Kumbi Ndingachita Wuli Kuti Ndisaniyi Mabwezi Ngamampha?
MUTU 8
Kumbi Ndingachita Wuli Kuti Ndisaniyi Mabwezi Ngamampha?
“Asani ndakwiya, ndipenja munthu wakuti ndimukambiyi mo ndivwiya. Asani ndaguŵa, ndipenja munthu wakuti wandichiski. Ndipu asani ndakondwa, ndipenja munthu yo ndingakondwe nayu limoza. Ini ndiwona kuti weyosi wakhumbika kuja ndi mabwezi.”—Brittany.
Ŵanthu anyaki akamba kuti, ŵana apenja wo angaseŵe nawu, penipo arara akhumbika mabwezi. Ntchifukwa wuli ve viyo?
Munthu wakuseŵe nayu, watikuchezesa waka.
Penipo bwezi ndi munthu mweniyo ucheza nayu kweniso mugomezga pamwenga muwona vinthu mwakuyanana.
Bayibolu likamba kuti: “Bwezi chayilu litanja nyengu zosi ndipu ilu ndi mubali yo wakubalika kuti wakuwovyi pa nyengu ya suzgu.” (Nthanthi 17:17) Kumbi lemba ili likamba za ŵana wo mwachezanga nawu mweche anamana? Awa!
Fundu Yauneneska: Asani mukuwa, mukhumbika mabwezi ngo
1. Nge ndi mijalidu yamampha
2. Ngalondo fundu za mijalidu yamampha pa umoyu wawu
3. Ngangakuwovyani kuja ndi mijalidu yamampha
Fumbu: Kumbi mungachita wuli kuti musaniya mabwezi ngo ngafiska fundu zitatu zenizi? Tiyeni tikambiskani fundu yeyosi pakuyija.
Fundu Yakwamba—Mijalidu Yamampha
Vo mutenere kuziŵa. Ndi weyosi cha yo wangaŵa bwezi lamampha. Bayibolu likamba kuti “pe mabwezi ngo ngakunozgeka kupwetekana.” (Nthanthi 18:24) Panyaki mungakamba kuti lemba ili likokomeza waka. Kweni ŵanaŵaniyani ivi: Kumbi mukujapu ndi “bwezi” lo lawonekanga nge kuti litikuyanjani kweni chilatu chaki chenga chakuti likuryiyeni? Nanga mukujapu ndi “bwezi” lo lakambanga vinthu viheni vakukwaskana ndi yimwi kumphepeti? Vinthu nge ivi, vingakuchitiskani kuti muleki kugomezga ŵanthu. * Nyengu zosi mukumbukengi kuti mbumampha kuja ndi mabwezi ngamanavi ngamampha, kuluska kuja ndi mabwezi nganandi ngamijalidu yiheni!
Vo mungachita. Sankhani ŵanthu wo ŵe ndi mijalidu yamampha yo mungatoliyaku kuti ndiwu aje mabwezi nginu.
“Weyosi wakamba vinthu vamampha vakukwaskana ndi mubwezi wangu Fiona. Venivi ndivu nani ndikhumba kuti ŵanthu akambengi vakukwaskana ndi ini. Ndikhumbira kuja ndi mbiri nge yaku Fiona.”—Yvette, wa vyaka 17.
Yesani kuchita ivi.
1. Ŵerengani Agalatiya 5:22, 23.
2. Jifumbeni kuti, ‘Kumbi mabwezi ngaku nge ndi “mijalidu yo mzimu utuzga”?’
3. Mumphata umu, lembanimu mazina nga mabwezi nginu nga pamtima. Kunthazi kwa zina lelosi, lembaniku jalidu lo waziŵika nalu ukongwa.
Zina
․․․․․
Jalidu
․․․․․
Ziŵani ivi: Asani mumutu mwinu mutuza mijalidu yiheni pe ya ŵanthu wo, mbwenu penjani mabwezi nganyaki!
