Den fosi kapitel fu a Bijbel buku Genesis e fruteri fa Gado meki sani. Drape wi kan leisi san Gado taigi a fosi man Adam: „Fu ibri bon na ini a dyari yu kan nyan teleki yu bere furu. Ma fu a bon di nen ’Sabi san bun èn san ogri’, yu no musu nyan, bika na a dei di yu o nyan fu en, na dede yu o dede” (Genesis 2:16, 17). Den wortu disi e sori krin taki efu Adam ben gi yesi na Gado a no ben o dede, ma a ben o libi fu têgo na ini a dyari fu Eden.

A sari taki Adam no gi yesi na a wet disi fu Gado, ma a nyan fu a froktu di en wefi Eva gi en. Dati meki a no libi fu têgo (Genesis 3:1-6). Te nanga now wi e firi den bakapisi fu a sani dati di Adam du. Na apostel Paulus e taki: „Wán man meki sondu kon na grontapu èn sondu tyari dede kon. Dati meki ala sma e dede, bika den alamala sondu” (Romesma 5:12). A „wán man” dati na Adam. Ma san na sondu èn fa dati e tyari dede kon?

Adam trangayesi wan wet fu Gado fu espresi èn dati na sondu (1 Yohanes 3:4). A strafu fu sondu na dede, soleki fa Gado ben taigi Adam. Solanga Adam nanga den pikin di a ben o kisi ben o tan gi yesi na den wet fu Gado, den no ben o abi sondu èn den no ben o dede. Gado no meki libisma fu dede, ma a meki den fu libi fu têgo.

A de krin taki „ala sma e dede”, soleki fa Bijbel  e taki. Ma wan sani de na ini wi di e libi go doro baka te wi dede? Furu sma ben o taki iya. Den e bribi taki wi abi wan sili noso wan yeye di no man dede. Ma efu dati de so, dan Gado ben lei gi Adam. Fa so? Fu di efu wan sani na ini wi e libi go doro baka te wi dede, dan dede no ben o de a strafu fu sondu soleki fa Gado ben taki. Bijbel e taki: „Gado no man lei kwetikweti” (Hebrewsma 6:18). Fu taki en krin, na Satan lei di a taigi Eva: „Unu no o dede kwetikweti.”​—Genesis 3:4.

Ma efu a no tru taki libisma abi wan sili di no man dede, dan san e pasa baka te wi dede?

A Bijbel buku Genesis e taki: „Yehovah Gado teki doti fu a gron èn a meki a man. Ne a bro libi go na ini den noso-olo fu a man èn a man tron wan libisma.” A Hebrew wortu di vertaal nanga „libisma” na nefesj èn a wani taki „wan libisani di e bro”.​—Genesis 2:7.

Na so Bijbel e sori krin taki libisma no kisi wan yeye di no man dede. Dati meki nowan presi na ini Bijbel yu o leisi taki wan yeye e libi go doro baka te wan sma dede.

Efu Bijbel no e sori taki libisma abi wan yeye di no man dede, dan fu san ede so furu kerki e leri sma taki den abi wan yeye di e libi go doro? Fu feni a piki, wi musu luku san sma na ini owruten Egepte ben e bribi.

Herodotus wan Griki historia skrifiman di ben libi sowan 500 yari fosi Krestes, taki dati den Egeptesma ben de „den fosiwan di ben feni taki libisma abi wan yeye di no man dede”. Den Babilonsma ben e leri sma a srefi sani disi tu. Di Aleksander a Bigiwan teki den kondre na a zuid-westsei fu Asia abra na ini a yari 332 Fosi Krestes,  den Griki filosofiaman ben panya a leri disi kaba. Fosi yu denki, sma na ala den presi di Grikikondre ben e tiri ben bribi a leri disi.

Na ini a fosi yarihondro Baka Krestes, yu ben abi tu prenspari Dyu kerkigrupu, den Fariseiman nanga den Eseinasma. Den ben e leri sma taki a yeye e libi go doro baka te a skin dede. Wan buku e taki: „Fu di den Dyu ben e moksi nanga den Grikisma di ben e bribi den leri fu Plato, meki densrefi bigin bribi taki libisma abi wan yeye di no man dede” (The Jewish Encyclopedia). A Dyu historia skrifiman Josephus di ben e libi na ini a fosi yarihondro, taki dati a leri disi no komoto fu Bijbel, ma na „wan leri fu den manpikin fu Grikikondre”. Josephus ben si den leri fu den man disi leki anansitori.

Fu di moro kondre bigin teki a Griki kulturu abra, meki sma di ben e kari densrefi Kresten teki a falsi leri disi abra tu. A historia skrifiman Jona Lendering taki: „Plato ben e leri sma taki fosi, a sili ben e libi na wan moro bun presi, ma now a e libi na ini wan pori grontapu. A leri disi meki en makriki gi sma fu moksi a denki fu Plato nanga den leri fu a Kresten kerki.” Na so den Kresten kerki teki a denki abra taki libisma abi wan yeye di no man dede èn disi tron wan prenspari kerkileri.

Na ini a fosi yarihondro, na apostel Paulus ben gi a warskow disi: „A yeye fu Gado e taki krin  taki na ini a ten di e kon son sma o gowe libi a bribi, fu di den o arki te sma e fruteri den boskopu di gersi leki den komoto fu Gado. Den o poti prakseri na den leri fu ogri yeye” (1 Timoteyus 4:1). Den wortu disi tru! A leri di e taki dati libisma abi wan yeye di no man dede, na wan fu „den leri fu ogri yeye”. Bijbel no e horibaka gi a leri disi. A komoto fu falsi bribi nanga leri fu filosofiaman na ini owruten.

Ma wi breiti taki Yesus taki a sani disi: „Unu o sabi san tru èn dati o meki unu kon fri” (Yohanes 8:32). Te wi kon sabi san Bijbel e leri trutru, dan wi o kon fri fu leri nanga gwenti di e gi Gado porinen èn di so furu kerki na grontapu e leri sma. Boiti dati, den leri fu Gado Wortu e meki taki wi no abi fu du den afkodrei sani moro di sma e du fu di den frede den dedewan.​—Luku a faki „ Pe den dedewan de?”

Wi Mekiman no meki libisma fu libi 70 noso 80 yari nomo na grontapu, èn baka dati go libi fu têgo na hemel noso na wan tra yeye kondre. Sensi a bigin a wani taki libisma musu libi fu têgo leti dyaso na grontapu èn a wani taki den gi yesi na en leki en pikin. Na disi Gado wani gi wi fu di a lobi wi èn noti no man tapu en fu du dati (Maleaki 3:6). Dati meki den wortu disi fu a psalm skrifiman e tranga wi bribi: „Na den reti-ati sma o kisi grontapu èn fu têgo den o tan libi drape.”​—Psalm 37:29.