¿Yacharqankichu?
Ñawpaq Babilonia llaqtapi tarisqanku ladrillokunapi qillqasqankuqa, ¿yaqachu bibliapa nisqanwan tupan? ¿Imaynanpi?
ÑAWPAQ llaqtakunata estudiaq runakunam purmasqa Babilonia llaqtata aspispanku tarirurqaku achka ladrillokunata. Chay ladrillokunatas servichikuqku Babilonia llaqtata pirqanankupaq. Ñawpaq llaqtakunata estudiaq Robert Koldeweymi nin: “Babiloniapa hawa lawninpim ladrillokunata ruwaqku chaypi allin allpa kasqanrayku chaynataq hornokunapas kasqanrayku. Chaypiqa kakuqtaqmi yantapas”, nispa.
Ñawpaq qillqakunam nin hornotaqa mana ladrillokuna kañanallankupaq servichikusqankuta. Toronto llaqtapi kaq universidadpi ñawpaq Babilonia llaqtamanta yachachiq profesor Paul-Alain Beaulieumi nin: “Ñawpaq Babilonia llaqtapi tarisqanku qillqakunapim willakun kamachiqpa contranpi hatariqkunata hornopi kañanankupaq rey kamachisqanmanta”, nispa. Kamachiq Nabucodonosorpa kawsakusqan tiempopi qillqasqankupipas kayna kamachikuymi kachkan: “Kañaychik, uchpayanankama kañaychik, qusnirichunku, llumpay linwakuchkaq nina paykunata tukuchun”, nispa.
Chayta yachaspam yuyarinchik bibliapi Daniel libropa 3 kaq capitulonpi willakuyta. Chaypim willakun Dura sutiyuq pampapi kamachiq Nabucodonosor qurimanta hatu-hatun taytachata ruwarachisqanta. Chay taytachataqa sayarachirqa llapallan runakuna ñawpaqninpi qunqurakunankupaqmi. Hebreo kasta Sadrac, Mesac hinaspa Abednegom ichaqa mana qunqurakuyta munarqakuchu. Hinaptinmi kamachiq Nabucodonosorqa llumpayta piñakururqa. “Hinaspam kamachirqa hornota qanchis kuti mastaraq rupachimunankupaq”, chaynapi kimsankuta chay rupachkaq hornoman wischuykamunankupaq. Ichaqa Jehova Diospa angelninmi mana wañurunankupaq ninamanta harkaykurqa (Dan. 3:1-6, 19-28).
© The Trustees of the British Museum. Licensed under CC BY-NC-SA 4.0. Source
Kay ñawpaq ladrillopim kamachiq Nabucodonosorpa sutin rikurichkan.
Ñawpaq Babiloniapi tarisqanku ladrillokunapi nisqankunaqa yanapawanchiktaqmi bibliapi nisqankunamanta mana iskayrayanapaq. Chay ladrillokunapim qillqasqa kachkan Babiloniapi kamachiqta hatunchasqankumanta. Huknin ladrillopim kayna qillqasqa kachkan: “Babiloniapi kamachiq Nabucodonosormi kani, kallpaywanmi kay hatun wasiyta ruwakurqani chaynapi hatunchasqa kanaypaq, hina kaymantataqmi churiykunapas kamachinqaku”, nispa. Chayna nisqanqa tupanmi Daniel 4:30 nisqanpi kamachiq Nabucodonosorpa kayna alabakusqanwan: “¡Mayna hatunmi kay Babilonia llaqtaqa! Kikiymi kallpaywan hinaspa atiyniywan hatarichirqani kamachina wasiypas kaypi kananpaq chaynataq ancha riqsisqa kayniypas sutilla kananpaq”, nispa.
