Skip to content

FAKAMATALAʻI ʻO E NGAAHI KONGA TOHI TAPÚ

Saame 23:4—“Neongo ʻEte ʻAlu pe ʻi he Teleʻa ʻOku Maluʻaki Ai ʻa Mate”

Saame 23:4—“Neongo ʻEte ʻAlu pe ʻi he Teleʻa ʻOku Maluʻaki Ai ʻa Mate”

 “Neongo ʻeku ʻaʻeva ʻi he teleʻa ʻoku fakapoʻuli matolú, ʻoku ʻikai te u manavahē ki ha kovi, he ʻokú ke ʻiate au; ko ho tokotokó mo hoʻo vaʻakaú ʻokú na fakalotolahiʻi au.”—Saame 23:4, Liliu Tohi Tapu Māmani Foʻoú.

 “ʻIo, neongo ʻete ʻalu pe ʻi he teleʻa ʻoku maluʻaki ai ʻa Mate, ʻe ʻikai te u manavahe ki ha kovi; he ko koe ʻoku ma feohi: ko siʻo tokotoko mo ʻakau, ʻoku na fakafiemalieʻi au.”—Saame 23:4, Paaki Foʻou.

ʻUhinga ʻo e Saame 23:4 a

 ʻOku maluʻi pea tokangaʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e faʻahinga ʻoku nau lotu kiate iá—naʻa mo e taimi ʻoku nau kātekina ai ʻa e ngaahi tuʻunga faingataʻá. ʻOku fakahoa ʻe he vēsí ʻa e founga hono tokangaekina ʻe Sihova ʻene kau lotú b ki he founga hono tokangaekina ʻe ha tauhi-sipi ʻene fanga sipí. ʻOku ʻikai ke nau ongoʻi tuēnoa ʻi he fehangahangai mo e ngaahi tuʻunga faingataʻá, ʻo hangē ko ia ʻoku fakamatalaʻi ʻi he vēsí ko ha teleʻa ʻoku fakapoʻuli matolu. ʻOku nau ongoʻi malu ʻo hangē ia ʻoku ʻi ai tonu ʻa e ʻOtuá mo kinautolu.

 ʻI he taimi ʻo e Tohi Tapú, ko ha tauhi-sipi te ne ngāueʻaki ʻene tokotokó pe pōvaí ke maluʻi ʻaki ʻene fanga sipí mei he fanga manu fekai. Te ne ngāueʻaki foki ʻene tokotokó ʻa ia ko ha vaʻakau lōloa ʻoku kiʻi ngaofe pe kau-piko ke tataki ʻaki ʻene fanga sipí pe maluʻi kinautolu mei he fakatuʻutāmakí. ʻI he tuʻunga meimei tatau, ko Sihova ko e ʻOtuá ʻoku hangē ko ha tauhi-sipi anga-ʻofa ʻokú ne maluʻi pea tataki ʻa e faʻahinga ʻoku nau lotu kiate iá. Naʻa mo e tuʻunga faingataʻa taha ʻo ʻenau moʻuí, ʻoku tokangaʻi kinautolu ʻe Sihova ʻi he ngaahi founga kehekehe.

  •   ʻOkú ne ʻoange kiate kinautolu ʻa e fakahinohino mo e fakafiemālie ʻo fakafou ʻi heʻene Folofolá, ʻa e Tohi Tapú.—Loma 15:4.

  •   ʻOkú ne fanongo ki heʻenau ngaahi lotú, pea ʻoange kiate kinautolu ʻa e nonga fakaeʻatamai mo fakaeongo.—Filipai 4:6, 7.

  •   ʻOkú ne ngāueʻaki ʻa e kaungālotú ke fakalototoʻaʻi kinautolu.—Hepelū 10:24, 25.

  •   ʻOkú ne ʻoange kiate kinautolu ʻa e ʻamanaki moʻoni ki ha kahaʻu lelei ange, ʻi heʻene toʻo ʻosi atu ʻa e ngaahi meʻa fakamamahi ʻoku nau lolotonga hokosiá.—Saame 37:29; Fakahā 21:3-5.

