Sa sumusunod na eksena, may tatlong bagay na ginawa si Rachel na lalong nakapagpainit sa ulo ng nanay niya. Hanapin ang mga ito. Isulat sa ibaba ang sagot mo at pagkatapos ay tingnan ang kahong “Sagot” sa katapusan ng artikulong ito.

Miyerkules ng gabi. Tapos na sa kaniyang mga gawain si Rachel, 17 anyos, at puwede na siyang magrelaks​—sa wakas! Binuksan niya ang TV at komportable na ang pagkakaupo niya sa kaniyang paboritong sofa.

Saktong dating naman ng nanay niya na mukhang mainit ang ulo. “Rachel, nanonood ka na naman ng TV! ’Di ba dapat tinutulungan mo ang kapatid mo sa assignment niya? Kahit kailan ka talaga!”

“Eto na naman kami,” pabulong na sinabi ni Rachel pero dinig naman ng kaniyang nanay.

Lumapit ang nanay. “Ano’ng sabi mo?”

“Wala po,” sabay buntunghininga at irap.

Galít na galít na ngayon ang nanay niya. “Ayusin mo ang pagsagot mo ha!” ang sabi niya.

“Ba’t kayo? Maayos ba kayong makipag-usap sa ’kin?” ang buwelta ni Rachel.

Tapos na ang pagrerelaks . . . Away na naman.

1. ․․․․․

2. ․․․․․

3. ․․․․․

PAMILYAR ba sa iyo ang eksenang iyan? Lagi rin ba kayong nagtatalo ng mga magulang mo? Kung oo, pag-isipan ito sandali. Anu-ano ba ang malimit ninyong pagtalunan? Lagyan ng tsek ang mga napili mo​—o kaya’y punan ang patlang sa tabi ng “Iba pa.”

◯ Ugali

◯ Gawaing-bahay

◯ Pananamit

◯ Curfew

◯ Paglilibang

◯ Kaibigan

◯ Di-kasekso

◯ Iba pa ․․․․․

 Anuman ang pinag-aawayan ninyo, pareho lang kayong nai-stress ng magulang mo. Siyempre pa, puwede mo namang itikom na lang ang bibig mo at umoo ka na lang nang umoo sa sinasabi nila. Pero iyan ba ang gusto ng Diyos na gawin mo? Hindi. Totoo, sinasabi ng Bibliya na “parangalan mo ang iyong ama at ang iyong ina.” (Efeso 6:2, 3) Gayunman, pinapayuhan ka rin nito na pasulungin ang iyong “kakayahang mag-isip” at gamitin ang iyong “kakayahan sa pangangatuwiran.” (Kawikaan 1:1-4; Roma 12:1) Kung susundin mo ito, malamang na hindi ka papayag sa lahat ng sasabihin ng magulang mo. Pero kung ang pamilya ay sumusunod sa mga simulain ng Bibliya, makakapag-usap nang maayos ang anak at magulang​—kahit magkaiba pa ang pananaw nila.​—Colosas 3:13.

Paano mo masasabi ang gusto mong sabihin nang hindi kayo mag-aaway? Madaling sabihin: “Problema na ’yan ng mga magulang ko. Sila lang naman ang laging nagdidikta ng gagawin ko!” Pero isipin ito: Kaya mo bang kontrolin ang iba, kahit ang mga magulang mo? Ang totoo, sarili mo lang talaga ang kaya mong kontrolin. At ang maganda rito, kung gagawa ka ng paraan para mabawasan ang tensiyon, malamang na maging kalmado rin ang mga magulang mo at pakikinggan nila ang gusto mong sabihin.

Tingnan natin kung ano ang magagawa mo para maiwasan ang pagtatalo. Sundin ang sumusunod na mga mungkahi, at malamang na magulat ang iyong mga magulang​—pati na ikaw​—na kaya mo naman palang makipag-usap sa maayos na paraan.

(Mungkahi: Lagyan ng tsek ang mga mungkahi na kailangan mong gawin.)

◯ Mag-isip bago sumagot. Sinasabi ng Bibliya: “Nag-iisip muna ang mabuting tao bago sumagot.” (Kawikaan 15:28, Today’s English Version) Huwag maging padalus-dalos sa iyong pagsagot kapag pinagsasabihan ka. Halimbawa, kapag sinabihan ka ng nanay mo: “Bakit hindi ka naghugas ng pinggan? Kahit kailan ka talaga!” Baka sumagot ka agad: “Ngayon lang kaya ako hindi naghugas ng pinggan!” Pero gamitin ang iyong kakayahang mag-isip. Sikaping unawain kung bakit niya nasabi iyon. Huwag mong gaanong seryosohin ang mga salitang gaya ng “lagi” o “kahit kailan.” Kadalasan na, hindi naman talaga iyon ang ibig sabihin ng mga magulang mo. Pero may ipinahihiwatig ito.

