MAJIJI mengi ya zamani yalizungukwa na kuta kubwa. Ikiwa adui angebomoa sehemu fulani ya ukuta, usalama wa jiji lote ungekuwa hatarini. Mwili wako ni sawa na jiji lenye ukuta. Afya yako inategemea jinsi unavyoimarisha ulinzi. Chunguza mambo matano yanayoweza kusababisha magonjwa na jinsi unavyoweza kujilinda.

HATARI: Vimelea wengi wanaweza “kuingia” moja kwa moja katika mwili wako kupitia maji machafu.

JINSI YA KUJILINDA: Njia bora zaidi ya kujikinga ni kulinda chanzo cha maji ili kisichafuliwe. Ukijua kwamba maji unayotumia yana vimelea au si salama, unapaswa kuyatibu. * Hifadhi maji ya kunywa kwenye chombo kilichofunikwa, na uchote kwa kutumia chombo safi. Usitumbukize mikono yako kwenye chombo chenye maji safi. Inapowezekana, ishi mahali au katika nyumba zenye mfumo mzuri wa kuondoa taka ili kuepusha kuchafua vyanzo vya maji.

HATARI: Vimelea hatari vinaweza kuwepo au kuingia kwenye chakula chako.

JINSI YA KUJILINDA: Chakula au matunda yenye bakteria, huenda yakaonekana kuwa salama na mazuri. Kwa hiyo uwe na kawaida ya kuosha vizuri matunda na mboga kabla ya kuzitumia. Hakikisha kwamba mikono yako, vyombo vya chakula, na mazingira ya jikoni, ni safi kabla ya kuanza kutayarisha na kuandaa chakula. Baadhi ya vyakula vinahitaji kupikwa kwa joto la kiwango fulani ili kuua vimelea hatari. Uwe mwangalifu, usile chakula kilichoachwa wazi au chenye harufu au ladha mbaya, kwa kuwa hiyo ni dalili ya kwamba chakula hicho kimejaa vimelea. Hifadhi haraka kwenye friji chakula ambacho hutakitumia wakati huo. Epuka kutayarisha chakula kwa ajili ya wengine unapokuwa mgonjwa. *

HATARI: Baadhi ya wadudu wanaweza kukuambukiza vimelea hatari vilivyo katika miili yao.

 JINSI YA KUJILINDA: Dhibiti maambukizi yanayosababishwa na wadudu kwa kukaa ndani ya nyumba au kwa kuvaa nguo zinazofunika mwili kama vile sweta na suruali. Lala ndani ya chandarua chenye dawa, na upake dawa za kujikinga na wadudu. Ondoa vyombo vyenye maji yaliyotuama, mahali ambako mbu wanaweza kuzaliana. *

HATARI: Vimelea vinavyoishi katika miili ya wanyama ni hatari kwa afya yako. Kinyesi cha wanyama ni hatari kama ilivyo tu na kung’atwa au kuchubuliwa nao.

JINSI YA KUJILINDA: Ili kupunguza ukaribu na wanyama, baadhi ya watu wameamua kuwafugia nje ya nyumba zao. Nawa mikono baada ya kumshika mnyama wa kufugwa, na epuka kabisa kugusana na wanyama wa porini. Ikiwa mnyama amekuchubua au kukung’ata, osha jeraha hilo kisha nenda kupata ushauri wa daktari. *

HATARI: Baadhi ya vimelea vinaweza kuingia mwilini mwako kupitia umajimaji unaotoka baada ya mtu kukohoa au kupiga chafya. Pia, vimelea vinaweza kuenea kupitia kugusana kimwili kwa kukumbatiana na kusalimiana kwa mikono. Vimelea kutoka kwa watu wengine vinaweza pia kupatikana kwenye vitasa vya milango, vishikio vya ngazi, simu, rimoti, skrini za kompyuta na kibodi.

JINSI YA KUJILINDA: Usitumie vifaa kama vile, wembe, mswaki, au taulo na watu wengine. Epuka kugusa umajimaji kutoka kwa wanyama au watu wengine, kutia ndani damu na vitu vinavyotokana na damu. Ni muhimu sana kunawa mikono yako vizuri na kwa ukawaida. Hiyo ni moja ya njia bora za kuepuka kueneza magonjwa.

Inapowezekana ni vizuri ubaki nyumbani unapokuwa mgonjwa. Taasisi ya U.S. Centers for Disease Control and Prevention inapendekeza kwamba unapokohoa au kupiga chafya ni vizuri utumie leso au kitambaa, badala ya kufanya hivyo kwenye mikono.

Methali ya kale inasema hivi: “Mtu mwerevu ni yule ambaye ameona msiba na kujificha.” (Methali 22:3) Tutapata matokeo mazuri tukitumia ushauri huo katika dunia hii iliyojaa magonjwa hatari! Hivyo, jitahidi kupata habari za karibuni kwa kuwasiliana na wataalamu wa afya, na ujilinde kwa kudumisha usafi. Imarisha ulinzi wako, na hivyo, upunguze hatari za kuambukizwa magonjwa!