1. ¿Imaynam Martaqa tarikurqa hinaspa imanasqa?

MARTAQA turinta maypi hinaspa imaynata pampasqankupim piensarqa. Turin wañukuptinmi muspayninpi hina llumpay llakisqa tarikurqa. Lazaro wañukusqanmantaqa tawa punchawñam pasarurqa. Martaqa afanasqataqmi tarikurqa consuelanankupaq achka runakuna watukusqankuwan.

2, 3. a) ¿Imanasqam Martaqa astawan hukmanyasqa tarikurqa Jesuswan tupaykuspan? b) ¿Imatam Martaqa qawachirqa rimasqankunawan?

² Hinaptinmi willarqaku turin Lazaropa kuyasqan Jesus hamusqanmanta chaymi Martaqa tupaykunanpaq tariparqa. Payta rikuykuspanmi Martaqa turinta yuyarispan llumpay hukmanyasqa tarikurqa, payqa yacharqam Jesuslla turinta wañuymanta librananpaq kasqanta. Betania llaqtapa hichpanpi Jesuswan rimasqankuman hinam Martaqa manaña llumpay llakisqachu tarikurqa. Payqa musyarqam Jesusqa tukuy sonqonwan llakipayasqanta. Wañuqkunapa kawsarimuyninpi iñisqanta yuyarichispanmi Jesusqa Martata tapuspan kallpancharqa. Chaymi Martaqa kaynata contestarqa: “Ñoqaqa creenim, qamqa kanki kay pachaman hamuq Diospa Churin Cristom”, nispa (Juan 11:27).

³ Martaqa ancha iñiyniyoq warmim karqa. Martamanta pisillapi Biblia willawaptinchikpas paymanta yachasqanchikqa iñiyninchikpim chaynataq Diosta serviyninchikpim kallpanchawasun. Imayna yanapawasqanchikmanta manaraq yachachkaspayá puntata yachasun paymanta Biblia imakuna willawasqanchikta.

4. ¿Pikunawantaq Martaqa yacharqa? ¿Imaynam Jesusqa chay familiawan tarikurqa?

⁴ Lazaro sanollaraq kaspanqa Jesucristotam wasinpi samaykachiq. Lazaroqa panin Martawan hinaspa Mariawanmi yacharqaku otaq tiyarqaku Betania llaqtapi. Yachayniyoq runakunam ninku Martaqa mayor kasqanmanta, Bibliam paymanta willakun samaykachikuq kasqanmanta chaymantapas wakinpiqa paymantam  puntata riman (Juan 11:5). Manam yachakunchu mayqenninkupas tiempo pasasqanman hina casarakusqankumantaqa, Jesuswanmi ichaqa allin amistadta armarqaku. Judea llaqtapi predicaspanqa Lazaropa wasinpim Jesusqa samapakuq. ¡Payqa maynatachá kusikurqa chay wasipi kaqkunaqa kuyakuq chaynataq hawkalla kasqankuwan! Judea lawpi kaqkunaqa Jesustam llumpayta cheqnirqaku.

5, 6. a) ¿Imanasqam Martaqa llumpay afanasqa tarikurqa Jesuspa chayamunanta yacharuspan? b) ¿Imatam Mariaqa ruwarqa Jesus wasinkuman chayaruptin?

⁵ Martam anchata kallpanchakurqa wasinkupi imapas allin kananpaq. Payqa vivallañam wasinpi tukuy ruwaykunata ruwarqa, astawanraqmi Jesusta samachispanqa. Chaymi Jesusta chaynataq riqmasinkunata sumaqta atiendeyta munaspan mikuykunata ruwananpaq anchata afanakurqa. Martapa tiemponpi runakunaqa samaykachikuqmi karqaku. Pitapas samaykachispankuqa muchaykuspam chaskiqku, usutanta chustuspam chakinta mayllaqku hinaspam miski asnaq aceitewanpas umankuta untaqku (leey Lucas 7:44-47). Maypi puñunanpaqmi alistapuqku chaynataq mikunantapas manam faltachipuqkuchu.

