Hi hlamusele hi vutomi bya wena.

Tatana a a ri munjhiniyara wa michini. Hakanyingi a a hiseka loko a vulavula na mina hi tinhlayo ni sayense. Loko ndza ha ri mufana, a ndzi kokiwa rinoko hi swimilana ni swiharhi leswi a swi ri eswinambyanini ni le swidziveni leswi a swi ri ekusuhi ni le kaya ka hina eNew Paris, eOhio, le U.S.A. Kutani loko ndzi ye eYunivhesiti ya Purdue, ndzi hlawule ku dyondzela ekholoji.

Xana a wu byi rhandza vukhongeri?

Ina, a ndzi byi rhandza. Tatana u ndzi khutaze ku dyondza hi vukhongeri bya ka hina bya Lutere. Ndzi dyondze Xigriki (lexi tolovelekeke) lexi vuriwaka Xikoine, ku nga rin’wana ra tindzimi leti Bibele yi sunguleke ku tsariwa ha tona. Ndzi sungule ku yi xixima swinene Bibele.

A wu yi teka njhani dyondzo ya hundzuluko?

Kereke ya ka hina swin’we ni vatirhi-kulorhi a va pfumela eka yona. Kutani na mina ndzi nambe ndzi pfumela eka yona. Kambe a ndzi pfumela ni leswaku Xikwembu xi kona. A ndzi anakanya leswaku tidyondzo letimbirhi ta fambisana. Hambileswi a ndzi xixima Bibele, a ndzi nga tshembi leswaku yi huma eka Xikwembu.

I yini lexi ku endleke u cinca langutelo ra wena hi Bibele?

Timbhoni timbirhi ta Yehovha, ku nga Steve na Sandy, va endzele mina ni nghamu ya mina Debbie. Va hi kombe leswaku hambileswi Bibele yi nga riki buku ya sayense, ya pakanisa loko swi ta etimhakeni ta sayense. Hi xikombiso, yi vula marito lawa hi Xikwembu: “Ku ni Loyi a tshamaka ehenhla ka xirhendzevutana xa misava.” (Esaya 40:22) Nakambe yi ri: “Xi hayeka misava ehenhla ka hava.” (Yobo 26:7) Kutani matsalwa lawa ma ndzi khumbe mbilu hikuva hi nkarhi wolowo a ndzi tirhisa swinepe leswi tekiweke hi sethalayiti ku dyondza hi ekholoji. Phela ma tsariwe khale swinene emahlweni ko va vanhu va teka swifaniso swa misava leyi nga xirhendzevutana leyi hayekiweke ehenhla ka hava. Loko mina ni  nghamu ya mina hi ri karhi hi dyondza Bibele na Steve na Sandy, ndzi dyondze hi vuprofeta lebyi hetisekeke, switsundzuxo leswi pfunaka ni tinhlamuselo leti ndzi eneriseke. Hakatsongo-tsongo, ndzi sungule ku khorwiseka leswaku Bibele i Rito ra Xikwembu.

U yi cince rini mianakanyo ya wena malunghana ni ndlela leyi swivumbiwa leswi hanyaka swi veke kona ha yona?

Eku heteleleni, Steve u ndzi kombe nhlamuselo leyi nga erivaleni ya Bibele leyi nge: “Yehovha Xikwembu a vumba munhu hi ntshuri wa misava.” (Genesa 2:7) Munhu wo sungula u ni matimu lama tsariweke ya ndlela leyi a vumbiweke ha yona. Mhaka leyi yi endle leswaku ndzi vutisa xivutiso lexi nge: Xana Bibele ya pfumelelana ni timhaka ta sayense? Steve u ndzi khutaze ku endla ndzavisiso hi mhaka leyi, naswona ndzi wu endlile.

I yini leswi u swi dyondzeke eka hundzuluko?

