RUNAKUNAM rimanku: “Qullqisapaqa imatapas rantiykunmi”, nispa. Chayna rimasqankuqa ciertom, qullqiwanmi rantinchik mikuyta hinaspa pachata, chaywantaqmi arriendotapas paganchik. Huk runam nirqa qullqiqa imapas rantinapaq allin kasqanta. Nirqataqmi qullqi mana kaptinqa runakuna muspaypi hina tarikunankumanta chaynataq iskay-kimsa punchawllapi qullqirayku guerra qallaykunanmantapas.

Ichaqa, ¿imatam qullqiwanqa mana rantiyta atichwanchu? Manam rantiyta atichwanchu sanolla kayta, miski puñuyta, yachayta, kusisqa kawsakuyta, allin amistadta nitaq hawkayaytapas. Chayna kasqanmantam huk runapas willakurqa (Noruega nacionniyuq Arne Garborg).

Necesitasqanchik kaqkunapaq qullqi maskayqa allinmi, ichaqa manam allinchu qullqita huñunapaq kawsayqa. Chaymi biblia nin: ‘Qullqilla kuyayqa tukuy mana allin ruwaykunapa mamanmi. Wakin runakunapas qullqillata kuyaruspankum Diosman iñisqankumantapas karunchakurunku hinaspam tuksikuchkaq hina llumpayta ñakarinku’, nispa (1 Timoteo 6:10).

Qawasqanchikman hinaqa manam qullqichu sasachawanchikqa aswanqa qullqita kuyaruymi. Qullqita kuyaruyqa karuncharuwachwanmi amistadninchikmanta chaynataq ayllunchikmantapas. Chayna kasqanmantayá qatiqninpi qawasun.

 Danielmi * nirqa: “Ñuqaqa manam haykapipas iskayrayarqanichu amigoy Tomas allin runa kasqanmantaqa. Carroyta manaraq rantiwaptinqa manam haykapipas piñachinakurqanikuchu. Qawasqayman hinaqa allinmi carroyqa karqa, Tomaspas chayna kasqanta qawaspanmi rantiwarqa chaymi papelta ruwanakurqaniku. Ichaqa kimsa killa pasayllatam chay carroqa malograkururqa. Chaymi Tomasqa piensarqa engañarusqayta hinaspam qullqinta kutichipunaypaq piñasqallaña mañawarqa. Chayna pasawanankutaqa manam haykapipas piensarqanichu. Sumaqllata rimanaykupaq niptiypas yaqañam imanaruwarqapas. Qullqiraykum amistadniykuta yanqacharurqaniku”, nispa.

Claram nirqa: “Ñañay Soniawanqa hawkallam kawsakuq kaniku, manam haykapipas piensarqanichu qullqirayku chiqninakunaykumantaqa. Tayta-mamaykum herenciata saqiwarqaku wañukuptinku igualninka rakinakunaykupaq. Ñañaymi ichaqa chayna nisqankuta mana kasukuspan paypaq astawan munarqa. Chaynata ruwananpaq mana saqiptiymi llumpayta piñakuspan imanaruwananpaqpas niwarqa. Ñañayqa kunankamam ñuqawan piñasqa kachkan”, nispa.

Hukkuna qullqiyuq utaq mana qullqiyuq kasqanmanta mana allinta piensayqa runakunatam chiqninachinman. Kaypi piensarisun, ichapas apu runaqa piensanman wakchakunaqa qilla kasqankurayku chayna tarikusqankumanta, wakchakunañataq piensanmanku apukunaqa qullqillapi piensaq kasqankuta. Laura sutiyuq sipaschapa ayllunmi qullqisapa karqa, paymi nirqa:

“Runakunam riqsiwaq apu runapa churin kasqaywan. Chaymi wakinpiqa asikuspa niwaqku: ‘Pampachaykullawayku aylluyku qampa hina apu mana kasqanmanta, carroykupas manam qampa hinachu’, nispanku. Chaymi kallpata hapispay amistadniykunata nirqani chayna niwasqankuqa hukmanyachiwasqanta. Munarqanim allin sunquyuq kasqayrayku riqsiwanankuta, manam qullqiyuq kasqayraykuchu”, nispa.

