Ayon kay Juan 20:1-31
Study Notes
unang araw ng linggo: Tingnan ang study note sa Mat 28:1.
libingan: O “alaalang libingan.”—Tingnan sa Glosari, “Alaalang libingan.”
isa pang alagad, na minamahal ni Jesus: Ang isa na mahal na mahal ni Jesus. Ito ang ikatlo sa limang pagbanggit sa alagad na “minamahal ni Jesus.” (Ju 13:23; 19:26; 20:2; 21:7, 20) Naniniwala ang marami na ang alagad na ito ay si apostol Juan. (Tingnan ang study note sa Ju 13:23; 18:15.) Sa apat na iba pang paglitaw, ginamit ang salitang Griego na a·ga·paʹo. Ginamit naman sa talatang ito ang salitang Griego na kasingkahulugan nito, phi·leʹo, na isinasalin ding “mahal” sa saling ito.—Mat 10:37; Ju 11:3, 36; 16:27; 21:15-17; 1Co 16:22; Tit 3:15; Apo 3:19; tingnan ang study note sa Ju 5:20; 16:27; 21:15.
ang kasulatan: Posibleng tumutukoy sa Aw 16:10 o Isa 53:10. Hindi pa naiintindihan noon, kahit ng mga alagad ni Jesus, ang ilang hula tungkol sa Mesiyas. Kasama diyan ang mga hula tungkol sa pagtatakwil sa Mesiyas at sa pagdurusa, kamatayan, at pagkabuhay niyang muli.—Isa 53:3, 5, 12; Mat 16:21-23; 17:22, 23; Luc 24:21; Ju 12:34.
Hebreo: Tingnan ang study note sa Ju 5:2.
Rabboni!: Salitang Semitiko na nangangahulugang “Aking Guro.” Iniisip ng ilan na noong una, ang “Rabboni” ay mas magalang o mas magiliw na titulo kaysa sa “Rabbi.” Pero dito at sa Ju 1:38, parehong isinalin ni Juan ang mga titulong ito bilang Guro. Noong isulat ni Juan ang Ebanghelyo niya, posibleng nawala na ang espesyal na kahulugan ng hulapi (“-i” na nangangahulugang “aking”) na idinadagdag sa titulong “Rabboni.”
Huwag kang kumapit sa akin: Ang pandiwang Griego na haʹpto·mai ay puwedeng mangahulugang “humawak” o “kumapit.” Sa ilang salin, ang mababasa ay “Huwag mo akong hawakan.” Hindi naman sa ayaw ni Jesus na hawakan siya ni Maria Magdalena, dahil noong buhayin siyang muli, hindi niya rin pinagbawalan ang mga babaeng nakakita sa kaniya na ‘hawakan ang mga paa niya.’ (Mat 28:9) Lumilitaw na iniisip ni Maria Magdalena na aakyat na si Jesus sa langit. At dahil gustong-gusto niyang makasama ang Panginoon niya, kumapit siya nang mahigpit kay Jesus. Para tiyakin kay Maria na hindi pa siya aalis, inutusan niya si Maria na huwag nang kumapit sa kaniya, kundi ibalita sa mga alagad na binuhay na siyang muli.
aking Diyos at inyong Diyos: Ipinapakita ng pag-uusap na ito ni Jesus at ni Maria Magdalena noong Nisan 16, 33 C.E., na Diyos ng binuhay-muling si Jesus ang Ama, kung paanong Diyos din ni Maria ang Ama. Dalawang araw bago nito, nang nasa pahirapang tulos si Jesus, sumigaw siya: “Diyos ko, Diyos ko,” bilang katuparan ng hula sa Aw 22:1. Ipinapakita rin nito na kinikilala niya ang kaniyang Ama bilang kaniyang Diyos. (Mat 27:46; Mar 15:34; Luc 23:46) Sa Apocalipsis, tinawag din ni Jesus ang kaniyang Ama na “aking Diyos.” (Apo 3:2, 12) Pinapatunayan ng mga tekstong ito na sinasamba ng binuhay-muli at niluwalhating si Jesu-Kristo ang kaniyang Ama sa langit bilang kaniyang Diyos, gaya rin ng ginagawa ng mga alagad niya.
mga Judio: Lumilitaw na tumutukoy sa mga Judiong lider ng relihiyon.—Tingnan ang study note sa Ju 7:1.
Kambal: Tingnan ang study note sa Ju 11:16.
Panginoon ko at Diyos ko!: Para sa ilang iskolar, ito ay ekspresyon ng pagkamangha na sinabi kay Jesus pero pinapatungkol sa Diyos, ang Ama niya. Sinasabi naman ng iba na sa orihinal na Griego, ang pananalitang ito ay pinapatungkol kay Jesus. Pero sakali mang totoo iyan, kailangang isaalang-alang ang ibang bahagi ng Kasulatan para maintindihan ang ibig sabihin ng “Panginoon ko at Diyos ko.” Ipinapakita ng ulat na nagpadala ng ganitong mensahe si Jesus sa mga alagad niya: “Aakyat ako sa aking Ama at inyong Ama at sa aking Diyos at inyong Diyos,” kaya walang dahilan para isiping naniniwala si Tomas na si Jesus ang Diyos na Makapangyarihan-sa-Lahat. (Tingnan ang study note sa Ju 20:17.) Narinig ni Tomas na nananalangin si Jesus sa kaniyang “Ama,” na tinawag niyang “ang tanging tunay na Diyos.” (Ju 17:1-3) Kaya kung tinawag man ni Tomas si Jesus na “Diyos ko,” posibleng ito ang mga dahilan: Ang tingin niya kay Jesus ay “isang diyos,” pero hindi ang Diyos na Makapangyarihan-sa-Lahat. (Tingnan ang study note sa Ju 1:1.) O puwedeng tinawag niya si Jesus kung paano tinatawag ng ibang mga lingkod ng Diyos ang mga mensaherong anghel ni Jehova, gaya ng nakaulat sa Hebreong Kasulatan. Malamang na pamilyar si Tomas sa mga ulat sa Bibliya kung saan kinausap ng mga karakter o manunulat nito ang isang mensaherong anghel na para bang ang Diyos na Jehova ang kausap nila. (Ihambing ang Gen 16:7-11, 13; 18:1-5, 22-33; 32:24-30; Huk 6:11-15; 13:20-22.) Kaya posibleng tinawag ni Tomas si Jesus na “Diyos ko” bilang pagkilala na kinatawan siya at tagapagsalita ng tunay na Diyos.
Sinasabi ng ilan na dahil may Griegong tiyak na pantukoy bago ang mga salitang “panginoon” at “diyos,” tumutukoy ang mga ito sa Diyos na Makapangyarihan-sa-Lahat. Pero sa kontekstong ito, ang paggamit ng pantukoy ay kailangan lang sa gramatika ng Griego. Halimbawa, may iba pang talata sa Bibliya kung saan ginamit bilang pantawag (vocative) sa Griego ang pangngalan na may kasamang tiyak na pantukoy, gaya sa Luc 12:32 (lit., “ang munting kawan”) at Col 3:18–4:1 (lit., “ang mga asawang babae”; “ang mga asawang lalaki”; “ang mga anak”; “ang mga ama”; “ang mga alipin”; “ang mga panginoon”). Sa katulad na paraan, ganito ang literal na salin ng 1Pe 3:7: “Ang mga asawang lalaki.” Kaya ang paggamit dito ng pantukoy ay lumilitaw na hindi naman makakatulong sa pag-alam sa kung ano talaga ang iniisip ni Tomas nang sabihin niya ito.