Skip to content

Skip to table of contents

Mulakonzya Kwaazunda Masunko!

Mulakonzya Kwaazunda Masunko!

Ba Cody * bakaamba kuti: “Tiindakajisi makanze aakweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana. Pele nindakajalula Intaneti kwakaboola kagwalo kamwi, mpoonya ndakakajalula.”

Ba Dylan bakaamba kuti: “Kumulimo, musimbi umwi weebeka wakatalika kulitondezya kuti ulandiyanda. Bumwi buzuba wakandaambila kuti tuunke kuhotela kuyoolikkomanisya. Ndakalicizyi cini ncaakali kuyanda.”

“N DILAKONZYA kuzunda cintu cili coonse, pele kutali masunko.” Majwi aaya aazyibidwe kapati atondezya mbobaabona masunko bantu bamwi—pele mubwini balaakkomanina. Kakuli bamwi baabona kuti ncintu cikatazya alimwi ciboola ciindi aciindi calo ncobanga bayanda kuti bacizunde. Ino nywebo muyeeya buti? Ciindi nomwasunkwa, sena mweelede kuzumina kuzundwa amasunko naa kwaalwana?

Masimpe, taali masunko oonse aakonzya kutunjizya mumapenzi mapati. Mucikozyanyo, kubweza kabbisiketi cakusisikizya inga tiikwabunyonyoona buumi bwanu. Pele kuzumina kuzundwa amasunko amwi, kwaambisya aayo aasololela kubwaamu, kulakonzya kuleta mapenzi aataambiki. Ibbaibbele litucenjezya kuti: “Uulalika naa uucita bumambe . . . tajisi maanu, uucita obo ulalinyonyoona.”—Tusimpi 6:32, 33.

Ikuti mwasunkwa kutalilemeka, ino inga mwacita buti? Ibbaibbele liingula kuti: “Leza ncayanda nceeci cakuti kamusalala akulilesya kubwaamu. Umwi aumwi wanu azyibe kweendelezya mubili wakwe mwini munzila iisalala alimwi mubulemu.” (1 Batesalonika 4:3, 4) Ino mbuti mbomukonzya kuba anguzu zyakucita boobo? Atulange-lange ntaamu zyotatwe zikonzya kugwasya.

Ntaamu Yakusaanguna: Amwaakwabilile Meso Aanu

Ikweebelela zifwanikiso ziletela muzeezo wakoonana inga kwapa kuti kulombozya kutali kabotu kwiindile. Kakankaizya kuswaangana kuliko akati kakubona akulombozya,  Jesu wakacenjezya kuti: “Kufwumbwa muntu uulangisisya mukaintu cakuti wamunyomenena, wacita kale bumambe anguwe mumoyo wakwe.” Alimwi kabelesya maambilambali, wakaamba kuti: “Lino ikuti liso lyako lyalulyo eelyo kalikulebya, linonkole akulisowa.” (Matayo 5:28, 29) Ino aawa ncinzi cini Jesu ncasola kutuyiisya? Kutegwa twaazunde masunko, tweelede kubweza ntaamu cakufwambaana alimwi akuteebelela zifwanikiso zitali kabotu.

Ikuti mwabona zifwanikiso ziletela muzeezo wakoonana, amulange kumbali

Mucikozyanyo: Amweezyeezye kuti mwabona mumuni uuzwa ciindi muntu naumpilila zibulo. Sena inga mwazumanana kuulanga? Peepe! Inga mwalanga kumbali naa kuvwumba meso aanu kutegwa mwaakwabilile. Mbubwenya buyo, ikuti mwabona cifwanikiso ciletela muzeezo wakoonana, kufwumbwa naa muumabbuku, a TV, naa muntu uutasamide, nkokuti cakufwambaana mweelede kulanga kumbali. Amwiikwabilile mizeezo yanu kutegwa itasofwaazigwi. Ba Juan, ibakajisi cilengwa cakweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana, bakaamba kuti: “Ikuti ndabona mukaintu weebeka, kanji-kanji ndilimvwa kuti kubota ndazumanana kumulangilila. Aboobo ndilalisinikizya kulanga kumbali, akulyaambila kuti: ‘Kopaila kuli Jehova! Weelede kupaila lino!’ Ndamana kupaila, kulombozya kuli boobu kulamana.”—Matayo 6:9, 13; 1 Bakolinto 10:13.

Alimwi, amulange-lange ncaakaamba mwaalumi uusyomeka Jobu, kuti: “Ndabika lukasyo ameso aangu, elyo awalo musimbi teendakamulanga.” (Jobu 31:1) Andinywe mulakonzya kubamba cizuminano cikozyene aceeci.

Amusole nzila eeyi: Ikuti mwabona cifwanikiso ciletela muzeezo wakoonana, cakufwambaana amulange kumbali. Amwiiye cikozyanyo camulembi wa Bbaibbele iwakaamba kuti: “Gwisya meso aangu kukulangilila zyabuyo.”—Intembauzyo 119:37.

Ntaamu Yabili: Amwiikwabilile Mizeezo Yanu

Akaambo kakuti toonse tatulondokede, zimwi ziindi tulakonzya kuba amizeezo mibyaabi. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Umwi aumwi ulasunkwa kwiinda mukoongelezyegwa akucegwa azisusi zyakwe mwini. Lino zisusi eezyo zyamita, zizyala cibi.” (Jakobo 1:14, 15) Mbuti mbomukonzya kweeleba bukkale oobu bwalo buyaabwiindila kubija alimwi ibukatazya kapati?

