Ulongozgi wo Ungatiwovya pa cho Ntchamampha Ndi Chiheni
Wonani mo ulongozgi wa mu Bayibolu wawovyiyapu ŵanthu mamiliyoni nganandi muvigaŵa vinayi ivi.
1. Nthengwa
Ŵanthu ŵe ndi maŵanaŵanu ngakupambana pankhani ya nthengwa kweniso vo vikhumbika kuti aje ndi banja lalikondwa.
VO BAYIBOLU LIKAMBA: “Kweni chinanga vingaŵa viyo, munthulumi weyosi wayanjengi muwolu waki nge mo watijiyanjiya mweneku, ndipuso munthukazi nayu wamutumbikengi ukongwa mulumu waki.”—Aefeso 5:33.
VO LEMBA ILI LING’ANAMUWA: Chiuta ndiyu wakwambisa nthengwa, mwaviyo waziŵa vo ŵanthu akutolana akhumbika kuchita kuti akondwengi. (Mariko 10:6-9) Asani munthulumi ndi munthukazi wo akutolana aŵika vakukhumba va munyawu yo akutorana nayu pamalu ngakwamba kuluska vo yiwu akhumba, vitovya kuti wosi akondwengi. Munthulumi yo watanja muwolu waki watimulongo chanju kuziya mu vo wachita kweniso mo wachitiya pakumuphwere. Ndipu munthukazi yo watumbika mulumu waki walongoro ndi kuchita nayu vinthu mwaulemu.
ULONGOZGI WA MU BAYIBOLU UTOVYA: Munthu munyaki zina laki Quang ndi muwolu waki Thi, a ku Vietnam, agomezganga cha kuti angazija umoyu wakukondwa mu nthengwa yawu. Kanandi Quang wachitanga vinthu mwambula lisungu. Iyu wanguti: “Ndatoliyangaku kanthu cha vo muwolu wangu Thi wakhumbanga, ndipu kanandi ndamulengesanga pamasu pa ŵanthu.” Ndipu Thi wakhumbanga kumalisa nthengwa. Iyu wangukamba kuti: “Ndawonanga kuti ndingafiska so cha kumutumbika pamwenga kumugomezga mulumu wangu.”
Pati pajumpha nyengu, Quang ndi muwolu waki Thi angusambira vo Bayibolu lisambiza, kweniso mo angagwiriskiya ntchitu lemba la Aefeso 5:33 mu nthengwa yawu. Quang wangukamba kuti: “Vesi ili lingundiwovya kuwona kukhumbika kwakuja munthu walisungu, kweniso kupangisa muwolu wangu kuti wajivwengi kuti watanjika, ndipuso kuti nditimuphwere mwakumupasa vinthu vakukhumbika mwakuliŵavu. Asani ndichita venivi watindiyanja kweniso watinditumbika ukongwa.” Ndipu Thi wangukamba kuti, “Asani ndigwiriskiya ntchitu ulongozgi wo usanirika pa lemba la Aefeso 5:33 kweniso kuŵapaska ulemu alumu ŵangu, yiwu atindiyanja so ukongwa, kundivikiliya ndipuso ndija mwachimangu.”
Kuti muziŵi vinandi vakukwaskana ndi nthengwa, ŵerengani magazini ya Jani Masu! ya Na. 2 2018, ya mutu wakuti “Fundu 12 Zo Zitovya Mabanja Kuti Ngajengi Mwalikondwa” pa webusiti yidu ya jw.org.
2. Mo Tingachitiya Vinthu ndi Anyidu
Ŵanthu anandi achitiya anyawu nkhaza chifukwa chakupambana mtundu, charu, mo awoneke, chisopa cho ŵali pamwenga vinthu vinyaki.
VO BAYIBOLU LIKAMBA: “Mutumbikengi ŵanthu amitundu yosi.”—1 Peturo 2:17.
