ÑAWPAQ tiempopi Israel runakunaqa watatam yupayta qallariqku tarpuy ukumanta, chayqa kay tiemponchikpiqa chawpi killa septiembremanta chawpi killa octubrekamam.

Sapa llullu killa qallariytam musuq killa qallariq, sapa wañu killatañataqmi killa tukuq, chaykamaqa yaqa 29 utaq 30 punchawkunam pasaq. Intita qawaspankuñataqmi yachaqku musuq wata qallarisqanta. Ichaqa 12 killakunawanqa manam tupaqchu intita qawaspa yupasqanku wataqa, chayraykum chaywan tupananpaq 12 killakunaman punchawkunata yapaqku. Chayta ruwasqankuraykum killakunaqa tupaylla-tupaq tarpuy ukuwan chaynataq cosecha ukuwan.

Moisespa tiempopim Jehova Diosqa runankunata nirqa abib killawan utaq nisan killawan musuq wata qallarinanpaq (Ex. 12:2; 13:4). Chayqa kay tiemponchikpiqa chawpi killa marzomanta chawpi killa abrilkamam. Chay killapim Israel runakunaqa Jehova Diospaq fiestata ruwaqku, hinaspankum puntata puquq cebadata apamuqku (Ex. 23:15, 16).

Emil Schurer runam nin: “Killakunamanqa punchawkunataqa yapaqku pascua fiesta haykapi tupasqanman hinam. Pascuataqa ruwaqku puqusqa killapim. Chayqa karqa 14 nisan killapim. Wakinpiqa chay nisan killaman manaraq chayachkaspankum huk killata yapaqku, chaynapi 14 punchaw nisan killawan tupananpaq”, nispa (Historia del pueblo judío en tiempos de Jesús 175 a. C. - 135 d. C., traduccion de J. Cosgaya y A. Piñero).

Jehova Diospa testigonkunapas chayman hinam punchawkunata yupanku Jesuspa wañukusqanta yuyarinankupaq. Chayqa sapa watam tupan chawpi killa marzomanta chawpi killa abrilkama. Chaynapim tupan marzopi kaspapas utaq abrilpi kaspapas 14 punchaw nisan killaqa. Jesuspa wañukusqanta yuyarinankupaqqa, ñawpaqmantaraqmi willachinku kay pachapi llapallan iñiqkunaman. *

¿Imaynatataq Israel runakunaqa haykapi killa qallarisqanta chaynataq tukusqanta yachaqku? Kunanqa calendariota qawaykuspam yachanchik haykapi tukusqanta chaynataq haykapi qallarisqanta. Ñawpaq tiempopim ichaqa mana chaynachu karqa.

Noeypa tiemponpiqa sapa killam 30 punchawta apaq (Gen. 7:11, 24; 8:3, 4). Israel runakunapa calendarionman hinam ichaqa mana llapallan killachu 30 punchawtaqa apaq. Paykunapa calendarionman hinaqa killa qallaykusqanmanta 29 punchaw utaq 30 punchaw pasaruptinqa musuq killaña qallaykuq.

Huk kutipim Davidwan Jonatanpas nirqaku ‘paqarinqa llullu killam’ nispanku (1 Sam. 20:5, 18). Chaywanqa nichkarqaku paqarintinta musuq killaña qallaykusqantam. Jesuspa tiemponmanta qipamanqa, runakunaqa sumaqtañam yachaqku haykapi killa tukusqanta chaynataq haykapi qallarisqanta. ¿Imaynatataq Israel runakunaqa yachaqku haykapi musuq killa qallarisqanta? Chaymantam sumaqta willakun judiokunapa costumbrenmantawan kamachikuyninkunamanta qillqasqanku libropi. Babiloniamanta kutisqanku qipamanqa judio autoridadkunam tutapaymanta huñunakuqku qanchisnintin killakuna 30 kaq punchawpi, chaynapi haykapi musuq killa qallarinanta ninankupaq. ¿Imaman hinataq chaytaqa tantiaqku?

Chaypaqqa Jerusalenpa muyuriqninmanmi tutan runakunata kachaqku killata qawamunankupaq. Llullu killa kasqanta rikuruspankuqa chayllam judio autoridadkunaman willaqku, chaynapim judio autoridadkunaqa sumaqta yachaykuspanku niqku musuq killa qallaykusqanta.  ¿Imatataq ruwaqku puyu taparusqanrayku killa mana rikukuptinqa? Chayna kaptinqa killa qallarisqanmanta 30 punchawta yupaykuspankum musuq killaña qallaykusqanta niqku.

Chay musuq killa qallaykusqanta willanankupaqmi judio autoridadkunaqa Jerusalenpa hichpan muqukunapiwan Olivos muqupi ninata ratachiqku. Chaymanta qipamanmi ichaqa manaña ninataqa ratachiqkuñachu, aswanqa willakuqkunatañam kachaqku llapallankuman willamunankupaq. Chaynatam yachaqku Jerusalenpi yachaq judiokunapas chaynataq huklawpi yachaq judiokunapas musuq killa qallaykusqanta, hinaspankum maypiña kaspankupas hina chay punchawllapi fiestata ruwaqku.

Kaymanta astawan yachanapaqqa yanapawasunmi qatiqnin dibujopi nisqan.