⁶ Martawan Mariaqa tukuy ruwayniyoqmi karqaku. Wasinkuman Jesus manaraq chayamuptinqa Mariaqa ñañantachá ima ruwaykunapipas yanaparqa, Jesus chayaramuptinmi ichaqa manaña yanaparqañachu. Paykunapa wasinman chayaruspanmi Jesusqa Diosmanta sumaqta yachachiyta qallaykurqa. Chay tiempopi religionpi yachachiqkunamantaqa Jesusqa warmikunamanpas respetowanmi Jehova Diospa Gobiernonmanta yachachirqa. Chaymi Mariaqa Jesuspa yachachisqankunata allinta entiendenanpaq kusisqallaña paypa chakin lawpi tiyaykurqa.

7, 8. ¿Imanasqataq Martaqa astawan hukmanyarqa hinaspa ima nirqataq?

⁷ Mikuykunata yanusqanman hinam Martaqa astawan afanasqa tarikurqa, tukuymi ruwanan karqa Jesusta chaynata puriqmasinkunata atiendenanpaq. Kaylawman-waklawman purispanmi tukuyta ruwarqa ñañanñataqmi hawka tiyakurqa. Yaqapaschá Martaqa Mariata qawarirqa piñasqa. Imayna kaptinpas sapallanqa manam haypakurqachu tukuy ruwayninpi.

⁸ Martaqa llumpay hukmanyasqam tarikurqa ñañan mana yanapaptin, chaymi Jesusta qonqayllamanta nirqa: ‘Señor ¿manachum imapas qokusunki sapallay ruwaqta ñañay qawawaptin? Niyá yanapawananpaq’, nispa (Luc. 10:40). Mana recelaspanmi Martaqa Jesusman chaynata nirqa. Payqa piensarqachá yanapananpaq Mariata kamachinanpaq kasqanpi.

9, 10. a) ¿Ima nispanmi Jesusqa Martata contestarqa? b) ¿Jesusqa Martapa yanukusqantachu mana allinpaq qawarqa, imanasqam chaynata ninki?

 ⁹ Chaynata niptinmi, Jesusqa kuyakuyllawan kaynata contestarqa: ‘Marta, Marta, tukuy imapa atipasqanmi muspaypi hinaña kachkanki tukuy imawan. Hukllam ruwanaykiqa kachkan, chay allin kaqtam ñañayki Mariaqa akllakurun, chaytaqa manam pipas qechunqachu’, nispa (Luc. 10:41, 42). Chaynata contestasqanwanqa maynatachá Martaqa admirakurqa, Bibliata leeqkunapas Jesuspa chayna nisqanwanqa admirakunkum. Ichaqa chayna contestasqanwanqa, ¿ima niytataq Jesusqa munarqa? ¿Nichkarqachu Martaqa Diosmanta mana yachay munasqanta icha manachu allinpaq qawarqa mikuykuna yanukusqanta?

¹⁰ Manam. Jesusqa allinpaqmi qawarqa tukuy sonqonwan Martapa tukuy imakuna ruwasqantaqa. Mateopa ‘hatun convido’ ruwapusqanmanpas Jesusqa rirqam (Luc. 5:29). Mana allinpaqqa karqa manam yanukuypi Martapa afanakusqanchu aswanqa imata puntapi churasqanmi, payqa yanukuypi afanakusqanwanmi astawan allin kaqta yanqachachkarqa. ¿Imatataq yanqachachkarqa?

11, 12. ¿Imaynatam Jesusqa Martata sumaqllata corregirqa?

¹¹ Jesusqa Martapa wasinmanmi rirqa Jehova Diosmanta cheqap yachachikuyta yachachinanpaq. Chaytam Martaqa yanqachachkarqa miskillaña mikuykunata yanukuypi afanakusqanwan. Jesusqa maynatachá llakikurqa amistadnin Marta ruwayninkunapi afanakuspan Diosmanta yachachisqanta mana uyarisqanwan, ichaqa kikin tanteakunanpaqmi saqerqa. * Jesusqa manataqmi munarqachu Diosmanta yachasqanta saqespan Mariapas huk ruwaykunapi afanakunantaqa.