Baka pakiramdam ng nanay mo’y siya na lahat ang gumagawa ng gawaing-bahay. Malamang na gusto lang niyang makatiyak na maaasahan ka niya. O baka naman lagi ka talagang tumatanggi sa gawaing-bahay. Anuman ang dahilan, walang patutunguhan ang pagsagot mo nang padalus-dalos​—malamang na magtalo lang kayo. Kaya bakit hindi mo na lang pagaanin  ang sitwasyon? Halimbawa, puwede mong sabihin: “Huwag na po kayong magalit ’Nay. Sige po, huhugasan ko na ang mga pinggan.” Mag-ingat: Huwag maging sarkastiko. Kung isasaalang-alang mo ang nadarama ng magulang mo bago ka sumagot, malamang na maiwasan ang pagtatalo.

Isulat sa ibaba kung ano ang puwedeng sabihin ng tatay o nanay mo na maaaring makagalit sa iyo​—kung hahayaan mo.

․․․․․

Ngayon, isipin naman kung ano ang puwede mong isagot para ipakita sa iyong magulang na nauunawaan mo sila.

․․․․․

◯ Sumagot nang magalang. Natutuhan ni Michelle mula sa kaniyang karanasan na mahalaga kung paano siya sumasagot sa nanay niya. “Anuman ang pinagtatalunan namin,” ang sabi niya, “laging tono ng boses ko ang nakikitang problema ni Mommy.” Kung ganiyan din ang problema mo, sikaping magsalita nang mahinahon at iwasang umirap, tumingin kung saan-saan, o ipakitang naiinis ka. (Kawikaan 30:17) Kung pakiramdam mo’y hindi ka na makapagpigil, manalangin nang maikli. (Nehemias 2:4) Siyempre, hindi mo naman hihilingin sa Diyos na sana’y ‘tigilan ka na ng magulang mo,’ kundi sana’y makapagpigil ka para hindi mo na mapalala pa ang sitwasyon.​—Santiago 1:26.

Isulat sa ibaba ang mga salita at kilos na makabubuting iwasan mo.

Ang sinasabi mo:

․․․․․

Ang iyong kilos at ekspresyon ng mukha:

․․․․․

◯ Makinig. Sinasabi ng Bibliya: “May masasabi kang mali kung ikaw ay masalita.” (Kawikaan 10:19, Contemporary English Version) Kaya bigyan mo ng pagkakataong makapagsalita ang mga magulang mo at makinig kang mabuti sa sasabihin nila. Patayin mo ang music, itabi ang binabasa mong aklat o magasin, o iwan ang anumang ginagawa mo. Huwag kang sasabad para mangatuwiran. Makinig ka lang. Pagkatapos nilang magsalita, marami ka nang pagkakataon para magtanong o kaya’y magpaliwanag. Sa kabilang banda, kung magpapaliwanag ka agad, palalalain mo lang ang sitwasyon. Kahit marami kang gustong sabihin, ito marahil ang “panahon ng pagtahimik.”​—Eclesiastes 3:7.

◯ Humingi ng tawad. Tama lang na sabihing “Sori po,” anuman ang nagawa mo na nakadagdag sa problema. (Roma 14:19) Puwede ka pa ngang magsori dahil hindi kayo nagkaintindihan. Kung nahihirapan kang magsori nang harapan, puwede mo itong daanin sa sulat. At bukod sa paghingi ng sori, sikaping huwag nang ulitin ang naging dahilan ng pagtatalo. (Mateo  5:41) Halimbawa, kung ang naging dahilan ng pagtatalo ninyo ay ang pagpapabaya mo sa isang gawaing-bahay, bakit hindi mo agad gawin iyon? Kahit pa ayaw mo ng gawaing iyon, mas mabuting kumilos ka na kaysa naman mapagalitan ka ulit kapag nakita ng mga magulang mong hindi mo pa rin iyon ginagawa.​—Mateo 21:28-31.

Kung gagawa ka ng paraan para malutas o maiwasan ang anumang di-pagkakasundo, magiging mas madali ang mga bagay-bagay para sa iyo. Sa katunayan, sinasabi ng Bibliya na ang taong “may maibiging-kabaitan ay gumagawa ng mabuti sa kaniyang sariling kaluluwa.” (Kawikaan 11:17) Kaya pag-isipan mo kung ano ang mabuting ibubunga kung kikilos ka para mabawasan ang tensiyon sa pagitan mo at ng iyong mga magulang.