Fundu Yachiŵi—Fundu za Mijalidu Yamampha
Vo mutenere kuziŵa. Asani munthu wakhumba kuti wasaniyi mabwezi mwaliŵi, kanandi wasankha uheni. Bayibolu likamba kuti: “Yo wachitiya limoza vinthu ndi ŵanthu akupusa wapwetekekengi.” (Nthanthi 13:20) Mazu ngakuti “ŵanthu akupusa,” ngang’anamuwa ŵanthu wo afeluka mayesu pamwenga ambula zeru cha. Kweni ngang’anamuwa ŵanthu wo akana kulondo fundu zakovya, ndipu alondo fundu za mijalidu yabwekabweka. Mukhumbika cha kuja ndi mabwezi ngaviyo!
Vo mungachita. Musankhengi ŵanthu wo mungaja nawu pa ubwezi. (Salimo 26:4) Kumbi yapa ting’anamuwa kuti muchitengi sankhu? Awa! Kweni ting’anamuwa kuti zeru zinu zikuwovyeningi kuwona “mphambanu pakati pa munthu murunji ndi munthu muheni, kweniso pakati pa munthu yo wateŵete Chiuta ndi munthu yo waleka kumuteŵete.”—Malaki 3:18.
“Ndiwonga ukongwa kuti apapi ŵangu akundiwovya kusaniya mabwezi nga msinkhu wangu ngo ngalondo fundu zaku Chiuta.”—Christopher, wa vyaka 13.
Mukani mafumbu yanga:
Asani nde ndi anyangu, kumbi nditopa kuti panyaki angandichichizga kuti ndichiti vinthu viheni?
□ Hinya
□ Awa
Kumbi ndikhumba cha kuluta ndi anyangu kunyumba chifukwa nditopa kuti apapi ŵangu angandikaniza kucheza nawu?
□ Hinya
□ Awa
Ziŵani ivi: Asani mwamuka kuti hinya mafumbu ngo nge pachanya, mbwenu penjani mabwezi ngo ngalondo fundu za mijalidu yamampha pamwenga kuti Akhristu a chakuwoniyapu chamampha.
Fundu Yachitatu—Kukuwovyani Kuja ndi Mijalidu Yamampha
Vo mutenere kuziŵa. Bayibolu likamba kuti: “Kwanjana ndi ŵanthu aheni kunanga nkharu yamampha.” (1 Akorinto 15:33) Msungwana munyaki zina laki Lauren, wangukamba kuti: “Anyangu kusukulu andiyanjanga asani ndichita vo yiwu akhumba. Pa nyengu iyi ndasoŵanga wakucheza nayu. Mwaviyo, ndachitanga vo yiwu achitanga kuti ndisaniyi waka mabwezi.” Lauren wanguwona kuti asani uchita waka vo anyaku akhumba, uja nge chidoli chawu cho achita nachu chechosi cho yiwu akhumba. Yesesani kuti venivi vileki kukuchitikiyani!
Vo mungachita. Lekani kwanjana ndi wo akhumba kuti musinthi nkharu yinu ndi kwamba kuchita vo yiwu akhumba. Mbuneneska kuti asani mungachita venivi, mujengi ndi mabwezi ngamanavi, kweni muvwengi umampha mumtima ndipuso mujuliyengi khomu mabwezi ngamampha ngo ngangakuwovyani kuja ndi mijalidu yamampha.—Aroma 12:2.
“Clint yo ndi munyangu ukongwa, waŵanaŵana umampha ndipuso ngwalisungu, chifukwa cha venivi watindichiska ukongwa.”—Jason, wa vyaka 21.
Jifumbeni mafumbu yanga:
Kumbi ndisintha mo ndivwaliya, kulongoro pamwenga mo ndichitiya vinthu kuti ndikondwesi anyangu?
□ Hinya
□ Awa
Kumbi ndisanirika kuti ndiluta kaŵikaŵi kumalu ngo kuchitika vinthu viheni chifukwa cha anyangu, kweni pakundija ndatingi ndikengeku cha?
□ Hinya
□ Awa
Ziŵani ivi: Asani mwamuka kuti hinya mafumbu ngo nge pachanya, mbwenu pemphani chovyu kwa apapi ŵinu pamwenga munthu munyaki mura. Asani ndimwi Kaboni waku Yehova, mungapempha so mura mumpingu kuti wakuwovyeni kusaniya mabwezi ngo ngangakuwovyani kuja ndi mijalidu yamampha.
