai llajtapica ishqui jatun familiacunallami tiyarca. Cutin shujtaj mandajcunaca Israelpi tiyaj 10 jatun familiacunallatami mandarcacuna. Y shujtaj mandajcunaca tucui 12 jatun familiacunatami mandarcacuna.

b ALLI INTINDISHUNCHIJ: Bibliapica shungumanta parlashpaca cada uno shungu ucupi ima shina cashcatami nicun. Por ejemplo, cada uno chꞌican chꞌican munaicunata, yuyaicunata, metacunatami charinchij. Shinallataj cada unomi chꞌican chꞌican cosascunata ruranata yachanchij.

c Israelmanta mana caj mandajcunaca shujtaj llajtacunata dueñoyashpaca chai llajtacunapi tiyaj dioscunatami adorajcuna cashcanga.

d Mandaj Asaca jatun juchacunatami rurarca (2 Crónicas 16:​7, 10). Shinapish Bibliapica paica Diospaj ñaupajpi alli ricurishcatami nin. Callaripica Asaca Jehová Dios corregijpica mana chasquisha nircachu. Pero qꞌuipaca arrepintirishcangami. Chaimantami Jehová Diosca pai pandarishcacunallata ricunapaj randica paipaj alli cualidadcunata ricurca. Asaca Jehová Diosllata adorangapaj, yanga dioscunata tucuchingapajpishmi esforzarirca (1 Reyes 15:​11-13; 2 Crónicas 14:​2-5).

e Moisesman cushca punta ishqui mandashcacunapica Jehová Diosca israelitacunataca gentecunatapish, ima cosascunatapish ama adorachunmi mandashca carca (Éxodo 20:​1-6).

f FOTOCUNAMANTA: Shuj joven ancianomi shuj huauquitaca, “ama yalli tragota ubyaichu” nishpa consejacun. Chai huauquica mana jatun tucushpami pai nishcacunata uyan. Chai qꞌuipaca cambiocunata rurashpami Jehová Diosta tucui shunguhuan sirvishpa catin.