VO LEMBA ILI LING’ANAMUWA: Bayibolu lizomereza cha kuti ŵanthu atinkhanengi chifukwa chakupambana mtundu pamwenga charu. Mumalu mwaki, lititichiska kuti titumbikengi ŵanthu amitundu yosi, mwambula kutoliyaku kanthu mtundu wawu, charu, kweniso kuti mbakukhupuka pamwenga cha. (Machitidu 10:34) Chinanga kuti tingakoliyana cha ndi vo agomezga pamwenga mo achitiya vinthu, tingachita nawu mbwenu vinthu mwalisungu kweniso mwaulemu.—Mateyu 7:12.
ULONGOZGI WA MU BAYIBOLU UTOVYA: Munthu munyaki zina laki Daniel wangusambizika kuti wawonengi ŵanthu akutuliya ku Asia nge arwani ŵawu. Iyu watinkhanga munthu weyosi wa ku Asia ndipu kanandi waŵanyozanga pagulu la ŵanthu. Daniel wangukamba kuti: “Ndawonanga kuti asani ndichita venivi nditovya charu changu,’”. “Ndaŵanaŵaniyangaku cha kuti vo ndachitanga pamwenga kuŵanaŵana venga viheni.”
Pati pajumpha nyengu Daniel wangusambira vo Bayibolu lisambiza. Iyu wangukamba kuti: “Ndingusinthiya limu mo ndaŵanaŵaniyanga. Ndakhumbikanga kuwona ŵanthu nge mo Chiuta watiŵawone, kuti wosi mbakuyanana waka kwambula kutore kanthu ko atuliya.” Daniel wakonkhoska mo wavwiya pasonu panu asani wakumana ndi ŵanthu. Iyu wakamba kuti: “Ndiŵanaŵaniyaku cha chinanga nkhamanavi ko ŵanthu wo atuliya. Pasonu panu nditanja ŵanthu amitundu yosi ndipu nde ndi mabwezi nga pamtima kutuliya pacharu chosi.”
Kuti muziŵi vinandi, ŵerengani magazini ya Jani Masu! ya Na. 3 2020, yamutu wakuti “Kumbi Sankhu Limalengi Wuli?” pa webusayiti ya jw.org.
3. Ndalama
Ŵanthu anandi akhumbisiska kuja ndi chuma chinandi kuti akondwengi kweniso kuti azileki kusuzgika kunthazi.
VO BAYIBOLU LIKAMBA: “Zeru zivikiliya nge mo ndalama nazu zivikiliya, kweni umampha wa kuziŵa vinthu ngwakuti: Zeru zisunga umoyu waku yo we nazu.”—Wakutawula 7:12.
VO LEMBA ILI LING’ANAMUWA: Mbuneneska kuti tikhumbika ndalama, kweni zingatipaska likondwa chayilu cha. (Nthanthi 18:11; 23:4, 5) Mumalu mwaki, likondwa chayilu kweniso umoyu wamuyaya vithemba asani tigwiriskiya ntchitu zeru zakutuliya kwaku Chiuta zo zisanirika mu Bayibolu.—1 Timote 6:17-19.
ULONGOZGI WA MU BAYIBOLU UTOVYA: Munthu munyaki wa ku Indonesia zina laki Cardo, wamaliyanga nyengu yaki yosi pakupenja chuma. Iyu wangukamba kuti:“Ndenga ndi vinthu vinandi vo ŵanthu ativipenjeseska mucharu ichi. Ndafiskanga kwenda malu ngakupambanapambana, kugula katundu wakudula, magalimotu ngakudula ndipuso nyumba zakudula.” Kweni vinthu venivi vingujalisa cha. Iyu wangukamba so kuti “angundibiya mwachinyengu chuma changu chosi, ndipu ndalama zangu zo ndinguzigwiriya ntchitu kwa vyaka vinandi zikuluta waka mumaji.’’ Iyu wangulutiriza kukamba kuti: “Ndingumaliya nyengu yangu yinandi kupenja chuma, kweni pakumaliya paki ndinguguŵa ukongwa chifukwa ndengavi chechosi ndipu ndingujiwona kuti nde wambula kukhumbika.”