Qullqipas chaynataq qullqiyuq kaypas manam huchachu, chayna kasqantam bibliaqa qawachin. Runaqa hayka qullqiyuqpas kanmanmi, ichaqa manam allinchu kanman imatapas rantiyta munasqanrayku qullqi sunqullaña kayninqa. Qullqimanta bibliapa ima nisqanqa allinta kawsakunapaqmi kunan tiempopipas yanapawanchik. Chaymantayá yachasun.

BIBLIAM NIN: “Amayá apuyaruyllapiqa afanakuychu”, nispa (Proverbios 23:4).

Qullqi maskayllamanña qukuruq runakunamantam huk libro nin: ‘Paykunaqa manam allinchu tarikunku, ñakarinkum kunka nanaywan, wasa nanaywan chaynataq uma nanaywanpas. Chaymantapas llumpaytam tomanku utaq ima viciomanpas wichiykunku. Qullqi maskayllamanña qukuruqkunaqa manam hawkachu kawsakunku’, nispa (The Narcissism Epidemic).

 BIBLIAM NIN: “Amayá apuyaytaqa kuyaychikchu ichaqa kapusuqnikichikwanyá contentakuychik”, nispa (Hebreos 13:5).

Kapuqllanwan kawsakuqpas preocupakunmi qullqimantaqa, ichaqa manam chayraykuchu qullqi maskayllamanñaqa qukurun. Qullqimanta sasachakuy kaptinpas manam llumpaytaqa llakikunchu. Aswanqa apostol Pablo hina kawsananpaqmi kallpanchakun, paymi nirqa: ‘Yachanim wakcha kayta chaynataq llapa imayuq kaytapas. Contentakunitaqmi saksasqa kaspaypas utaq yarqaymanta kaspaypas chaynataq imayuq kaspaypas utaq mana imayuq kaspaypas’, nispa (Filipenses 4:12).

BIBLIAM NIN: ‘Quri-qullqinpi confiakuq runaqa chakisqa rapi hinam wichirunqa. Allin ruwaq runam ichaqa iklliriq rapi hina wiñarunqa’, nispa (Proverbios 11:28).

Yachaysapa runakunam ninku casarasqakunapas qullqimanta sasachakusqankurayku wakinqa rakinakusqankuta. Hukkunañataqmi qullqinku pisiruptin kikinku wañuchikunku. Wakinqa astawan allinpaqmi qullqita qawanku vida pasaqmasinmantaqa utaq vidanmantaqa. Qullqi mana kuyaqkunam ichaqa kusisqa kawsakunku. Jesuspa nisqantam kasukunku, paymi nirqa: ‘Qullqilla kuyaymanta cuidakuychik. Runaqa manam tukuy imayuq karuspachu allinta kawsanqa’, nispa (Lucas 12:15, CQ12).

Sapakamam qawakunanchik qullqi sunqu utaq mana chayna kasqanchikmanta yachanapaq. Chaypaqmi qatiqninpi tapukuykunata ruwakunanchik:

• ¿Mana kallpanchakuspallaychu qullqiyuq kayta munani?

• ¿Imaypas qukuykuqchu icha maqllachu kani?

• ¿Qullqillankumanta utaq kapuqllankumanta rimaqkunawanchu amistadta armani?

• ¿Astawan qullqiyuq kanaypaqchu llullakuni utaq engañani?

• ¿Hatunchakunichu qullqiyuq karuspayqa?

• ¿Qullqillapiñachu tuta-punchaw piensani?

• ¿Qullqi sunqu kasqaywanchu aylluyta sasachani chaynataq kikiypas unquchkani?

  Imanchiktapas hukkunaman quykuqyá kasun

Mayqin tapukuymanpas hina piensaptikiqa, kallpanchaykikum qullqillapi mana piensanaykipaq, chaymantapas ama hukllawakuychu qullqillamanta utaq kapuqniyuq kayllamanta rimaqkunawanqa. Aswanqa amistadta ruway qullqi mana kuyaq runakunawan.

Ama saqikuychu qullqilla kuyaruy sunquykipi sapichakurunantaqa. Qullqimantaqa astawan allinpaq qaway aylluykita, amistadnikikunata chaynataq sanolla kaynikitapas. Chaynata kawsakuspam qawachinki mana qullqi sunqu kasqaykita.