¹² Martata hawkayachinanpaqmi Jesusqa sutinmanta rimapayaspan sumaqllata corregirqa kaynata: ‘Tukuy imawan atipachikuspam muspaypi hinaña kachkanki. Hukllam ruwanaykiqa’, nispan. Martapaqqa allinmi kanman karqa huk otaq iskay clase mikuyllata yanukuruspan Diosmanta yachachikuykunata uyariyninqa. Mariaqa Jehova Diospa yachachikuyninkunata uyarisqanraykum Jesus nirqa: ‘Allin kaqtam akllakurun’, nispa.

13. ¿Imatam yachachiwanchik Martaman Jesuspa nisqanqa?

 ¹³ Martapa wasinpi imam pasasqanqa llapallanchikmanmi yachachiwanchik. Yachachiwanchikmi Diosmanta yachay necesitasqanchikta huk ruwaykunawan mana yanqachanapaq (Mat. 5:3). Pitapas invitaspaqa Marta hinam tukuy sonqonchikwan imatapas qoykuna. Ichaqa manam yanqachananchikchu tukuy ruwasqanchikwan iñiyninchikpi yanapawananchikpaq kaqkunataqa. Iñiqmasinchikkunawan mikuspaqa manam mikuyllapichu afanakunanchik aswanqa Diosta hinalla servinapaqmi imamantapas willanakuspa kallpanchanakunanchik (leey Romanos 1:11, 12). Imallatapas mikuspa kallpanchanakunapaq parlariyqa ancha allinmi.

14. ¿Imaynatam yachanchik Jesuspa corregisqanwan Martaqa mana sientekusqanmanta?

¹⁴ Lazaromanta willakusqanpim apostol Juan nirqa: “Jesusqa sinchitam kuyarqa Lazarota, kuyarqataqmi Martatapas chaynataq ñañantapas”, nispa (Juan 11:5). Ichaqa, ¿allinpaqchu Martaqa hapirqa Jesuspa corregisqanta? Awriki. Martata Jesus corregisqanmanta achka killakunaña pasaruptinpas payqa manam sientikurqachu nitaq hukmanyarqachu. Ñoqanchikpas paytam qatipakunanchik, llapallanchikmi imamantapas correginata necesitanchik.

15, 16. a) ¿Imatam Martaqa ruwarqa Lazaro onqoruptin? b) ¿Imanasqataq Martawan Mariaqa hukmanyarurqaku?

¹⁵ Lazaro onqoruptinqa Martachá cuidarqa. Tukuytachá ruwarqa sanoyananpaq ichaqa astawanmi Lazaroqa sapa punchaw aswanyarqa. Paninkunaqa mayna allinta atiendespapas sanoyananpaqqa manam ima ruwaytapas atirqakuchu. ¡Martaqa maynatachá turinmanta llakikurqa astawan aswanyasqanta qawaspan! Yuyarirqataqchá llakikuypipas chaynataq kusikuypipas unay watakuna imayna vida pasasqankuta.

¹⁶ Lazaroqa wañuy patanpiña kasqanta qawaspankum paninkunaqa Jesusman willachimurqaku, payqa Betaniamanta iskay punchaw puriy karupiraqmi tarikurqa. Lazaropa paninkunaqa kaynatam willachimurqaku: “Señorlláy, amistadniki Lazarom onqochkan”, nispa (Juan 11:1, 3). Paykunaqa yacharqakum turinkuta Jesus ancha kuyasqanta chaynataq paylla yanapaykunanpaq kasqanmantapas. Martawan Mariaqa munarqakum Lazaro kawsachkaptinraq Jesus chayamunanta ichaqa manaraq chayamuchkaptinmi turinkuqa wañukurqa, chaywanmi llumpayta hukmanyarurqaku.

17. ¿Imanasqam Martaqa astawan llakikurqa? ¿Imatam chaylla ruwarqa Jesus hamusqanta yacharuspan?

