Hi hlamusele hi vutomi bya wena.

Tatana a a ri muendli wa tintangu kasi manana a a tirha emapurasini. Kambe mina a ndzi lava ku va n’wasayense. Swiluva, swinyenyana ni switsotswana swo saseka leswi a ndzi swi vona ekaya a swi ndzi koka rinoko. Ndzi xiye leswaku swi endliwe hi Muvumbi.

Xana a wu pfumela leswaku Muvumbi u kona ku sukela loko wa ha ri ntsongo?

E-e. Entiyisweni, mhaka ya leswaku Xikwembu xi kona yi sungule ku ndzi kanakanisa loko ndza ha ri ntsongo. Hi xitshuketa, Tatana u dlayiwe hi vuvabyi bya mbilu kutani ndzi tivutisile ndzi ku, ‘Ha yini Xikwembu lexi vumbeke swilo swo saseka swonghasi xi tshika vanhu va xaniseka va tlhela va fa?’

Xana dyondzo ya wena ya sayense yi ku pfunile leswaku u kuma nhlamulo?

Eku sunguleni a yi ndzi pfunanga. Hambiswiritano, loko ndzi ve mutivi wa timolekhuli ndzi sungule ku dyondza hi ku fa ka tisele ka ntumbuluko loku hleriweke, loku pfuxelelaka miri wa hina. Ku fa koloko ka tisele ku hambane ngopfu ni loku nga riki ka ntumbuluko, loku vangaka ku pfimba ni ku bola ka tinyama. Eku sunguleni van’wasayense a va nga ri na mhaka ni fambiselo leri, hambileswi ri nga ra nkoka swinene eka rihanyo ra hina.

Ku fa ka tisele loku hleriweke i ka nkoka hi ndlela yihi?

Miri wa hina wu endliwe hi tisele letitsongo swinene ta tibiliyoni. Hinkwato ti fanele ti fa ti tlhela ti siviwa hi tin’wana. Muxaka ha wun’we wa tona wu ni nkarhi wo karhi lowu wu faneleke wu fa ha wona; mixaka yin’wana yi fa endzhaku ka mavhiki ma nga ri mangani kasi yin’wanyana yi fa endzhaku ka malembe ma nga ri mangani. Fambiselo ra ku fa ka tisele loku hleriweke emirini wa hina ri fanele ri lawuriwa swinene leswaku ku fa ka tisele ni ku endliwa ka tin’wana ku endleka hi mpimo lowu fanaka.

 Ku nga humelela yini loko to ka ti nga fi hi nkarhi lowu faneleke?

Minkambisiso yin’wana yi kombisa leswaku loko tisele ti nga fi hi nkarhi lowu faneleke ti nga ha vangela munhu vuvabyi bya mahlangano ya marhambu kumbe khensa. Hi hala tlhelo, loko to fa ku nga si fika nkarhi lowu a ti fanele ti fa ha wona, ti nga vangela munhu vuvabyi bya ritukulu kumbe bya Alzheimer. Ntirho wa mina i ku endla ndzavisiso wo kuma tindlela to tshungula mavabyi lawa.

Ku dyondza hi ku fa ka tisele swi ku khumbe njhani?

Entiyisweni, swi ndzi pfilunganyile. Swi le rivaleni leswaku fambiselo leri ro hlamarisa ri endliwe hi Muvumbi loyi a lavaka leswaku hi va ni rihanyo lerinene. Hambiswiritano, a ndza ha tivutisa xivutiso lexi nge, Ha yini vanhu va xaniseka va tlhela va fa? Kambe a ndzi yi kumanga nhlamulo.

Xana u khorwisekile leswaku fambiselo ra ku fa ka tisele loku hleriweke ri lo endliwa?

Ina. Ndlela leyi fambiselo rero hinkwaro ri rharhanganeke ha yona ya hlamarisa kambe ndlela leyi ri hlelekeke ha yona yi kombisa leswaku vutlhari byebyo byi huma exihlobyeni lexi tlakukeke. Ndza tshemba leswaku xihlovo xexo i Xikwembu. Ndzi tirhisa makhiroskopu ya xiyimo xa le henhla leswaku ndzi dyondza hi maendlelo yo tala lama rharhanganeke lama lawulaka fambiselo leri. Maendlelo man’wana ma nga endla leswaku tisele ti fa hi ku tsopeta ka tihlo loko swi laveka. Tisele ta tidlaya hi toxe. Fambiselo leri ri endliwe hi ndlela ya vutlhari leyi hlamarisaka swinene.

