CHELETE ke e ’ngoe ea lintho tseo ho ka bang thata ka ho fetisisa hore banyalani ba buisane ka tsona ka khotso. Ha ho makatse hore ebe ke sona sesosa se seholo sa liqabang lenyalong.

Banyalani ba talimang chelete ka tsela e fosahetseng ba ka ’na ba e-ba le khatello ea maikutlo, likhohlano, ba be ba amehe hampe kelellong esita le ho senyeheloa ke kamano e ntle le Jehova. (1 Timothea 6:9, 10) Batsoali ba sa khoneng ho buisana hantle ka litaba tsa lichelete ba ka ’na ba iphumana ba tlameha ho sebetsa lihora tse eketsehileng, ebe ba sitoa ho hlokomelana kapa ho hlokomela bana ba bona maikutlong le moeeng. Ba boetse ba ruta bana ba bona ho talima chelete ka tsela e fosahetseng.

Ke ’nete hore Bibele e re ‘chelete ke tšireletso.’ (Moeklesia 7:12) Empa chelete e tla sireletsa lenyalo la hao le lelapa la hao hafeela u tseba ho e laola, u bile u tseba ho buisana le molekane oa hao ka eona. * Ha e le hantle, ho e-na le hore banyalani ba ngangisane ha ba buisana ka chelete, lipuisano tse joalo li ka hla tsa matlafatsa tlamahano e teng pakeng tsa balekane ba lenyalo.

Leha ho le joalo, ke hobane’ng ha chelete e baka mathata a mangata hakaale manyalong? Hona ke mehato efe ea bohlokoa eo u ka e nkang e tla etsa hore ha le buisana ka chelete le utloane ho e-na le hore le ngangisane?

Hangata ho se utloane ka taba ea chelete ha ho bakoe ke chelete ka boeona kapa likoloto tse teng, empa ho bakoa ke ho se tšepane kapa ho tšaba hore ho ka ’na ha etsahala ntho e itseng. Ka mohlala, monna ea batlang hore mosali oa hae a hlalose hore na o entse’ng le ka sente ea ho qetela, ha e le hantle e ka ’na eaba o bontša hore ha a tšepe hore mosali oa hae o khona ho tsamaisa lichelete tsa lelapa. Athe mosali ea tletlebang ka hore monna oa hae ha a boloke chelete e lekaneng, e ka ’na eaba o tšaba hore ha ho ka etsahala ho hong ka moso, seo se ka beha lelapa ka mosing licheleteng.

Bothata bo bong bo etsang hore banyalani ba se ke ba utloana litabeng tsa chelete ke ba hore ba hōtse ka litsela tse sa tšoaneng. Matthew, ea seng a qetile lilemo tse robeli a nyetse o re: “Mosali oa ka o hōletse lelapeng leo chelete e neng e tšoaroa hantle. Ha a tšoenyehe joaloka ’na tabeng ea chelete. Ntate e ne e le lekhoba la joala a bile a tsuba mocha-o-chele, ’me hangata o ne a lula a sa sebetse. Re ne re lula re se na lintho tseo re li hlokang, ’me  sena se entse hore ke tšabe ho ba sekolotong ka pelo eohle ea ka. Ka linako tse ling, tšabo ena e etsa hore ke se ke ka nahanela mosali oa ka.” Ho sa tsotellehe hore na lebaka la ho se utloane ke lefe, u ka etsa’ng hore chelete e tsoele lelapa la hao molemo, ho e-na le hore e be sesosa sa liqabang?

Bibele hase buka e hlalosang litaba tsa lichelete. Empa e na le keletso e molemo e ka thusang banyalani ho qoba mathata a lichelete. Ho ka ba joang hore u ke u hlahlobe keletso ea eona ’me u leke litlhahiso tse bontšitsoeng ka tlaase moo?

1. Ithute ho khoba matšoafo ha u bua ka chelete.

“Ho ba rerisanang hammoho ho na le bohlale.” (Liproverbia 13:10) Ho itšetlehile ka tsela eo u hōtseng ka eona, u ka ’na ua ikutloa u sa phutholoha ha u lokela ho bua le batho ba bang ka chelete, haholo-holo molekane oa hao. Ho ntse ho le joalo, ho molemo haholo hore u ithute ho bua ka taba ena ea bohlokoa le molekane oa hao. Ka mohlala, ho ka ’na ha e-ba molemo hore u bolelle molekane oa hao hore e tlameha ebe tsela eo batsoali ba hao ba u hōlisitseng ka eona e amme tsela eo u talimang chelete ka eona. Hape leka ho utloisisa tsela eo khōliso ea molekane oa hao e ammeng boikutlo ba hae ka eona.

Ha ho hlokahale hore u lete ho fihlela bothata bo hlaha pele u bua ka chelete. Mongoli e mong oa Bibele o ile a botsa: “Na ba babeli ba tla tsamaea hammoho ntle le hore ebe ba behelane nako ea ho kopana?” (Amose 3:3) Molao-motheo oo o sebetsa joang? Haeba u behella nako e itseng ka thoko, e le hore le buisane ka chelete, ho hohlana ho bakoang ke ho se utloisisane ho ka ’na ha fokotseha.