¹⁷ Chaymi turinkumanta waqaspanku pampanankupaq tukuyta alistarqaku, chaymantapas watukamuqninku runakunatam wasinkupi chaskirqaku. Jesusqa manaraqmi chayamurqachu, chaywanqa yaqapaschá Martaqa astawan llakisqa tarikurqa. Lazaropa wañukusqanmanta tawa punchaw pasaytañam Martaqa yacharurqa Betania llaqtapa hichpantaña Jesus hamusqanta. Vivallaña imapas ruwaq kasqanwanmi Martaqa ñañanman mana imata nispan kallpaylla Jesusman tariparqa (leey Juan 11:18-20).

18, 19. ¿Imapitaq Martaqa iñirqa? ¿Imanasqataq iñiyninqa admirakuypaq karqa?

¹⁸ Martaqa Jesusta rikuruspanmi qaparispan ñañanwan imam piensasqankumanta kaynata nirqa: “Señorlláy, qam kaypi kaptikiqa  turillayqa manachá wañunmanchu karqa. Aswanqa yachanim, Diosqa qosunkim tukuy ima mañakusqaykitaqa”, nispa. Chayna nisqanwanmi Martaqa qawachirqa kawsarimuypi hinalla iñisqanta. Hinaptinmi iñiyninpi kallpanchananpaq Jesus nirqa: “Turikiqa kawsarimunqam”, nispa (Juan 11:21-23).

¹⁹ Martaqa piensarqam turinqa hamuq tiempopi kawsarinanpaq kasqanta, chaymi nirqa: “Wañuqkunapa kawsarimunan tukupay punchawpi kawsarimunantaqa yachanim”, nispa (Juan 11:24). ¡Iñiyninqa admirakuypaqmi karqa! Religionpi yachachiq saduceokuna kawsarimuypi mana creeptinkupas Martaqa Diospa yachachisqanpim confiarqa (Dan. 12:13; Mar. 12:18). Payqa yacharqam kawsarimuymanta Jesuspa yachachisqanta chaynataq wakin runakunata kawsarichisqanmantapas, ichaqa manaraqmi Lazaro hina achka punchawña wañusqakunataqa kawsarichirqaraqchu. Martaqa piensarqachá Jesusqa imata ruwananpaq kasqanpi.

20. ¿Ima niytataq Jesusqa munarqa Juan 11:25-27 nisqanman hina? ¿Imatam Martaqa qawachirqa imayna contestasqanwan?

 ²⁰ Jesusqa Taytanpa atiyninwan Allpantinpi wañusqakunata hamuq tiempopi kawsarichinanpaq kasqanmantam nirqa: “Ñoqam kani kawsarichiqpas chaynataq kawsay qokuqpas”, nispa. Hinaspam tapurqa: “¿Creenkichu kayta Marta?”, nispa. Payqa kay yachachikuypa qallariyninpi nisqanman hinam kaynata nirqa: “Ñoqaqa creenim”, nispa. Profetakunapa willakusqanman hinam Martaqa iñirqa Diospa Churin Cristo kay pachaman hamunanpaq kasqanpi (Juan 5:28, 29; leey Juan 11:25-27).

21, 22. a) ¿Imaynatam Jesusqa qawachirqa pipapas wañusqanqa llumpay llakikuypaq kasqanta? b) ¿Imaynam Lazaropa kawsariyninqa karqa?

²¹ ¿Allinpaqchu qawan chayna iñiyniyoqkunata Jehova Dioswan Jesucristoqa? Awriki. Martaqa iñiyniyoq kasqanraykum imakuna pasasqanta qawarqa. Jesuswan rimasqanmantam Martaqa ñañanta qayamunanpaq kallparqa. Hinaptinmi Mariawan tupaykuspan Jesuspa llumpay llakikusqanta qawarqa, Mariaqa consuelaqninku runakunapiwanmi karqa. Chaymantapas Martaqa rikurqam Jesusqa mana penqakuspan weqenpas suturinankama waqasqanta, chaywanmi qawachirqa pipas wañukuptinqa llumpay llakikuypaq kasqanta. Hinaspapas uyarirqam Lazaro pampasqanku uchkupa punkunpi rumita suchuchinankupaq Jesuspa kamachisqanta (Juan 11:28-39).

