FAGNONTENEA O TANORAO
Tsy Mete Vata’evao ty Manao Rehake Raty?
“Manjare tsy mampagnahy ahy sasa ty maharey ndaty manao rehake raty, satria fa zatse ty sofiko loatse.”—Christopher, 17 taogne.
“Mpanao rehake raty raho tamy iraho mbe nikede. Tsielatsiela avao tegna le manjare zatse manao rehake raty ka, faie ela bey vaho afake aze tegna.”—Rebecca, 19 taogne.
Dineho ty tegna’o
Ino ty voka’e ama’o naho maharey ndaty manao rehake raty rehe?
Tsy dareako i rahay satria fa mahazatse ahy.
Ie aloha tsy teako irahay faie tsy mampagninogne ahy.
Tena tsy zakako i rahay fa le avy le soregne raho.
Impire rehe ro manao rehake raty?
Mbe lia’e naho nanao rehake raty
Kindraike
Mateteke
Olagne bey vao ze o manao rehake raty zao tie ama’o?
Eka
Aha’a
Nagnino zay ro mila fantaregne?
Va’e tsy olagne lahibey ze o rehake raty zao tie ama’o. Va’e hirehake rehe tie: ‘Tsy miasa saigne amy izay raho. Raha hafa ty manahiragne ty lohako. Ze hene ndaty anio toe mirehake raty iaby!’ Faie tena maregne vao zay?
Maro ty ndaty mbe lia’e naho nanao rehake raty. Misy anto’e kanao iareo manao izay, sady raha tsy eretserete o ndatio zay. Iretoa misy ohatse:
Ahatreavagne ty tena maha ie ty ndaty raike ty rehake rehafe’e. Ho trea tie tsy miraharaha ty fihetseham-po ty hafa rehe naho manao rehake raty. Hoe izay ka vao rehe?
Hoe ty Baiboly: “Ze miakatse am-bava eo le boake am-po ao.”—Matio 15:18.
Va’e tsy ho tea o ndaty rehe naho manao rehake raty. Hoe ty boke Cuss Control: “Va’e hotrea boake amy ty fomba fireha’o tie ndaty manao akore ty ho nama’o, akore ty hindesa ty mpiara-miasa ndra ty keleia’o azo, hifandrambe soa amy ty hafa vao rehe, ho maro mpitea vao rehe, hahazo asa ndra fisondrotagne vao rehe. A naho ohatse rehe tendreke ty ndaty mbe tsy fanta’o, akore ty ho fandrambesa’o aze?” Izao ka ty nirehafe o boke iohoe: “Saintsaigno tie va’e ho soa vao ty fifandrambesa’o amy ty hafa naho tsy manao rehake raty rehe.”
Hoe ty Baiboly: ‘Afaho iaby ze hene fagnaratiagne.’—Efesianina 4:31.
Tsy mora ifandrambesa o ndaty rehe naho manao rehake raty, ndra tie izay aza ty eretserete’o. Hoe ty Pr. Alex Packer tamy ty boke How Rude! tao: “Tena mandagigne ty mitsanogne ty ndaty manao rehake raty avao.” Nirehake ka reke fa “tsy azo eretseretegne tie hahay hagnambake ndra hahira-tsaigne ndra hihevetse ty hafa” ty ndaty manao rehake raty. “Hanjare kamokamo naho tsy le hiasa fire ty sai’o, naho tsy misy heve’e fire ty raha rehafe’o, ndra tsy tena mazava.”
Hoe ty Baiboly: “Lonike tsy hisy rehake raty hiboake amy ty vava’areo.”—Efesianina 4:29.
Inogne ty toko’e hatao’o?
Manàgna tanjogne. Magnino naho mba mikezake tsy hanao rehake raty agnate ty vola’e raike ndra latsake? Azo’o sorategne amy ty kalandrie ndra taratasy ty fandrosoagne vita’o. Faie mila manao tanjogne fagnampe’e rehe, naho tena te hiala amo o fahazaran-draty iohoe. Ohatse:
Isintaho ze fihisagne maro manao rehake raty. Hoe ty Baiboly: “Ty naman-draty le manimba ty fahazaragne mahasoa.” (1 Korintianina 15:33) Tsy ndaty avao ty teagne horehafegne amy tihoe ‘namagne’, fa o fihisagneo ka. Agnisa izay ty filma hentea’o, ty jeux video atao’o, ndra ty hira tsanogna’o. Hoe ty Kenneth, 17 taogne: “Mora ama’o ty magnorike ty hira tea’o sady tsy darea’o ze rehake raty agnate’e ao, naho fa soa ty gadogado’e.”
Mikezaha ho matotse. Manao rehake raty ty ila’e amy izay mba hoe ndaty bey. Faie mifanohetse amy izay io. “Ty ndaty matotse managne fahaiagne mandineke sady fa nampiofagnegne hagnambake ty soa amy ty raty.” (Hebreo 5:14) Tsy mba hampandefetse ty fitsipike orihe’e iareo, satria mba te ‘handrese lahatse’ ty hafa.
Naho fa manao rehake raty ty ndaty raike, le tsy tihoe mandoto ty sai’e avao, fa mandoto ty say ty ndaty mitsanogne aze ka. Fa maro loatse ty ndaty manao hoe izay. Hoe ty boke Cuss Control: “Ko manao rehake raty fa anò ty anjara’o mba hampilamigne ty say ty ndaty magnodidigne azo. Amy izay rehe hilamin-tsaigne sady hagnaja azo ka ty hafa.”
