Ambeni zo alingbi ti pensé so a yeke nzoni ti wara mbeni bible so a kiri peko ti alê ti tënë ni oko oko wala so mo yeke wara alê ti tënë ti yanga ti kodro ti giriri ni na nduzu, na atënë ni so a kiri peko ni na gbe ni. Ti ala, mara ti bible tongaso la ayeke mû lege na zo so adiko ni ti ngbâ nduru na apensé so ayeke na yâ ti ambeti ni so a sû ândö so. Me ye ni ayeke lakue tongaso pëpe. Zia e bâ ambeni raison ni:

• A lingbi pëpe ti wara ayanga ti kodro use so kode ti sungo na atënë ni, alê ti tënë ni nga na fason so azo ayeke tene na tënë ni ague tâ gï oko. Pakara Driver, so ayeke fa yanga ti Hébreu na dasendagi, atene so ‘kangbi so ayeke na popo ti ayanga ti kodro ayeke gï pëpe na ndö ti kode ti sungo na tënë ni, me nga fason so alê ti tënë ni ayeke tingbi terê ti fa mbeni pensé.’ Yanga ti kodro oko oko ayeke na fason so lo yeke fa na apensé ti lo. Pakara Driver akiri atene: “Ni la, fason so a yeke tingbi na alê ti tënë na ayanga ti kodro nde nde ti tene asua nzoni ayeke legeoko pëpe.”

• Mbeni yanga ti kodro ti laso so alê ti tënë ni nga na kode ti sungo na tënë ni akpa tâ gï terê na ti Hébreu, Araméen nga na Grec so a sû na Bible ândö ayeke dä ape. Tongaso, mbeni bible so a kiri peko ti alê ti tënë ni oko oko alingbi ti duti polele pëpe, wala na ambeni ngoi, alingbi même ti fa mbeni pensé so ayeke nde.

• Nda ti mbeni lê ti tënë oko wala ti groupe ti ambeni tënë alingbi ti changé alingbi na atënë so angoro ni.

Na yâ ti ambeni versê, zo ti kiringo peko ti Bible alingbi peut-être ti kiri na alê ti tënë ni oko oko tongana ti ayanga ti kodro so a sû na Bible giriri so, me a lingbi lo sara ni na hange mingi.

 Zia e bâ ambeni tapande so afa so tongana a kiri na alê ti tënë ni oko oko, a lingbi ti mû mbeni pensé nde:

• Bible asara kua na tënë “lango” ti sara tënë ti tâ lango wala ti kuâ (Matthieu 28:13; Kusala 7:60). Tongana atënë so angoro tënë “lango” aye ti sara tënë ti kuâ, azo so akiri peko ti Bible alingbi ti sara kua na tënë “kui” wala “lango na yâ ti kuâ,” si li ti zo so ayeke diko ni laso aga kirikiri pëpe.—1 aCorinthien 7:39; 15:51; 1 aThessalonicien 4:13; 2 Pierre 3:4.

• Na aÉphésien 4:14, bazengele Paul asara kua na mbeni tënë so na yanga ti Grec aye ti tene “ngia ti tukungo dé ti azo.” A yeke mbeni tënë so azo ayeke tene giriri ti sara tënë ti azo so ayeke handa amba ti ala na ngoi so ala yeke sara ngia ti dé. Na yâ ti mingi ti ayanga ti kodro, tongana a kiri peko ti alê ti tënë oko oko ti tënë so, zo ayeke mä yâ ni kue ape. Ni la, tongana a kiri peko ni a tene “na lege ti handa ti azo,” a yeke sigi na tâ pensé ni si zo amä yâ ni.

• Na aRomain 12:11, a sara kua na mbeni tënë na yanga ti Grec so aye ti tene “na yingo so ayeke kporo.” Tongana a kiri peko ti tënë ni tongaso na Sango, zo ayeke hinga tâ pensé ni pëpe. Ndani la si na yâ ti bible so, a kiri peko ni na tënë “zia yingo aduti tongana wâ na yâ ti terê ti ala.”