Ikuti naa mwatalika kuba amizeezo mibyaabi, cakufwambaana amupaile

Ikuti mwaba amizeezo mibyaabi, amuyeeye kuti mulakonzya kusala ncomukonzya kucita kujatikizya mizeezo  eeyo. Amwiilwane mizeezo iili boobo. Amwiigwisye mizeezo eeyo mumoyo wanu. Mutazumanani kwiiyeeya mizeezo eeyo mibyaabi. Mwaalumi wazina lya Troy, walo wakajisi cilengwa cakweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana a Intaneti, waamba kuti: “Ndakailwana mizeezo mibyaabi kwiinda mukubikkila maano kuzintu zili kabotu. Tiicakali cuubauba pe, ziindi zinji ndakali kujokela kuciyanza eeci. Pele mukuya kwaciindi ndakacikonzya kuyeendelezya mizeezo yangu.” Mukaintu wazina lya Elsa, walo iwakasunkwa kucita bwaamu kacili mukubusi, waamba kuti: “Kwiinda mukujata bubi alimwi akupaila kuli Jehova, ndakacikonzya kwiilwana mizeezo mibyaabi.”

Amusole nzila eeyi: Ikuti naa mwatalika kuba amizeezo mibyaabi, cakufwambaana amupaile. Amwiilwane mizeezo mibyaabi kwiinda mukuyeeya “kufwumbwa zyintu zyamasimpe, kufwumbwa zyintu zipegwa bulemu, kufwumbwa zyintu ziluleme, kufwumbwa zyintu zisalala, kufwumbwa zyintu ziyandika, kufwumbwa zyintu zili ampuwo mbotu, kufwumbwa zyintu zili kabotu, alimwi kufwumbwa zyintu zitembaulika.”—Bafilipi 4:8.

Ntaamu Yatatu: Amwiicenjelele Myeendelo Yanu

Ikuti kakuli mizeezo mibyaabi, sunko, alimwi abukkale bumuzumizya kucita cintu eeco, mulakonzya kunjila mupenzi. (Tusimpi 7:6-23) Ino ncinzi ncomukonzya kucita kutegwa mutanjili mupenzi lili boobu?

“Intaneti ndiibelesya buyo ciindi bamwi nobaliko”

Ibbaibbele litulailila kuti: “Muntu uucenjede, abona mapenzi, ulayuba, pele bataiyide balaindilila aboobo balapenga.” (Tusimpi 22:3) Aboobo, amwiicenjelele myeendelo yanu. Amuyeeye bukkale bukonzya kumuletela mapenzi, mpoonya amubutantamuke. (Tusimpi 7:25) Mwaalumi wazina lya Filipe, iwakazunda cilengwa cakweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana, waamba kuti: “Inga ndibikka kkompyuta abusena mpobakonzya kwiibona boonse alimwi ndakabikka pulogilamu yaakkompyuta iikasya zintu ziletela muzeezo wakoonana. Alimwi Intaneti ndiibelesya buyo ciindi bamwi nobaliko.” Mbubwenya buyo, abalo ba Troy ibaambwa kale, baamba kuti: “Ndilalikasya kweebelela mafilimu mabyaabi alimwi akuyanzana abantu bayandisya kwaamba makani aajatikizya koonana. Tandiyandi kulibikka mubukkale bukonzya kundiletela ntenda.”

Amusole nzila eeyi: Amulilingule akubona mpomutaciti kabotu, alimwi amulibambilile limwi mbomukonzya kweeleba bukkale bukonzya kumunjizya musunko.—Matayo 6:13.

MUTATYOMPWI PE!

Ino mbuti kuti mwazundwa akunjila musunko nokuba kuti mwasoleka canguzu? Mutatyompwi pe akucileka kusoleka. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Uululeme, nekuba kuti ulawa ziindi zili musanu azibili, ulabuka.” (Tusimpi 24:16) Inzya, Taateesu wakujulu utukulwaizya kuti ‘tubuke.’ Sena muyoolutambula lugwasyo lwakwe ndwapa caluyando? Aboobo mutaleki kupaila kulinguwe. Amuyumye lusyomo lwanu kwiinda mukwiiya Jwi lyakwe alimwi akujanika kumiswaangano ya Bunakristo. Amuyumizyigwe acisyomezyo ca Leza cakuti: “Njookuyumya, njookugwasya.”—Isaya 41:10.

Ba Cody, ibaambwa kumatalikilo aacibalo eeci, baamba kuti: “Ndakasoleka kusikila mpondigolela kulwana cilengwa cakweebelela zintu ziletela muzeezo wakoonana. Cakali ciyumu kucileka, pele akaambo kalugwasyo lwa Leza, ndakacikonzya kuzwidilila.” Abalo ba Dylan, ibaambwa mucibalo eeci baamba kuti: “Cakali cuubauba kucita bwaamu amubelesima kuti nindakali kuyanda. Pele ndakamukakila akumwaambila kuti ‘Tandiyandi!’ Cilakkomanisya kapati kuba amanjezyeezya aasalala. Kwiinda zyoonse, ndilizyi kuti ndakamukkomanisya Jehova.”

Ciindi nomwaliyumya alimwi akuzunda masunko, mulakonzya kuba masimpe kuti andinywe Leza uyoomukkomanina kapati.—Tusimpi 27:11.

^ par. 2 Mazina mucibalo eeci acincwa.