Maging ang maliligayang pamilya ay hindi nagkakasundo paminsan-minsan, pero alam nila kung paano aayusin ang problema sa mapayapang paraan. Sundin ang mga mungkahi sa artikulong ito, at makikita mong kaya mo naman palang makipag-usap sa mga magulang mo, kahit tungkol sa mabibigat na isyu​—nang hindi kayo nagtatalo!

Mas marami pang artikulo mula sa seryeng “Young People Ask” ang mababasa sa Web site na www.watchtower.org/ype

PAG-ISIPAN

● Bakit gustung-gustong makipagtalo ng ilan sa mga kaibigan mo?

● Bakit mangmang ang tingin ni Jehova sa mga mahilig makipagtalo?​—Kawikaan 20:3.

[Kahon/Mga larawan sa pahina 27]

ANG SINASABI NG IBANG KABATAAN

“Kahit nagtatrabaho na ako at sinusuportahan ko na ang sarili ko, nakatira pa rin ako sa bahay ni Mommy kaya kailangan ko pa ring makinig sa kaniya. Inalagaan niya ako sa loob ng maraming taon, kaya kapag tanong siya nang tanong​—gaya ng kung anong oras ako uuwi​—naiintindihan ko siya.”

“Kapag hindi kami magkasundo ng mga magulang ko sa isang bagay, nananalangin kami, nagsasaliksik tungkol dito, at pinag-uusapan namin ito. Dahil diyan, nagkakasundo rin kami sa bandang huli. Palaging nalulutas ang problema kapag kasali si Jehova.”

[Mga larawan]

Daniel

Cameron

[Kahon sa pahina 29]

SAGOT

1. Ang pagiging sarkastiko (“Eto na naman kami”) ay lalo lang nagpainit ng ulo ng nanay niya.

2. Ang ekspresyon ng mukha ni Rachel (ang pag-irap niya) ay nakakahila ng galit.

3. Ang pagsagot nang pabalang (“Ba’t kayo? Maayos ba kayong makipag-usap sa akin?”) ay karaniwan nang nagpapalala ng sitwasyon.

[Kahon sa pahina 29]

MENSAHE SA MGA MAGULANG

Balikan ang eksena sa simula ng artikulong ito. Napansin mo ba ang mga ginawa ng nanay ni Rachel na nagpalala lang sa sitwasyon? Paano mo maiiwasang makipagtalo sa iyong anak? Narito ang ilang bagay na dapat mong tandaan:

Iwasang gumamit ng mga pananalitang gaya ng “Lagi ka na lang . . . ” o “Ikaw talaga, kahit kailan . . . ” Mangangatuwiran lang ang iyong anak kapag sinabi mo iyon sa kaniya. Tutal, malamang na eksaherasyon lang ang mga iyon, at alam iyan ng anak mo. Maaaring alam din niyang nasabi mo iyon dahil galit ka lang, hindi dahil iresponsable siya.

Sa halip na gamitin ang gayong masasakit na salita, maaari mong sabihin sa anak mo kung ano ang epekto sa iyo ng iginagawi niya. Halimbawa, puwede mong sabihin, “Kapag ikaw ay . . . pakiramdam ko . . . ” Maniwala ka man o hindi, importante sa anak mo ang nadarama mo. At kung sasabihin mo ito sa kaniya, malamang na makipagtulungan siya sa iyo.

Mahirap mang gawin, makabubuting magpigil ka muna hanggang sa lumamig-lamig na ang ulo mo. (Kawikaan 10:19) Kung ang pinagtatalunan ninyo ay gawaing-bahay, ipakipag-usap ito sa iyong anak. Isulat mo kung ano ang dapat niyang gawin, at kung kailangan, isama mo na rin kung ano ang magiging kapalit kapag hindi niya ginawa ang kaniyang atas. Makinig na mabuti sa iyong anak, kahit pa iniisip mong mali ang sinasabi niya. Kadalasan na, sumusunod ang mga kabataan kapag nakikinig ang mga magulang sa kanila at hindi puro sermon lang.

Bago mo sabihing natututo nang magrebelde ang iyong anak, unawain mong karamihan ng nakikita mo sa kaniya ay bahagi lang ng kaniyang paglaki. Baka kung minsan, nakikipagtalo ang iyong anak para lang patunayang malaki na siya. Iwasang magpadala sa galit. Tandaan, malamang na tularan ng anak mo ang iyong reaksiyon. Kung magiging mapagpasensiya ka at matiisin, magiging magandang halimbawa ka sa iyong anak.​—Galacia 5:22, 23.

[Larawan sa pahina 28]

Ang pakikipagtalo sa magulang ay parang pagtakbo sa treadmill​—takbo ka nang takbo, wala ka namang nararating