• Na ngoi so Jésus ayeke fa tënë na ndö ti hoto, lo sara kua na mbeni tënë so abible mingi akiri peko ni tongaso: “Ti ala nzoni, ala so ahinga atene ye atia yingo ti ala.” (Matthieu 5:3, Mbeti ti Nzapa, Fini Mbuki, 1995). Me na yâ ti ayanga ti kodro mingi, tongana a kiri peko ti alê ti tënë ni oko oko tongaso, pensé ni asigi nzoni ape. Na ambeni ngoi, tongana a kiri peko ti alê ti tënë ni oko oko tongaso, a lingbi ti sara si a bâ so ala so “ye atia yingo ti ala” ayeke azo so li ti ala ayeke nzoni ape wala ala yapu ti sara ye ape nga ala yeke gi ti sara ye na bê ti ala kue ape. Ye oko, ge, Jésus ayeke fa na azo so a yeke pëpe warango aye na lege ti mitele la ayeke sara si ala duti na ngia, me a yeke hingango so ala yeke na bezoin ti tene Nzapa afa lege na ala (Luc 6:20). Ndani la, tongana a kiri peko ni na tënë “azo so ahinga so ala yeke na bezoin ti aye ti yingo” wala “azo so ahinga so ala yeke na bezoin ti Nzapa,” a sigi na nda ti tënë ti Grec ni nzoni.—Matthieu 5:3; The New Testament in Modern English.

• Na yâ ti aversê mingi, tënë ti yanga ti Hébreu so a kiri peko ni na tënë “mbanda” alingbi na tënë ti Sango ni so aye ti sara tënë ti ngonzo so agbu zo ndali ti so lo pensé ti lo so mbeni zo so lo yeke na kpengba songo na lo angbâ be-ta-zo na lo ape, wala tënë ti sarango bê so zo asara na terê ti ambeni zo ndali ti aye ti ala (aProverbe 6:34; Ésaïe 11:13). Me oko tënë ti Hébreu ni so andu nga mbeni ye so ayeke nzoni. Na  tapande, a lingbi ti sara kua na ni ti sara tënë ti ‘ye so agbu bê ti Jéhovah mingi,’ wala kota nzara so lo yeke na ni ti bata awakua ti lo. A lingbi nga ti sara kua na ni ti fa so Jéhovah ahunda ti tene awakua ti lo ‘amû terê ti ala kue gï na lo oko.’ (Exode 34:14; 2 aGbia 19:31; Ézéchiel 5:13; Zacharie 8:2). A yeke sara nga kua na ni ti sara tënë ti “nzara” so awakua ti Nzapa so ayeke be-ta-zo ayeke na ni ndali ti lo nga ndali ti vorongo so ala yeke voro na lo wala ti fa so ala ke ti tene azo ‘abungbi lo na mbeni nzapa nde ti voro.’—Psaume 69:9; 119:139; Nombre 25:11.

• Tënë ti Hébreu so a yeke kiri ka peko ni na tënë “maboko,” ndani ayeke mingi. Na yâ ti aversê nde nde, a lingbi ti kiri peko ni na tënë “komande”, ‘bê so apusu zo ti mû ye’, wala “ngangu”. (2 Samuel 8:3; 1 aGbia 10:13; aProverbe 18:21). Ti bâ ni nzoni, a kiri peko ti tënë so na alege mingi na yâ ti Mbeti ti Nzapa ti fini dunia.

Na bango aye so kue, e lingbi ti tene so ti kiri peko ti Bible andu aye mingi ahon gï ti mû mbeni tënë ti ayanga ti kodro so a sû na Bible na ti kiri peko ni gï na oko tënë na ando kue so tënë ni asigi dä. A lingbi zo ti kiringo peko ti Bible abâ yâ ti ye nzoni si lo soro atënë ti yanga ti kodro ti lo so asigi na apensé ti atënë ti ayanga ti kodro so a sû na Bible. Nga, a lingbi lo leke yâ ti atënë ni na mbeni fason so ague oko na kode so a yeke sû na tënë na yanga ti kodro ni, si a yeke ngangu na zo pëpe ti diko ni.

Na oko ngoi ni, a lingbi a kpe ti changé atënë ni na mbeni lege so ahon ayo mingi na pensé ni. Zo ti kiringo peko ti Bible so amû liberté ti fa peko ti atënë ti Bible na fason ti lo wani alingbi ti ba yâ ti apensé ni. Na lege wa? Na lege so lo lingbi ti sara erreur ti yôro apensé ti lo wani na yâ ti aversê ti fa nda ti atënë ti Bible, wala lo lingbi ti zi ambeni nzene nzene tënë so ayeke kota ye. Atâa so abible so azo akiri peko ni alingbi na apensé ti ala alingbi ti duti ngangu pëpe ti diko ni, fason so ala kiri na peko ti Bible ni tongaso alingbi ti kanga lege na azo ti dikongo ni ti hinga tâ tënë so Bible aye ti fa.