²² Martaqa imam piensasqanta chaylla rimaq kaspanmi nirqa: “Señorlláy, ñachá asnarichkanña, tawa punchawñam wañukusqanqa”, nispa. Hinaptinmi Jesusqa kaynata contestarqa: ‘¿Manachu nirqayki: “Creespaykiqa rikunkim Diospa atiyninta” nisqayta?’, nispa. Martaqa iñirqam. Lazarota kawsarichinanpaqmi Jehova Diosqa Churin Jesucristoman atiyta qorqa. Chaywanmi Martaqa qawarqa Diospa admirakuypaq milagronta. Jesusmi Lazarota kamachirqa uchkumanta lloqsimunanpaq, payñataqmi allillamanta lloqsimurqa telakunawan wankusqa. Chaymi Jesusqa kamachirqa paskanankupaq hinaptinmi Martawan Mariaqa Lazarota abrazaykurqaku kusisqallaña. Turin imayna kawsarisqantaqa manachá haykapipas Martaqa qonqarqachu (leey Juan 11:40-44). Chaywanmi turinmantaqa manaña llakikurqañachu.

23. ¿Ima ruwaytam Jehova Dioswan Jesusqa munanku? ¿Imatam ruwananchik Diospa bendicionninta chaskinapaq?

²³ Chay willakuymi qawachiwanchik kawsarimuymanta Bibliapa yachachisqanqa cheqap kasqanta, chayqa anchatam consuelawanchik (Job 14:14, 15). Marta, Maria hinaspa Lazaro hina iñiyniyoq serviqninkunataqa Jehova Dioswan Jesusqa bendeciytam  munanku. Ñoqanchikpas Marta hina iñiyniyoq kaspaqa bendecisqam kasunchik.

24. ¿Martapa ima ruwasqanmantam Bibliaqa willawanchik?

²⁴ Jesusqa wañuchinankupaq huk semanallaña faltachkaptinmi amistadnin Lazaropa wasinpi kaqmanta samapakurqa. Jerusalenmantam Betaniaman kimsa kilometrota rirqa. Chay llaqtapim Jesuswan Lazaro lepra onqoymanta sanoyaq Simonpa wasinpi cenarqaku. Martaqa mikuyta chaypi ‘servisqanmantam’ Bibliaqa willawanchik, chaymanta qepataqa manañam imatapas paymantaqa willawanchikñachu (Juan 12:2).

25. ¿Imanasqataq ancha kusikuypaq congregacionninchikpi Marta hina kaq warmikunaqa?

²⁵ Martamantam Biblia willakuyta qallarin vivallaña imapas ruwasqanmanta, paymanta willakuyta tukuspanpas ninmi mikuyta serviypi yanapakusqanmanta, Martaqa anchatam kallpanchakurqa hukkunata yanapaypi. Kay tiempopipas congregacionninchikkunapim kan Marta hina warmikuna, paykunapas anchatam kallpanchakunku imapas qokuykuq kaypi. Chaymantapas iñiyniyoq kasqankuraykum hukkunata yanapanku. ¿Martaqa hinallachu iñiyniyoq karqa? Yaqapaschá, chaychá ima sasachakuytapas atiparqa.

26. ¿Ima sasachakuykunapi tarikuptintaq Martata iñiynin yanaparqa?

²⁶ Simonpa wasinpi cenasqankumanta punchawkuna pasayllatam Martaqa llumpay llakipi tarikurqa kuyasqan chaynataq yachachiqnin Jesucristota wañurachiptinku. Chay iskay uya mana llakipayakuq runakunaqa Jesusta manaraq wañuchichkaspankum turin Lazarotapas wañuchiyta munarqaku, payta kawsarichisqanrayku Jesuspi iñiptinku (leey Juan 12:9-11). Chaymantapas Martaqa manam kuyasqa turin Lazarowan chaynataq ñañan Mariawanqa wiñaypaqchu kuska kawsarqaku, wañuymi rakinarqa. Ichaqa manam yachanchikchu haykapi chaynataq imawan wañukusqankumantaqa. Martaqa iñiyninpi allin kasqanraykum wañukunan punchawkama chayna sasachakuytapas aguantarqa. ¡Mayna allinmi iñiyninpi Martata qatipakuyninchikqa!