Ndzi dyondze swilo swo tala. Xin’wana xa leswi ndzi swi dyondzeke hileswaku hundzuluko ya ringeta ku hlamusela leswaku swi te njhani leswaku ku va ni mixaka yo hambana-hambana ya swiharhi. Swiharhi swi ni swirho leswi tirhaka hi ndlela ya xiyimo xa le henhla swo tanihi mbilu, mahahu ni mahlo. Nakambe loko hi langutisa tisele ta swona hi makhiroskopu, hi vona swilo leswi tirhaka ku fana ni michini endzeni ka tona. Swi ve kona njhani swilo sweswo endzeni ka tisele? Vativi va hundzuluko va vula leswaku swiharhi leswi nga ni swilo leswi tirhaka ku fana ni michini endzeni ka tisele ta swona swi kota ku hanya kahle. Kambe mhaka yoleyo a yi xi hlamuli xivutiso lexi nge: Swi ve kona njhani swilo sweswo endzeni ka tisele? Ndzi dyondze leswaku van’wasayense vo tala a va pfumeli leswaku hundzuluko ya xi hlamula xivutiso xexo. Profesa un’wana wa ntivo-swiharhi u ndzi hlevele leswaku a nga pfumeli nikatsongo eka hundzuluko. Hambiswiritano, a nga swi vulanga erivaleni sweswo hileswi a a chava leswaku a nga lahlekeriwa hi ntirho.

Xana vutivi lebyi u nga na byona hi ekholoji bya ri tiyisa ripfumelo ra wena?

Ina, bya ri tiyisa. Ntirho wa mina wu katsa ku dyondza ndlela leyi swivumbiwa leswi hanyaka swi tirhisanaka ha yona. Emisaveni, swivumbiwa hinkwaswo leswi hanyaka swa pfunana. Hi xikombiso, ehleketa hi swiluva ni tinyoxi. Xivumbeko, muvala, nun’hwelo ni vulombe bya swiluva swi vumberiwe ku koka rinoko ra tinyoxi ivi vuluva bya swona byi sala emimirini ya tona. Tinyoxi ti vumberiwe ku tswonga vulombe bya swiluva ni ku rhwala vuluva bya swona ti byi yisa eka ximilana xin’wana leswaku ti xi nonisa. Kutani swi le rivaleni leswaku swiluva ni tinyoxi swi vumberiwe ku pfunana.

Endhawini leyi kumbexana yi nga ni mixaka ya magidi ya swiharhi, swimilana, tibaktheriya ni furhe, hi vona ndlela leyikulu leyi swilo leswi swi tirhisanaka ha yona. Swiharhi hinkwaswo swi titshege hi swimilana leswaku swi kuma swakudya ni okisijini naswona swimilana swo tala leswi vaka ni swiluva swi titshege hi swiharhi. Hambileswi tindhawu to tano ti rharhanganeke swinene naswona swivumbiwa leswi tshamaka eka tona swi tsaneke, swi nga ha hambeta swi hanya ku ringana malembe ya magidi. Hambiloko ndhawu yoleyo yi onhiwe hi nthyakiso, loko swilo leswi vangaka nthyakiso wolowo swi herile, yi nga tlhela yi hluka ni ku va ni swiharhi swa mixaka ya magidi. Loko ndzi ehleketisisa hi risiha leri swivumbiwa leswi hanyaka swi nga na rona, ndza khorwiseka leswaku swi vumbiwe hi Xikwembu.

Ha yini u ve Mbhoni ya Yehovha?

A ndzi karhateke ngopfu malunghana ni ndlela leyi vanhu va onhaka mbango ha yona. A ndzi swi tiva leswaku hambileswi swivumbiwa leswi hanyaka swi nga ni risiha kambe swi nga lovisiwa. Timbhoni ta Yehovha ti ndzi dyondzise leswaku Bibele yi vula leswaku Xikwembu xi ta “lovisa lava onhaka misava.” (Nhlavutelo 11:18) Marito wolawo a ma ri ya nkoka eka mina. Loko ndzi hambete ndzi dyondza Bibele, hakatsongo-tsongo ndzi xiye leswaku ntshembo lowu nga eka yona i wa xiviri.

Swa ndzi tsakisa ku byela van’wana hi vupfumeri bya mina naswona ndzi dyondzise van’wasayense van’wana Bibele. Loko ndzi ri ni malembe ya 55, ndzi tshike ku tirha hambileswi nkarhi wo huma penceni a wu nga si fika leswaku ndzi ta pfuna vanhu va tiva Muvumbi wa swilo leswi hanyaka ni xikongomelo xakwe lexi hlamarisaka hi misava.