ŴERENGANI BUKU LACHIŴI, MUTU 9, KUTI MUZIŴI VINANDI PA NKHANI IYI
Wonani vo mungachita kuti mukani asani munyinu pamwenga mtima winu utikuchichizgani kuti muchiti vinthu viheni!
[Mazu ngamumphata]
^ ndimi 14 Mukhumbika so kukumbuka kuti weyosi wanangisa. (Aroma 3:23) Mwaviyo, asani munyinu wakuguŵiskani, ndipu wapepesa kutuliya pasi pa mtima, mukumbukengi kuti “chanju chiwundiya maubudi nganandi.”—1 Peturo 4:8.
LEMBA
“Pe bwezi lo limatiriya kuluska mubali waku.”—Nthanthi 18:24.
VO MUNGACHITA
Muyesesengi kulondo fundu za mijalidu yamampha, ndipu ŵanthu anyaki wo nawu atesesa kulondo fundu zenizi, akusaniyeningi. Yiwu ajengi mabwezi nginu ngamampha ukongwa!
KUMBI MUZIŴA . . . ?
Chiuta walivi sankhu, kweni wasankha mbwenu ŵanthu wo ‘angaŵa alendu muhema laki.’—Salimo 15:1-5.
LEMBIYANI LIMU VAKUCHITA!
Kuti ndisaniyi mabwezi ngamampha, ndichitengi ivi ․․․․․
Ŵanthu anyaki wo mbara kuluska ini wo ndikhumba kuti aje mabwezi ngangu ndi yaŵa ․․․․․
Vo ndikhumba kufumba apapi ŵangu pa nkhani iyi ndi ivi
MUWONA WULI?
● Kumbi ndi mijalidu niyi yo mungayanja kuti munyinu waje nayu, nanga ntchifukwa wuli?
● Kumbi mukhumbika kuyesesa kuja ndi mijalidu niyi kuti muje bwezi lamampha?
[Fundu yikulu]
“Nyengu yinyaki apapi ŵangu angundikaniza kucheza ndi anyangu anyaki. Kweni ndawonanga nge kuti palivi so anyaki wo ndingacheza nawu kuluska anyangu ŵenaŵa. Ulongozgi wo apapi ŵangu angundipaska wenga wamampha ukongwa, ndipu ndati ndawuŵanaŵaniya, ndinguwona kuti pe ŵanthu anandi wo angaja mabwezi nganu ngamampha.”—Cole
[Bokosi]
Yesani Kuchita Ivi
Kambiskanani ndi apapi ŵinu. Afumbeni kuti muziŵi mtundu wa mabwezi ngo ŵenga nangu pa nyengu yo ŵenga nge msinkhu winu. Kumbi sonu adandawula chifukwa cha mabwezi ngo angusankha? Asani adandawula, ntchifukwa wuli? Afumbeni so kuti muziŵi vo mungachita kuti muleki kukumana ndi masuzgu ngo angukumana nangu.
Apapi ŵinu alongoni mabwezi nginu. Asani mukhumba cha kuchita venivi, jifumbeni kuti, ‘Kumbi ndikaniyanji?’ Kumbi vilipu vinthu vo mabwezi nginu ngachita vo muziŵa kuti apapi ŵinu angakondwa navu cha? Asani ndi viyo, mbwenu sankhani so umampha mabwezi.
Muvwisiyengi. Muŵanaŵaniyengi vo mabwezi nginu ngakumana navu ndipuso vo afipa navu mtima kweniso muvwisiyengi vo ngakamba.—Afilipi 2:4.
Mugowokengi. Mukumbukengi kuti anyinu anganangisa vinthu nyengu zinyaki. “Tosi tiguŵa nyengu zinandi.”—Yakobe 3:2.
Mumupaskengi mpata munyinu. Mukhumbika cha kumukakamiya munyinu kwekosi ko waluta. Bwezi chayilu lingakujowoni cha pa nyengu ya suzgu.—Wakutawula 4:9, 10.
[Chithuzi]
Asani uchita waka vo anyaku akhumba, uja nge chidoli chawu cho achita nachu chechosi cho yiwu akhumba
Mungayanja Kuŵerenga so Nkhani Izi
ACHINYAMATA
Vo Achinyamata Afumba
Mafumbu ngo achinyamata atanja kufumba ngakukwaskana ndi kugonana, mabwezi, apapi, sukulu kweniso nganyaki.