U tikume njhani tinhlamulo ta swivutiso leswi a wu ri na swona malunghana ni Xikwembu ni ku xaniseka ka vanhu?

Hi 1991, majaha mambirhi lama nga Timbhoni ta Yehovha ma ndzi endzerile ekaya naswona ndzi ma vutise leswaku ha yini hi fa. Ma ndzi kombe nhlamulo ya kona eBibeleni leyi nge: ‘Xidyoho xi nghene emisaveni hi munhu un’we, ni rifu hikwalaho ka xidyoho.’ (Varhoma 5:12) Loko munhu wo sungula a a lo yingisa Xikwembu, a a ta va a hanye hilaha ku nga heriki. Hi ku hatlisa ndzi xiye leswaku mhaka leyi yi fambisana ni leswi ndzi swi dyondzeke eka ndzavisiso lowu ndzi wu endleke. Entiyisweni, ndza swi twisisa leswaku a ku nga ri xikongomelo xa Xikwembu leswaku vanhu va fa. Tanihi leswi tisele ta hina to tala ti tshamelaka ku siviwa hi tin’wana, vanhu va nga swi kota ku hanya hilaha ku nga heriki.

I yini leswi ku khorwiseke leswaku Bibele i Rito ra Xikwembu?

Ndzi dyondze leswi Bibele yi swi vulaka malunghana ni Xikwembu eka Pisalema 139:16 leyi nge: “Mahlo ya wena ma vone ni xitumbulukwa xa mina, naswona swiphemu swa xona hinkwaswo swi tsariwe ebukwini ya wena.” Tanihi leswi ndzi nga mutivi wa tikhemikhali ta swilo leswi hanyaka, ndzi dyondza hi rungula ra xitekela leri tsariweke endzeni ka tisele ta hina. Mupisalema u swi tive njhani leswaku ku ni rungula ro tano eka tona? Loko ndzi ya ndzi dyondza Bibele, ndzi ye ndzi khorwiseka swinene leswaku yi huhuteriwe hi Xikwembu.

U pfuniwe njhani leswaku u twisisa leswi Bibele yi swi dyondzisaka?

Mbhoni yin’wana ya Yehovha yi kombele ku dyondza na mina Bibele. Eku heteleleni, ndzi dyondze leswaku ha yini Xikwembu xi pfumelela ku xaniseka. Ndzi tlhele ndzi dyondza leswaku Xikwembu xi tiyimisele ku “mita rifu hi masiku,” hilaha Bibele yi vulaka hakona. (Esaya 25:8) Swi ta xi olovela Xikwembu ku endla leswaku mafambiselo lama hlamarisaka ya miri wa hina ma tirha hi ndlela leyi hetisekeke leswaku hi kota ku tiphina hi vutomi hilaha ku nga heriki.

U byi tirhise njhani vutivi bya wena bya Bibele leswaku u pfuna van’wana?

Hi 1995, ndzi ve Mbhoni ya Yehovha naswona ku sukela kwalaho ndzi ringete ku tirhisa nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu ndzi pfulekelaka leswaku ndzi byela van’wana hi leswi ndzi swi dyondzeke eBibeleni. Hi xikombiso, siku rin’wana mutirhi-kulorhi a a ri ni gome swinene hileswi makwavo wakwe wa xinuna a tidlayeke. Kereke yakwe yi dyondzisa leswaku Xikwembu a xi va rivaleli vanhu lava tidlayaka. Kambe ndzi n’wi kombe leswaku Bibele yi vulavula hi ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi. (Yohane 5:28, 29) U chaveleleke ngopfu ku tiva leswaku Muvumbi wa hina wa khathala hi hina. Eminkarhini yo tano, ndzi xiye leswaku ku byela van’wana hi tidyondzo ta Bibele swi ndzi tsakisa swinene ku tlula ku byela van’wana hi leswi ndzi swi dyondzeke eka sayense.