A yeke ngangu pëpe ti tene fango ye ti bungbi ti nzapa ti mbeni zo ti kiringo peko ti Bible asara ngangu na ndö ti kua ti lo. Na tapande, Matthieu 7:13 atene: “Lê ti lege so ayeke gue na futingo akono.” Me ambeni zo ti kiringo peko ti Bible azia tënë “enfer” na yâ ti versê so, ahon ti fa ye so tënë ti Grec ni aye giriri ti tene, so ti tene “futingo.” Peut-être fango ye ti bungbi ti nzapa ti ala la asara ngangu na ndö ti ala.

A lingbi zo ti kiringo peko ti Bible ahinga nga so azo so asû Bible ândö asara kua na atënë so asenge zo tongana azo ti fango yaka, aberger nga na azo ti gingo susu ayeke tene lâ oko oko (Néhémie 8:8, 12; Kusala 4:13). Tongaso, Bible so a kiri peko ni nzoni ayeke sara si azo so ayeke diko ni ti gi ti mä yâ ni alingbi ti hinga tënë so Bible aye ti fa, atâa ndo  wa la ala kono dä. A yeke nzoni ti sara kua na atënë so ayeke polele, so azo mingi ayeke tene ni nga so ayeke ngangu ape ti mä yâ ni, ahon ti sara kua na atënë so a yeke ngangu ti mä asenge zo na tenengo ni.

Sân mbeni mbilimbili raison, azo mingi so akiri peko ti Bible amû liberté ti zi iri ti Nzapa, Jéhovah, na yâ ti abible so ala kiri peko ni laso, atâa so a wara iri ni so na yâ ti angbene manuscrit ti Bible. (Bâ Ambeni tënë: A4.) Azo mingi so akiri peko ti Bible azi iri ni na a zia na place ni mbeni tënë tongana “Seigneur.” Ambeni asara même si mo bâ mo tene Nzapa ayeke na iri ape. Na tapande, na yâ ti ambeni bible, atënë ti sambela ti Jésus so ayeke na Jean 17:26 atene: “Mbi sara si ala hinga mo.” Nga, na Jean 17:6, a tene: “Azo so mo zi ala na dunia si mo mû ala na mbi, mbi sara si ala hinga mo.” Me nzoni kiringo peko ti atënë ti sambela ti Jésus ayeke so: “Mbi sara si ala hinga iri ti mo,” nga “Azo so mo mû ala na mbi na yâ ti dunia so, mbi fa iri ti mo polele na ala.”

A tene na yâ ti kete tënë na ndö ti kozo Mbeti ti Nzapa ti fini dunia na Anglais: “E fa peko ti atënë ti Mbeti ti Nzapa na fason ti e wani pëpe. Tongana lege ayeke dä, na yâ ti Mbeti ti Nzapa so kue, e gi ti kiri peko ti alê ti tënë ni tâ gï tongana ti so a sû ni na ayanga ti kodro ni ândö na aplace so fason ti tenengo tënë na Anglais amû lege ti sara ni nga na aplace so kiringo peko ti alê ti tënë ni oko oko ahonde tâ pensé ni pëpe.” Ni la, Komite so abâ lege ti kiringo peko ti Mbeti ti Nzapa ti fini dunia asara kue ti sara ye ahon ndö ni pëpe na lege so lo sara kua na atënë so ague oko na atënë ti ayanga ti kodro so a sû na Bible ândö. Nga na oko ngoi ni, lo kpe ti sara kua na atënë so atoto nzoni ape na mê ti azo so adiko ni wala so ahonde pensé so Bible aye ti fa. Ye ti peko ni ayeke so a yeke ngangu pëpe na zo ti diko Bible, nga lo hinga na bê ti lo kue so atënë ti yâ ni so a sû na gbe ti yingo ti Nzapa, a kiri peko ni tâ na lege ni.—1 aThessalonicien 2:13.