A yeke wara coléoptère diabolique (Phloeodes diabolicus) na mbage ti ouest ti Amérique du nord. Ti gue oko na aye so azo ti gingo nda ti ye afa, coléoptère apeut ti supporté nengo ti mbeni ye ahon poids ti lo wani fani 39 000, nga lo peut même ti ngbâ na fini tongana mbeni oto amonté ndö ti lo. Tongana nyen la coléoptère apeut ti supporté poids ti aye tongaso na ndö ti lo?

 Aporo ti peko ti coléoptère ti ndö ni nga na ti yâ ni atingbi terê nga alï yâ ti mba mbage na mbage. Mbeni mbage ni so atingbi terê ayeke supporté poids ti mbeni ye même si a pete ni tongana nyen, na a yeke bata a-organe ti lo so ayeke sara si lo ngbâ na fini. Mbeni mbage ni so akpengba mingi ape apeut ti déformé hio. Ota mbage ni so atingbi terê ayeke sara si poro ti peko ti coléoptère ni abougé. So ota mbage ni so akpengba ape ayeke mû lege na coléoptère ni ti hon na gbe ti aporo ti keke nga ti honde terê na popo ti atênë so yâ ni aserré.

 Nga, a yeke wara na ndö ti peko ti coléoptère, gbâ ti aye so ayeke kutu kutu so a iri ni alame na atingbi terê tongana apièce ti mbeni jeu so a iri ni puzzle; ye so la ayeke mû lege na lo ti évacué pression ti aye so ane na ndö ti lo. A yeke wara na yâ ti alame ni gbâ ti acouche so aprotéine la asara si acollé terê. Na gbe ti pression, aprotéine ni ayeke formé akete kete dû na yâ ti acouche ni, ye so la a yeke mû lege na alame ni ti évacué pression ti aye ni sân ti tene yâ ti lo a-écrasé.

 Na mandango ye na ndö ti poro ti peko ti coléoptère, azo ti gingo nda ti ye apensé ti sigi na agbakuru ti lekengo na a-oto, apont wala ada so apeut ti supporté nengo ti aye.

 Mo tene ti mo nyen? Eskê fason so poro ti peko ti coléoptère ayeke supporté nengo ti aye abâ gigi gï tongaso wala a créé ni crééngo?