Pavuli paki, Cardo wangwamba kugwiriskiya ntchitu ulongozgi wa mu Bayibolu pa nkhani ya ndalama. Iyu wanguleka kumaliya nthazi zaki zosi pakupenja chuma ndipu wangwamba kuja umoyu upusu. Cardo wangukamba so kuti: “Sonu ndiwona kuti nde ndi chuma chayichu chifukwa nde paubwezi wakukho ndi Chiuta. Ndigona tulu takukwana usiku wewosi ndipu ndikondwa ukongwa.”
Kuti muziŵi vo Bayibolu likamba pa nkhani ya ndalama, ŵerengani nkhani ya mutu wakuti: “Kumbi Masambiru Kweniso Ndalama, Vingakuwovyani Kuti Muzije ndi Umoyu Wamampha?” mu magazini ya Chigongwi cha Mlinda ya Na 3 2021, pa webusayiti ya jw.org.
4. Kugonana
Ŵanthu ŵe ndi maŵanaŵanu ngakupambanapambana pa nkhani ya kugonana.
VO BAYIBOLU LIKAMBA: “Mungachitanga ureŵi cha. Weyosi waku yimwi waziŵi mo wangalamuliya liŵavu laki mu nthowa yakupaturika kweniso mwaulemu, mwambunu cha, pamwenga mwakuja ndi khumbiru liheni lakugonana nge mo achitiya ŵanthu amitundu yinyaki wo aleka kuziŵa Chiuta.”—1 Atesalonika 4:3-5.
VO LEMBA ILI LING’ANAMUWA: Bayibolu lititichiska kuti tijikongi pa nkhani ya makhumbiru nga kugonana. Mazu ngakuti “ureŵi” ngasazgapu chigololu, uhuli, kugonana kwa ŵanthu ambula kutolana, kugonana kwa anthulumianthulumi pe pamwenga anthukazianthukazi pe ndipuso kugona nyama. (1 Akorinto 6:9,10) Kugonana ndi mphasu yo Yehova wakupereka ku munthulumi ndi munthukazi wo akutolana pe.—Nthanthi 5:18,19.
ULONGOZGI WA MU BAYIBOLU UTOVYA: Munthukazi munyaki wa ku Australia zina laki Kylie, wangukamba kuti: “Nge munthu wambula kuyirwa, ndawonanga kuti asani ndingagonana ndi munthu munyaki ndijivwengi kuti nde wakuvikilirika kweniso nditanjika. Kweni ndivu vinguchitika cha. Vingundipweteka ukongwa ndipu ndingujivwa kuti nde wambula kuvikilirika.”
Pakumaliya paki, Kylie wangusambira kweniso kugwiriskiya ntchitu vo Bayibolu likamba pa nkhani ya kugonana. Iyu wangukamba kuti: “Fundu zaku Yehova zititiwovya kuti tileki kupwetekeka mumtima. Sonu nditijivwa kuti nde wakuvikilirika kweniso nditanjika chifukwa ndichita vinthu nge mo Yehova wakhumbiya kuti tichitiyengi. Ndipu kulondo ulongozgi wa mu Bayibolu kwandiwovya ukongwa kuti ndilekengi kupwetekeka mtima!”
Kuti muziŵi vinandi, ŵerengani nkhani ya mutu wakuti: “Kumbi Bayibolu Likambanji pa Nkhani Yakujaliya Limoza Kwambula Kutolana?” pa jw.org.
Mlengi widu watitiwovya kuziŵa chamampha ndi chiheni. Chinanga kuti kuvwiya ulongozgi waki nkhupusu cha, kweni tingatumbikika asani titesesa kuwulondo. Ndipu tingasimikiza kuti asani tilutirizgengi kuchita venivi tiŵengi ndi likondwa lambula kumala.
