MWAKA wa 2015, utafiti ulifanywa katika nchi nane kwa watu wanaofanya kazi ya kuajiriwa ya wakati wote, na wengi wao walisema kwamba si rahisi kutimiza majukumu waliyo nayo kazini na nyumbani. Baadhi ya mambo yaliyotajwa kuwa yanasababisha tatizo hilo ni kuongezeka kwa majukumu kazini au nyumbani, gharama zinazopanda za maisha, na muda mwingi wa kufanya kazi. Kwa mfano, nchini Marekani, waajiriwa wa wakati wote hufanya kazi kwa wastani saa 47 kwa juma. Pia, karibu mtu mmoja kati ya watano alisema anafanya kazi kwa saa 60 au zaidi!

Kwenye utafiti mwingine uliohusisha nchi 36, zaidi ya robo ya watu waliohojiwa walisema kwamba hata wanapokuwa wamepumzika, wao huhisi wako mbioni! Watoto pia wanaweza kuathiriwa ikiwa wanapangiwa ratiba yenye mambo mengi mno.

Ikiwa tuna kawaida ya kujitahidi kufanya mengi kuliko vile ambavyo muda unaruhusu, tutapatwa na aina ya mkazo unaosababishwa na kuhisi tumebanwa na wakati. Lakini je, inawezekana kuishi maisha yenye usawaziko? Maoni, maamuzi, na malengo yetu yana mchango gani? Kwanza, tuchunguze sababu nne zinazofanya watu wajitahidi kufanya mambo mengi kupita kiasi.

Baba mmoja anayeitwa Gary anasema hivi: “Nilifanya kazi siku zote saba za juma. Nilifanya hivyo kwa sababu mara zote nilihisi kuna kitu bora zaidi ambacho nilipaswa kuwapatia watoto wangu. Nilitaka wawe na vitu ambavyo mimi nilikosa.” Licha ya nia yao nzuri, wazazi wanapaswa kuchunguza mambo wanayotanguliza. Utafiti fulani unaonyesha kwamba watu wazima na watoto ambao huona vitu vya kimwili na pesa kuwa muhimu sana hawana furaha, uradhi, na afya nzuri ukilinganisha na wale ambao hawafuatilii sana vitu hivyo.

Baadhi ya wazazi hupanga mambo mengi kupita kiasi kwenye ratiba zao na za watoto wao wakiwa na lengo la kuwaandalia maisha mazuri ya wakati ujao. Matokeo ni kwamba wazazi na watoto wanapatwa na madhara ya kufanya mambo mengi kupita kiasi.

Watangazaji wa biashara hujaribu kutushawishi tuhisi kwamba tutakuwa tunajinyima ikiwa hatutanunua bidhaa zao mpya. Gazeti The Economist linasema hivi: “Mfumuko wa bidhaa umefanya ionekane kuwa muda hautoshi,” kwa sababu watu “wanahangaika kuamua kile watakachonunua, watakachotazama, au kula” ndani ya muda kidogo walio nao.

Mwaka wa 1930, mchumi fulani maarufu alitabiri kwamba maendeleo ya kiteknolojia yatawapa wafanyakazi muda mwingi zaidi wa kupumzika. Matokeo yamekuwa tofauti kabisa! Elizabeth Kolbert, mwandishi wa gazeti la New Yorker anasema kwamba “badala ya kutoka [kazini] mapema,” watu “wamekuwa na mahitaji mapya” ambayo yanagharimu pesa na muda wao.

Baadhi ya waajiriwa hufanya kazi muda mwingi sana ili kuwafurahisha waajiri wao. Wafanyakazi wenzetu pia wanaweza kufanya tujihisi hatia ikiwa hatutumii muda mwingi kazini. Vilevile, kwa sababu ya matatizo ya kiuchumi watu wanakubali kufanya kazi muda mrefu zaidi au kuwa tayari kwa ajili ya kazi wakati wowote ule.

Pia, nyakati fulani wazazi huhisi kuwa ni lazima wawe na shughuli nyingi za kutafuta pesa kama familia nyingine.  Wanaposhindwa kufikia kiwango hicho cha shughuli huenda wakahisi hatia ya “kuwanyima” watoto wao mambo mazuri.

Tim, anayeishi Marekani anasema hivi: “Niliipenda kazi yangu, na wakati wote nilifanya kazi kwa bidii sana. Nilihisi kwamba ninapaswa kuonyesha uwezo wangu kikamili.”