Puipuituʻa ʻo e Saame 23:4

 Naʻe hiki ʻe Tēvita ʻa e Saame 23, ʻi he taimi naʻá ne tauhi-sipi ai ʻi heʻene kei talavoú pea faifai atu pē ʻo ne hoko ko e tuʻi ʻi he puleʻanga ʻo ʻIsileli ʻo e kuonga muʻá. (1 Sāmiuela 17:34, 35; 2 Sāmiuela 7:8) ʻOku kamataʻaki ʻe he sāmé ʻa hono fakamatalaʻi ʻa Sihova ʻoku hangē ko ha Tauhi-Sipi ʻokú ne tataki, fafanga pea ʻoange ʻa e fakaivifoʻou ki heʻene kau lotú, ʻo hangē pē ko e fai ʻe ha tauhi-sipi ki heʻene fanga sipí.—Saame 23:1-3.

 ʻI he Saame 23:4, ʻi hono fakamamafaʻi ʻa e maluʻi ʻa e ʻOtuá, naʻe fetongi ʻe Tēvita ʻa e lave ki he ʻOtuá mei he tokotaha hono tolú (ʻokú ne) ki he tokotaha hono uá (ʻokú ke). Ko e liliu ko iá ʻokú ne fakamamafaʻi ʻa e vahaʻangatae vāofi naʻe maʻu ʻe Tēvita mo Sihová. Naʻe ʻiloʻi ʻe Tēvita naʻe tokangaʻi ia ʻe he ʻOtuá pea naʻá Ne ʻafioʻi ʻa e ngaahi ʻahiʻahi naʻá ne fouá. Ko hono olá, naʻe ʻikai ke manavahē ʻa Tēvita ki ha meʻa.

 ʻI he ongo veesi hoko maí ʻa e veesi 5 mo e 6 ʻo e Saame 23, ʻoku liliu ai ʻa e fakahoa ʻo ha tauhi-sipi pea mo ʻene fanga sipí ki ha tokotaha-talitali mo ʻene kau fakaafe. Hangē ko ha tokotaha-talitali nima-homo, ʻoku fakafeangai ʻa Sihova kia Tēvita ʻo hangē ha fakaafe fakalāngilangí. Naʻa mo hono ngaahi filí naʻe ʻikai malava ke nau taʻofi ʻa e ʻOtuá mei hono tokangaʻi iá. ʻI he ngataʻanga ʻo e sāmé, ʻoku fakahaaʻi ai ʻe Tēvita ʻene falala pau ki he ʻOtuá te ne fakahaaʻi ange kiate ia ʻa e leleiʻia mo e ʻofa ʻi he toenga ʻo ʻene moʻuí.

 Ko e ongo lea fakaefakatātā ʻoku ngāueʻaki ʻi he Saame 23 ʻokú ne fakamatalaʻi ʻa e tokanga anga-ʻofa ʻa e ʻOtuá ki heʻene kau lotú ʻaki ʻene hokohoko atu ke tokonaki maʻa kinautolu.—1 Pita 2:25.

a ʻI he ngaahi Tohi Tapu ʻe niʻihi ʻoku nau fakafika ʻa e Saame ko ení ko e Saame 22. Neongo ko e Saame fakakātoa ʻe 150, ko e ngaahi Tohi Tapu ʻe niʻihi ʻoku nau fakafika ia ʻo makatuʻunga ʻi he konga tohi faka-Masoleti Hepeluú, lolotonga iá ʻoku muimui ʻa e niʻihi ki he fakafika ʻo e Sepituakini faka-Kalisí, ʻa ia ko ha liliu ʻo e konga tohi Hepeluú naʻe kakato ʻi he senituli hono ua K.M.

b Ko e ʻOtuá ʻa ia ko hono huafá ko Sihova, ʻoku faʻa fakamatalaʻi ia ʻi he Tohi Tapú ko ha Tauhi-Sipi fakaalaala. Ko ʻene kau lotú, ʻoku fakatātaaʻi ia ʻo hangē ha fanga sipi ʻoku nau fakafalala kiate ia ki ha maluʻi mo e poupou.—Saame 100:3; ʻAisea 40:10, 11; Selemaia 31:10; ʻIsikeli 34:11-16.