Skip to content

Skip to table of contents

ZICITIKA MUNYIKA

Kulanga-langa Zilengwaleza

Kulanga-langa Zilengwaleza

Nokuba kuti nyika ilapanga muya uuli kabotu, zyakulya zijisi busani, alimwi ameenda mabotu, bantu bazumanana kunyonganya bubambe oobu bwacilengwaleza. Basayaansi baluujisi kuyeeya ncobakonzya kucita kutegwa bamane penzi eeli.

Australia

Kwaambwa kuti busena busika ku 500,000 cu km ibuli aansi aalwizi nyika yoonse bujisi meenda aatajisi kapati munyo. Ba Vincent Post baku Flinders University mu Adelaide baamba kuti “kaindi maanzi mulwizi tanaakali malamfwu mbuli mbwaabede sunu,” aboobo nkomwe yalwizi yakali kulamfwu. Kuciindi eeco imvwula yakali kukonzya “kuzuzya masena lino aali ansi aalwizi.” Basayaansi balangila kuti masena aaya aali ansi aalwizi aayobola maanzi ambweni kumbele ayoogwasya bantu ibainda ku 700 miliyoni ikuba amaanzi mabotu.

Sahara Desert

Cisela camisyobo yabanyama bapati ibakali kujanika mu Sahara kulangilwa kuti bakamana naa kusyeede buyo 1 pesenti naa kutasika aawo yabanyama ibakaliko. Ikaambo kamwi ikapa kuti zintu kazili boobo nkakuti masena amwi taali kabotu alimwi kuli kuvwima kunji kapati. Nokuba kuti muzimpayuma mulajanika zilenge ziindene-indene mbuli zyeezyo zijanika musyokwe, basikuvwuntauzya baamba kuti “zilenge zili muzimpayuma tazibikkilwi maano akaambo kakuti kunyina lugwasyo lwamali lupegwa.” Aboobo capa kuti cibayumine basikukwabilila zilengwaleza kubona zilenge izili muntenda muzimpayuma.

Munyika

Kwaambwa kuti mu 2012 imuntu omwe akati kabantu ibali lusele wakafwa akaambo kakusofwaazyigwa kwamuwo. Kweelana ambunga ya World Health Organization, “kusofwaazyigwa kwamuwo lino ncecintu ciinda kuleta ntenda kubantu.”