Kama vile Tim, wengi huhisi kwamba kuna uhusiano mkubwa kati ya jinsi watu wanavyowaona na kiwango cha shughuli walizo nazo. Matokeo? Elizabeth Kolbert aliyenukuliwa awali anasema: “Siku hizi kuwa na shughuli nyingi ni jambo la kujivunia katika jamii. Kadiri unavyokuwa na shughuli nyingi ndivyo unavyoonekana kuwa mtu muhimu.”

Biblia inatuhimiza tufanye kazi kwa bidii. (Methali 13:4) Lakini pia, inasema tuwe na usawaziko. Andiko la Mhubiri 4:6 linasema: “Konzi moja ya pumziko ni afadhali kuliko konzi mbili za kazi ngumu na kufuatilia upepo.”

Kuishi maisha yenye usawaziko hutuwezesha kuwa na afya nzuri ya kimwili na kiakili. Lakini je, kweli inawezekana kurahisisha au kupunguza kiwango cha shughuli maishani mwetu? Ndiyo. Fikiria mapendekezo haya manne:

Ni kawaida kutamani kuwa na usalama wa kifedha kwa kiasi fulani. Lakini, ni kiwango kipi cha pesa kinachofaa? Mafanikio ni nini hasa? Je, yanapimwa kwa kutegemea tu kipato au mali za mtu? Kwa upande mwingine, kuwa na muda mwingi wa mapumziko au burudani kunaweza kuongeza mkazo.

Tim, aliyenukuliwa awali anasema hivi: “Mimi na mke wangu tulichunguza upya maisha yetu na kuamua kuyarahisisha. Tulitengeneza chati iliyoonyesha hali yetu ya sasa na malengo yetu mapya. Tulizungumza kuhusu matokeo ya maamuzi tuliyofanya zamani na kile tunachohitaji kufanya ili kufikia malengo yetu.”

Biblia inatushauri tudhibiti “tamaa ya macho.” (1 Yohana 2:15-17) Matangazo yanaweza kuchochea tamaa hiyo, na hivyo kumsukuma mtu afanye kazi muda mrefu zaidi au kutafuta burudani zinazopita kiasi au zinazogharimu pesa nyingi. Ni kweli kwamba huwezi kuepuka matangazo yote. Lakini unaweza kudhibiti kiasi cha matangazo unayoona na kusikia. Pia, chunguza kwa makini mambo ambayo unahitaji hasa.

Kumbuka pia kwamba watu unaoshirikiana nao wanaweza kukuathiri. Ikiwa wanatafuta kwa bidii vitu vya kimwili au wanapima mafanikio ya mtu kwa kutegemea mali zake, litakuwa jambo la hekima kutafuta marafiki wanaotanguliza mambo muhimu zaidi. Biblia inasema: “Anayetembea na watu wenye hekima atakuwa na hekima.”—Methali 13:20.

Zungumza na mwajiri wako kuhusu kazi na mambo unayotanguliza. Na usihisi hatia unapofanya mambo mengine yasiyohusiana na kazi. Kitabu Work to Live kinasema: “Wale wanaoweka mpaka kati ya kazi na shughuli za nyumbani au wanaochukua likizo hugundua ukweli uleule: Kazi huendelea hata ikiwa hawapo.”

Gary, aliyenukuliwa awali, alikuwa na hali nzuri ya kifedha, hivyo akaamua kupunguza muda wa kazi. Alisema hivi: “Nilizungumza na familia yangu na kupendekeza turahisishe maisha yetu. Kisha pole kwa pole tukachukua hatua ili kufikia lengo hilo. Pia nilimwomba mwajiri wangu anipunguzie siku za kufanya kazi kila juma, naye akakubali.”

Mume na mke wanapaswa kutenga muda wa kuwa pamoja, na pia watoto wanahitaji kuwa na wazazi wao. Kwa hiyo epuka kujilinganisha na familia ambazo huwa na shughuli nyingi kila wakati. Gary anapendekeza hivi: “Tenga muda wa kupumzika, na uondoe mambo yasiyo ya lazima kwenye ratiba yako.”

Mnapokuwa pamoja kama familia, msiruhusu televisheni, simu, au kifaa kingine chochote kiwatenganishe. Mjitahidi kula angalau mlo mmoja kwa siku mkiwa familia, na mtumie wakati huo kuzungumza. Wazazi wanapotumia ushauri huo rahisi, hali ya watoto wao itaboreka na watafanya vizuri shuleni.

Kwa kumalizia, jiulize hivi: ‘Ninataka nini maishani? Ninataka nini kwa ajili ya familia yangu?’ Ikiwa unatamani kuwa na maisha yenye furaha na uradhi zaidi, tanguliza mambo yanayoonyesha unatumia hekima inayopatikana kwenye Biblia.