2. Lumellanang tabeng ea hore na chelete eo le e fumanang le tla e sebelisa joang.

“Etellang pele ho bontšaneng tlhompho.” (Baroma 12:10) Haeba ke uena feela ea sebetsang, u ka hlompha molekane oa hao ka ho nka chelete eo u e fumanang e le ea lelapa, eseng ea hao u leng mong.—1 Timothea 5:8.

Haeba uena le molekane oa hao le amohela chelete e itseng, le tla be le bontšana tlhompho ha le bolellana hore na le amohela bokae le hore na le sebelisa chelete ea lōna ho lefella lintho life tse hlokang chelete e ngata. Haeba u mo patela hore na u amohela bokae, seo se ka etsa hore molekane oa hao a se ke a u tšepa sa ba sa senya kamano ea lōna. Sena hase bolele hore u lokela ho tsebisa molekane oa hao pele u sebelisa sente e ’ngoe le e ’ngoe. Empa haeba u buisana le molekane oa hao ka lintho tse hlokang ho rekoa tse bitsang chelete e ngata, u bontša hore u nka maikutlo a hae e le a bohlokoa.

3. Ngolang tsela eo le rerang ho sebelisa chelete ka eona.

“Ha u etsa merero ’me u sebetsa ka thata, lintho li tla u atlehela.” (Liproverbia 21:5, Contemporary English Version) Tsela e ’ngoe ea ho itokiselletsa bokamoso le ho qoba ho senya seo le se sehletseng ka thata, ke ho ngola fatše hore na le batla ho sebelisa chelete ea lōna joang. Nina, ea seng a e-na le lilemo tse hlano a nyetsoe, o re: “Ho hlahloba moo re ngotseng hore na re amohela bokae le hore na re sebelisa bokae ho re lemosa lintho tseo re neng re sa li bone. Ho hlakisa hantle hore na boemo ba rōna ba lichelete ke bofe.”

Ha ho hlokahale hore tsela eo le rerang ho sebelisa chelete ka eona e be e rarahaneng. Darren, ea seng a qetile lilemo tse 26 a nyetse ebile e le ntate oa bashanyana ba babeli, o re: “Qalong, re ne re sebelisa lienfelopo. Re ne re beha chelete ea beke lienfelopong tse sa tšoaneng. Ka mohlala, re ne re e-ba le enfelopo ea lijo, ea boithabiso esita le ea ho kuta moriri. Haeba re ile ra haelloa ke chelete enfelopong e ’ngoe, re ne re alima enfelopong e ’ngoe, empa re ne re tiisa hore re khutlisa chelete eo re e alimmeng kapele ka potlako.” Haeba ha ua  tloaela ho lefa likoloto ka chelete e letsohong, ho e-na le hoo u lefa ka banka kapa ka credit card, ke habohlokoa haholo hore u rere hantle ’me u ngole fatše chelete e ’ngoe le e ’ngoe eo u e sebelisitseng.

4. Lumellanang hore na mang o tla etsa eng.

“Ba babeli ba molemo ho feta a le mong, hobane ba na le moputso o molemo bakeng sa mosebetsi oa bona o boima.” (Moeklesia 4:9, 10) Malapeng a mang, monna o hlokomela litaba tsa lichelete. Ho a mang, mosali oa ipabola ho phetheng boikarabelo bona. (Liproverbia 31:10-28) Leha ho le joalo, banyalani ba bangata ba khetha ho phetha boikarabelo bona hammoho. Mario, ea seng a qetile lilemo tse 21 a nyetse, o re: “Mosali oa ka o hlokomela likoloto le lintho tse tšesaane tse lokelang ho lefelloa. ’Na ke lefella makhetho, lintho tse kang koloi hammoho le bolulo. Re behana leseling ebile re sebetsa ’moho.” Ho sa tsotellehe hore na le sebelisa mokhoa ofe, ntho ea bohlokoa ke ho sebetsa ’moho, le le ngatana-’ngoe.

Ho buisana ka chelete ha hoa lokela ho le thibela ho bontšana lerato. Leah, ea nang le lilemo tse hlano a nyetsoe o bone hore ntlha ena ke ’nete. O re: “’Na le monna oa ka re ithutile ho phetlelana sefuba ka botšepehi ha re bua ka chelete. Ka lebaka leo, hona joale re sebetsa re le ngatana-’ngoe, ’me lerato la rōna le matlafatse.”

Ha banyalani ba buisana hore na ba batla ho sebelisa chelete joang, eo ke tsela ea ho bolellana lintho tseo ba li labalabelang le tseo ba li lakatsang ebile ke tsela ea ho bontša hore ba tlamahane lenyalong. Ha ba buisana pele ba reka lintho tse khōlō, ba bontša hore ba hlompha pono le maikutlo a e mong. Ha ba lokollana hore ba ka sebelisa chelete e itseng ntle le ho e kōpa, ba bontša hore baa tšepana. Haeba banyalani ba bonahatsa litšobotsi tsena, ba tla theha kamano eo ho eona ho renang lerato la ’nete. Ka sebele kamano ea mofuta oo ke ea bohlokoa ho feta chelete e sa reng letho, ka hona, ruri ha ho na molemo oa ho ngangisana ka chelete!