MORO LEKI 3000 yari pasa, a famiri-edeman Yob ben frustan taki wi kan leri furu fu den fowru di Gado meki. Te wi e luku den sani di den e du noso a fasi fa den e libi, dan wi kan si moi agersitori di wi kan gebroiki fu gi leri. Na furu presi pe Bijbel e taki fu fowru, wi kan leri prenspari sani fu a libi èn fu a matifasi di wi abi nanga Gado. Meki wi luku wan tu fu den eksempre disi.

Den sma fu Yerusalem ben sabi den zwaluw-fowru di ben gwenti meki den nesi na ondro den daki fu oso. Sonwan fu den fowru disi ben e meki den nesi na ini a tempel fu Salomo. A no de fu taki dati den zwaluw-fowru ben e meki den nesi fu den ibri yari na ini a tempel fu di drape ben de wan moi kibripresi fu kweki den pikin.

A skrifiman fu Psalm 84 ben e si den nesi disi. A ben de wan fu den manpikin fu Korak di ben e wroko na a tempel wán wiki langa, ibri siksi mun. A ben angri fu tan na ini na oso fu Yehovah fu ala ten, neleki den zwaluw-fowru. Dati meki a taki: „Yehovah di e tiri den legre, mi lobi a gran tabernakel fu yu trutru! Mi ben angri so te fu go na ini a tempel-dyari fu Yehovah, taki mi kon weri. . . . Srefi fowru feni wan tanpe na ini a tempel. Zwaluw-fowru meki nesi gi densrefi pe den poti den pikin fu den, iya, leti drape, krosibei fu a gran altari fu yu, Yehovah di e tiri den legre, di de mi Kownu èn mi Gado!” (Psalm 84:1-3) Wi de leki a psalm skrifiman disi? Wi nanga den pikin fu wi e angri fu go doronomo na den gemeente konmakandra fu Gado pipel? Wi abi warderi gi den konmakandra disi?​—Psalm 26:8, 12.

A profeiti Yeremia ben skrifi: „A nengrekopu sabi o ten a musu frei go na wan tra presi.” A no de fu taki dati Yeremia ben sabi taki den fowru disi ben e frei pasa na ini a Pramisi Kondre, te den ben e go fu a wan presi na a trawan. Na a bigin fu a waran pisi ten fu a yari, moro leki 300.000 weti nengrekopu ben e frei fu Afrika go na Europa. Den fowru disi ben e frei pasa Yordan-lagipresi. A gersi leki den fowru disi abi wan oloisi di e sori den taki a waran pisi ten doro kaba èn taki den musu go na a presi pe den e meki pikin. Neleki tra fowru, den nengrekopu „sabi o ten den musu frei kon baka”.​—Yeremia 8:7.

„San moi fu den fowru disi na taki aladi den no abi frustan, den man sabi o ten den musu gowe”, na so wan buku e taki (Collins Atlas of Bird Migration). Yehovah Gado meki den fowru disi na so wan fasi, taki den sabi o ten a yuru doro fu frei go na wan tra presi. Ma a gi libisma frustan fu sabi na ini sortu ten noso yari den e libi (Lukas 12:54-56). Tra fasi leki a nengrekopu, libisma musu studeri a Wortu fu Gado fu kan frustan fu san ede son sani e pasa èn na ini sortu prenspari ten wi e libi. Den Israelsma na ini a ten fu Yeremia no ben e frustan fu san ede son sani  ben e pasa na a ten dati. Gado ben sori fu san ede dati ben de so. A taki: „Den no wani arki san Yehovah e taki. Sobun, sortu koni den abi dan?”​—Yeremia 8:9.

Na ini a ten disi wi abi furu buweisi di e sori taki wi e libi na ini „den lasti dei” (2 Timoteyus 3:1-5). Yu o leri wan sani fu a nengrekopu èn frustan na ini sortu ten wi e libi?

Bijbel e taki furu fu na aka èn sma na ini a Pramisi Kondre ben e si a fowru disi furu. Na aka e bow en nesi bun hei na tapu wan stonbergi. Fu drape „a e sidon e luku teleki a si wan sani fu nyan. A e tan luku fu si sani di de bun fara” (Yob 39:27-29). Den ai fu na aka srapu so te, taki a man si wan konikoni di de wán kilometer moro fara.

Neleki fa na aka man „si sani di de bun fara”, na so Yehovah man si bun fara san o pasa na ini a ten di e kon. Dati meki a taki: „Mi na a sma di e fruteri sensi a bigin san o pasa te fu kaba. Na mi e fruteri langa ten na fesi san mi o du na ini a ten di e kon” (Yesaya 46:10). Te wi e gi yesi na a rai fu Yehovah, dan wi o kisi wini fu a koni fu en di nowan tra sma abi. Èn fu di Yehovah man si sani na fesi, meki a kan sori wi sortu pasi wi musu waka.​—Yesaya 48:17, 18.

Bijbel e taki tu dati den sma di e frutrow na tapu Gado de neleki aka: „Den wan di e frutrow na tapu Yehovah o kisi krakti baka. Den o frei hei neleki den abi frei fu aka” (Yesaya 40:31). Wan aka man frei hei fu di a e frei na presi pe waran winti e opo go na loktu. Te na aka feni so wan presi, dan a e opo den frei fu en èn a e frei lontu so taki a winti kan tyari en go moro hei. Na aka no e gebroiki en eigi krakti fu frei bun hei go na loktu èn fu frei bun fara. Na so a de tu nanga sma di e frutrow tapu Yehovah. A pramisi taki a o gi den „a krakti di bigi pasa marki”.​—2 Korentesma 4:7, 8.

Syatu fosi Yesus dede a ben e luku a mamafoto fu den Dyu. A soktu, dan a taki: „Yerusalem, Yerusalem, di e kiri den profeiti èn di e trowe ston kiri den sma di Gado seni kon na unu. Someni leisi mi ben wani tyari den pikin fu yu kon makandra, neleki fa wan umafowru e tyari den pikin fu en kon makandra na ondro den frei fu en! Ma unu no ben wani.”​—Mateyus 23:37.

Wan fu den moro tranga firi di fowru abi na fu kibri den pikin fu den. Fowru di e meki den nesi na gron, soleki osofowru, musu luku bun nanga tra meti di wani nyan den pikin fu den. Efu na umafowru e si wan aka e frei na loktu, dan a e meki wan babari. Te den pikin e yere a babari disi, dan den e lon esi-esi go na ondro den frei fu den mama. Drape den pikin fowru kan kibri tu gi a faya son èn gi hebi alen. Na a srefi fasi, Yesus ben wani kibri den sma fu Yerusalem. A ben wani yepi den fu tan mati fu Yehovah. Na ini a ten disi, Yesus e kari wi kon na en fu gi wi krakti baka èn fu kibri wi gi den hebi nanga den broko-ede fu a libi.​—Mateyus 11:28, 29.

Iya, wi kan leri furu fu den fowru. Te yu e luku san den e du, dan pruberi fu prakseri den eksempre na ini Bijbel di e taki fu den. Na eksempre fu a zwaluw-fowru musu leri wi fu abi warderi gi na oso fu Yehovah. Neleki fa waran winti e yepi na aka fu tan frei, na so yu musu aksi Gado fu gi yu krakti fu tan dini en. Neleki fa den pikin fowru e go suku kibri na ondro den frei fu wan umafowru, na so yu musu go na Yesus fu kisi leri di kan kibri yu. Èn meki na eksempre fu a nengrekopu memre yu fu tan na ai èn fu frustan fu san ede son sani e pasa na ini a grontapu disi èn na ini sortu prenspari ten wi e libi.